ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ഓഫ് ഇന്ത്യ (Chief Justice of India), ഔദ്യോഗികമായി ഇന്ത്യയുടെ സുപ്രീം കോടതിയുടെ ചീഫ് ജസ്റ്റിസ്, ഇന്ത്യയുടെ സുപ്രീം കോടതിയുടെ മുഖ്യ ന്യായാധിപൻ, ഇന്ത്യൻ ഫെഡറൽ ജുഡീഷ്യറിയിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന റാങ്കിലുള്ള ഓഫീസറുമാണ്. സ്ഥാനമൊഴിയുന്ന ചീഫ് ജസ്റ്റിസുമായി കൂടിയാലോചിച്ച് അടുത്ത ചീഫ് ജസ്റ്റിസിനെ നിയമിക്കാൻ ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന ഇന്ത്യൻ രാഷ്ട്രപതിക്ക് അധികാരം നൽകുന്നു, ഇദ്ദേഹത്തെ അറുപത്തിയഞ്ച് വയസ്സ് തികയുന്നതുവരെയോ അല്ലെങ്കിൽ ഇംപീച്ച്‌മെന്റ് വഴിയോ പുറത്താക്കപ്പെടും. കൺവെൻഷൻ അനുസരിച്ച്, നിലവിലുള്ള ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് നിർദ്ദേശിക്കുന്ന പേര്, മിക്കവാറും അല്ലെങ്കിൽ എല്ലായ്‌പ്പോഴും സുപ്രീം കോടതിയിലെ ഏറ്റവും മുതിർന്ന ജഡ്ജിയായിരിക്കും.
| ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ഓഫ് ഇന്ത്യ Supreme Court Bhārat ke Mukhya Nyāyādhīśa | |
|---|---|
 | |
 | |
| ഔദ്യോഗിക വസതി | 5, Krishna Menon Marg, Sunehri Bagh, New Delhi, India[1] |
| നിയമിക്കുന്നത് | രാഷ്ട്രപതി |
| കാലാവധി | 65 വയസ്സ് വരെ [2] |
| അടിസ്ഥാനം | 28 ജനുവരി 1950; 72 വർഷം മുമ്പ് |
| ശമ്പളം | ₹2,80,000 (US$4,400) (per month)[3] |
| വെബ്സൈറ്റ് | Supreme Court of India |
എന്നിരുന്നാലും, ഈ കൺവെൻഷൻ രണ്ടുതവണ ലംഘിക്കപ്പെട്ടു. 1973-ൽ 3 മുതിർന്ന ജഡ്ജിമാരെ ഒഴിവാക്കി ജസ്റ്റിസ് എ എൻ റേ നിയമിതനായി. കൂടാതെ, 1977-ൽ ജസ്റ്റിസ് ഹൻസ് രാജ് ഖന്നയെ മറികടന്ന് ജസ്റ്റിസ് മിർസ ഹമീദുള്ള ബേഗിനെ ചീഫ് ജസ്റ്റിസായി നിയമിച്ചു.
ഇന്ത്യൻ നീതിന്യായ വ്യവസ്ഥയുടെ തലവനാണ് ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ഓഫ് ഇന്ത്യ (സി.ജെ.ഐ).[4] സുപ്രീംകോടതി ചീഫ് ജഡ്ജി എന്നും ഈ പദവി അറിയപ്പെടുന്നു. സുപ്രീംകോടതിയുടെ ഭരണപരമായ കാര്യങ്ങളുടെയും തലവനാണ് സിജെഐ.
സുപ്രീംകോടതിയുടെ തലവനെന്ന നിലയിൽ കേസുകളുടെ അലോക്കേശനും നിയമവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പ്രധാന ഭരണഘടന ബെഞ്ചുകളുടെ നിയമനം നടത്തുന്നതും ഇദ്ദേഹമാണ്. ഭരണഘടന അനുച്ഛേദം 145 പ്രകാരവും, സുപ്രീംകോടതിയുടെ 1966-ലെ കോടതി നിയമപ്രകാരവും മറ്റു ജ‍ഡ്ജിമാർക്കുള്ള വർക്കുകൾ വീതിച്ചു നൽകുന്നതും ചീഫ് ജസ്റ്റിസിൻ്റെ കർത്തവ്യമാണ്.
ഭരണപരമായ ഭാഗത്ത്, ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് റോസ്റ്ററിന്റെ പരിപാലനം, കോടതി ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ നിയമനം, സുപ്രീം കോടതിയുടെ മേൽനോട്ടവും പ്രവർത്തനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട പൊതുവായതും വിവിധവുമായ കാര്യങ്ങൾ എന്നിവ നിർവഹിക്കുന്നു.
ധനഞ്ജയ.വൈ.ചന്ദ്രചൂഡാണ് (ഡി.വൈ. ചന്ദ്രചൂഡ്) ഇപ്പോൾ ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് പദവി വഹിക്കുന്നത്. 2022 നവംബർ 9-ന് അദ്ദേഹം ഇന്ത്യയുടെ 50-ാമത് ചീഫ് ജസ്റ്റിസായി സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്തു.
നിയമനം
നിലവിലെ ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് വിരമിക്കലേക്ക് അടുക്കുമ്പോൾ, നിയമ-നീതി മന്ത്രാലയം നിലവിലെ ചീഫ് ജസ്റ്റിസിൽ നിന്ന് ശുപാർശ തേടുന്നു. മറ്റ് ജഡ്ജിമാരുമായുള്ള കൂടിയാലോചനകളും നടന്നേക്കും. ശുപാർശ പിന്നീട് പ്രധാനമന്ത്രിക്ക് സമർപ്പിക്കുന്നു, അദ്ദേഹം രാഷ്ട്രപതിക്ക് ഉപദേശം കൈമാറുന്നു.
നിയമന യോഗ്യതകൾ
- ഇന്ത്യൻ പൗരത്വം.
- ഹൈകോടതി ജഡ്‌ജിയായി 5 വർഷം പരിചയം.
- ഹൈകോടതിയിൽ 10 വർഷത്തെ അഭിഭാഷക പരിചയം.
- അല്ലെങ്കിൽ രാഷ്ട്രപതിയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ അഗാധ നിയമ പാണ്ഡിത്യമുള്ള വ്യക്തി.
നീക്കം ചെയ്യൽ
ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടനയുടെ ആർട്ടിക്കിൾ 124(4), സുപ്രീം കോടതിയിലെ ഒരു ജഡ്ജിയെ നീക്കം ചെയ്യുന്നതിനുള്ള നടപടിക്രമങ്ങൾ പ്രതിപാദിക്കുന്നു, അത് ചീഫ് ജസ്റ്റിസുമാർക്കും ബാധകമാണ്. ഒരിക്കൽ നിയമിക്കപ്പെട്ടാൽ, ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് 65 വയസ്സ് വരെയോ അല്ലെങ്കിൽ 6 വർഷം തികയുന്നത് വരെയോ ഓഫീസിൽ തുടരും.[5]
ആക്ടിംഗ് പ്രസിഡന്റ്
പ്രസിഡന്റിന്റെയും വൈസ് പ്രസിഡന്റിന്റെയും ഓഫീസുകൾ ഒഴിഞ്ഞുകിടക്കുന്ന സാഹചര്യത്തിൽ ഇന്ത്യയുടെ ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ഇന്ത്യയുടെ പ്രസിഡന്റായി പ്രവർത്തിക്കുമെന്ന് 1969ലെ ഇന്ത്യയുടെ പ്രസിഡന്റ് (ഡിസ്ചാർജ് ഓഫ് ഫംഗ്‌ഷനുകൾ) നിയമം അനുശാസിക്കുന്നു. പ്രസിഡന്റ് സക്കീർ ഹുസൈൻ മരണപ്പെട്ടപ്പോൾ വൈസ് പ്രസിഡന്റ് വി വി ഗിരി പ്രസിഡന്റായി പ്രവർത്തിച്ചു. പിന്നീട് ഗിരി വൈസ് പ്രസിഡന്റ് സ്ഥാനം രാജിവച്ചു. തുടർന്ന് ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് മുഹമ്മദ് ഹിദായത്തുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ആക്ടിംഗ് പ്രസിഡന്റായി. കൺവെൻഷൻ അനുസരിച്ച്, സുപ്രീം കോടതിയിലെ ഏറ്റവും മുതിർന്ന ജഡ്ജി ആക്ടിംഗ് ചീഫ് ജസ്റ്റിസായി. പുതുതായി തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട പ്രസിഡന്റ് ഒരു മാസത്തിനുശേഷം അധികാരമേറ്റപ്പോൾ, ജസ്റ്റിസ് ഹിദായത്തുള്ള ഇന്ത്യയുടെ ചീഫ് ജസ്റ്റിസായി തിരിച്ചെത്തി.
പ്രതിഫലവും സേവന വ്യവസ്ഥകളും
ഇന്ത്യൻ ഭരണഘടന, ഇന്ത്യൻ പാർലമെന്റിന് ചീഫ് ജസ്റ്റിസിന്റെ പ്രതിഫലവും മറ്റ് സേവന വ്യവസ്ഥകളും തീരുമാനിക്കാനുള്ള അധികാരം നൽകുന്നു. അതനുസരിച്ച്, 1958 ലെ സുപ്രീം കോടതി ജഡ്ജിമാരുടെ നിയമത്തിൽ അത്തരം വ്യവസ്ഥകൾ സ്ഥാപിച്ചിട്ടുണ്ട് (ശമ്പളങ്ങളും സേവന വ്യവസ്ഥകളും). ആറാമത്തെ കേന്ദ്ര ശമ്പള കമ്മീഷൻ ശുപാർശയ്ക്ക് ശേഷം 2006-2008 ൽ ഈ പ്രതിഫലം പരിഷ്കരിച്ചു.[6]
2018 പ്രതിസന്ധി
2018-ൽ, നാല് സുപ്രീം കോടതി ജസ്റ്റിസുമാർ, അന്നത്തെ ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് ദീപക് മിശ്രയ്‌ക്കെതിരെ സംസാരിച്ചു. ചീഫ് ജസ്റ്റിസിന്റെ അധികാരങ്ങളും ചുമതലകളും സുപ്രീം കോടതിയിലെ മറ്റ് ജസ്റ്റിസുമാർക്ക് തുല്യമായി കണക്കാക്കപ്പെട്ടിട്ടുണ്ടെങ്കിലും, മിശ്രയുടെ കീഴിൽ, കോടതി ചീഫ് ജസ്റ്റിസിനെ "മാസ്റ്റർ ഓഫ് റോസ്റ്റർ" ആയി സ്ഥാപിക്കുകയും, "കോടതിയുടെ ബെഞ്ചുകൾ രൂപീകരിക്കാനും അങ്ങനെ രൂപീകരിക്കുന്ന ബെഞ്ചുകൾക്ക് കേസുകൾ അനുവദിക്കാനുമുള്ള അധികാരം തനിക്കുണ്ട്" ചീഫ് ജസ്റ്റിസ് പ്രഖ്യാപിച്ചു. കേസിൽ ചീഫ് ജസ്റ്റിസിനെതിരെ തന്നെ ആരോപണങ്ങൾ ഉന്നയിക്കപ്പെട്ടാൽ പോലും, സ്വാഭാവിക നീതിയുടെ ഇൻ കോസ സുവാ (in causa sua) തത്ത്വത്തെ ലംഘിക്കാനുള്ള വ്യവസ്ഥ സൃഷ്ടിച്ചു. [7]
Hhvgrrgn
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
