പകർപ്പുപേക്ഷ
From Wikipedia, the free encyclopedia
പകർപ്പവകാശനിയമത്തെ സമർത്ഥമായി ഉപയോഗിച്ചു കൊണ്ട് ഒരു സൃഷ്ടിയുടെ വിതരണവും, പകർപ്പവകാശവും, സൃഷ്ടിയിൽ മാറ്റം വരുത്തി ഉപയോഗിക്കാനുള്ള അവകാശവും അനുവദിക്കുന്നതോടൊപ്പം, മാറ്റം വരുത്തിയ സൃഷ്ടിയുടെ സൗജന്യ വിതരണവും പകർപ്പവകാശവും ഉറപ്പു വരുത്തുന്ന ഒരു രീതിയാണ് പകർപ്പുപേക്ഷ.[1] മറ്റൊരു തരത്തിൽ പറഞ്ഞാൽ ഒരു സൃഷ്ടി ഉപയോഗിച്ച് ഉണ്ടാക്കുന്ന എല്ലാ സൃഷ്ടികളും പകർപ്പുപേക്ഷ വഴി സംരക്ഷിക്കപ്പെട്ടിരിക്കണമെന്ന നിബന്ധനയോടെ ഒരു സൃഷ്ടിയിന്മേലുള്ള അവകാശം പൂർണ്ണമായി പൊതുസമൂഹത്തിനു വിട്ടു കൊടുക്കുന്ന ഒരു സമ്പ്രദായമാണിത്. കമ്പ്യൂട്ടർ സോഫ്റ്റ്വെയർ, ഡോക്യുമെന്റുകൾ, കല, ശാസ്ത്രീയ കണ്ടുപിടിത്തങ്ങൾ തുടങ്ങി ചില പേറ്റന്റുകൾ വരെ പകർപ്പവകാശ വ്യവസ്ഥകൾ നിലനിർത്താൻ ലൈസൻസുകളുടെ രൂപത്തിൽ കോപ്പിലെഫ്റ്റ് ഉപയോഗിക്കാം.[2]കോപ്പിലെഫ്റ്റ് എന്നത് സോഫ്റ്റ്വെയർ അല്ലെങ്കിൽ കലാപരമായ സൃഷ്ടികൾ ഉപയോഗിക്കാനും പരിഷ്ക്കരിക്കാനും സ്വതന്ത്രമായി വിതരണം ചെയ്യാനും കഴിയുന്ന ഒരു ക്രമീകരണമാണ്, അതിൽ നിന്ന് ഉരുത്തിരിഞ്ഞതെന്തും അതേ വ്യവസ്ഥകളാൽ ബന്ധിക്കപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
അനുവദനീയമായ സ്വതന്ത്ര സോഫ്റ്റ്വെയർ ലൈസൻസുകളിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്തമായി കോപ്പിലെഫ്റ്റ് സോഫ്റ്റ്വെയർ ലൈസൻസുകൾ സംരക്ഷിതമോ പരസ്പരവിരുദ്ധമോ ആയി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു,[3] കൂടാതെ സൃഷ്ടിയുടെ പുനർനിർമ്മാണത്തിനും പരിഷ്ക്കരണത്തിനും ആവശ്യമായ വിവരങ്ങൾ സോഫ്റ്റ്വെയർ പ്രോഗ്രാമിന്റെ സ്വീകർത്താക്കൾക്കും അല്ലെങ്കിൽ ബൈനറികൾക്കും ലഭ്യമാക്കേണ്ടതുണ്ട്. ഈ വിവരങ്ങൾ സാധാരണയായി സോഴ്സ് കോഡ് ഫയലുകളുടെ രൂപത്തിലാണ്, സാധാരണയായി ലൈസൻസ് നിബന്ധനകളുടെ ഒരു പകർപ്പ് അടങ്ങിയിരിക്കുകയും കോഡിന്റെ രചയിതാക്കളെ അംഗീകരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.
ഒരു സൃഷ്ടിയെ പകർപ്പുപേക്ഷയ്ക്ക് വിധേയമായി പൊതുസമൂഹത്തിനു വിട്ടു കൊടുക്കാനുള്ള ആദ്യപടി, സൃഷ്ടിയെ പകർപ്പവകാശ നിയമത്തിനു വിധേയമാക്കുകയാണ്. തുടർന്ന് സൃഷ്ടിയുടെ വിതരണവും പകർപ്പവകാശവും സൃഷ്ടിയിൽ മാറ്റം വരുത്തി ഉപയോഗിക്കാനുള്ള അവകാശവും, മാറ്റം വരുത്തിയ സൃഷ്ടിയുടെ വിതരണാവകാശവും പകർപ്പുപേക്ഷയ്ക്ക് വിധേയമായിരിക്കണെമെന്നും പകർപ്പവകാശനിയമത്തിന്റെ നിബന്ധനകളായി ഉൾപ്പെടുത്തി നിയമ വിധേയമാക്കുന്നു. സാധാരണയായി ഒരു സൃഷ്ടിയുടെ പുനസൃഷ്ടിക്കാവശ്യമായ എല്ലാ വിവരങ്ങളും സൃഷ്ടിയുടെ ഉപഭോക്താവിന് ലഭ്യമാക്കണമെന്ന നിബന്ധനയാണ് പകർപ്പുപേക്ഷയുടെ നിബന്ധനകളിൽ ഉൾപ്പെടുത്താറുള്ളത്. ഒരു സൃഷ്ടിയുടെ വിതരണത്തിന്മേൽ ഒരു വില നിശ്ചയിക്കുന്നതിനോ, സൃഷ്ടിയുടെ വിൽപ്പനയിൽ നിന്ന് ലാഭം നേടുന്നതിനോ പകർപ്പുപേക്ഷ വിലക്കാറില്ല.
വിവരസാങ്കേതികരംഗത്ത് ഉടലെടുത്ത ഈ സമ്പ്രദായം ഇപ്പോൾ മറ്റു മേഖലകളിലും ഉപയോഗിച്ചു തുടങ്ങിയിട്ടുണ്ട്. പകർപ്പുപേക്ഷയിലുള്ള ലൈസൻസുകൾ എന്നത് നിലനിൽക്കുന്ന പകർപ്പവകാശ നിബന്ധനകളുടെ ഒരു പരിഷ്കരണമാണ്. സൃഷ്ടികൾ പകർപ്പവകാശത്തിനുപരിയായി പൊതുവായി സ്വതന്ത്രോപയോഗത്തിന് ലഭ്യമാക്കണം എന്ന ഉദ്ദേശമാണ് അതിനുള്ളത്. കമ്പ്യൂട്ടർ സോഫ്റ്റ്വെയറുകളോടൊപ്പം ഇതര സൃഷ്ടികളും പൊതു ലൈസൻസിൽ ലഭ്യമാക്കണമെന്ന ഉദ്ദേശത്തോടെ ആരംഭിച്ച ക്രിയേറ്റീവ് കോമൺസ് ഗ്ലൂനൂ ലൈസൻസിനെ തുടർന്നുണ്ടായ മറ്റൊരു സംരംഭമാണ്. ലോറൻസ് ലെസിഗ് സ്ഥാപിച്ച ലാഭരഹിത സംഘടനയായ ക്രിയേറ്റീവ് കോമൺസ് "സമാന പങ്കുവെക്കൽ" (ഷെയർ എലൈക്ക്) എന്ന ലൈസൻസ് ഇതിനായി ലഭ്യമാക്കിയിരിക്കുന്നു.[4]