Француско Колонијално Царство
From Wikipedia, the free encyclopedia
Француско Колонијално Царство (француски: Empire colonial français) — ги сочинувала прекуокеанските колонии, протекторати и мандатни територии кои биле под француска власт од 16 век наваму. Генерално се прави разлика помеѓу „Прво Француско Колонијално Царство“, која постоела до 1814 година, кога поголемиот дел од неа бил изгубен или продаден, и „Второ Француско Колонијално Царство“, која започнала со освојувањето на Алжир во 1830 година. На својот врв помеѓу двете светски војни, втората француска колонијална империја била втората по големина колонијална империја во светот зад Британската империја.[1]
Француско Колонијално Царство | |||||
Empire colonial français | |||||
| |||||
---|---|---|---|---|---|
Првата (светло сина) и Втората (темно сина) Француско Колонијално Царство | |||||
Колониите и териториите што биле под контрола на Второто Француско Царство во 1867 година | |||||
Главен град | Париз | ||||
Јазици | Француски | ||||
Вероисповед | Католицизам (Државна религија) Калвинизам Лутеранство Јудаизам Ислам Будизам Хиндуизам | ||||
Уредување | Колонијално Царство | ||||
Историја | |||||
- | Жак Картие го освојува заливот Гаспе | 1852 | |||
- | Продавањето на Луизијана | 1803 | |||
- | Освојување на Алжир | 1830–1852 | |||
- | Француска унија | 1946 | |||
- | Француска заедница | 1958 | |||
- | Независност на Вануату | 1980 | |||
Валута | Француски франк | ||||
Денес во | Франција | ||||
Франција започнала да основа колонии во Северна Америка, Карибите и Индија во 17 век, но го загубила најголемиот дел од својот имот по поразот во Седумгодишната војна. Северноамериканските поседи биле изгубени за Британија и Шпанија, но Шпанија подоцна ја вратила Луизијана (Нова Франција) на Франција во 1800 година. Територијата потоа била продадена на САД во 1803 година. Франција повторно изградила нова империја главно по 1850 година, концентрирајќи се главно во Африка, како и во Индокина и во Јужниот Пацифик. Како што се развивала, новата француска империја ја презела улогата на трговија со метрополата, снабдувајќи суровини и купувајќи произведени производи. Обновата на една империја го вратил францускиот престиж, особено во однос на меѓународната моќ и ширењето на францускиот јазик и католицизмот. Обезбедувало и работна сила во светските војни.[2]
Главна цел на Империјата била Mission civilisatrice или „Цивилизациска мисија“.[3][4] Во 1884 година, водечкиот поборник на колонијализмот, Жил Фери, изјавил: „Повисоките раси имаат право над пониските раси, тие имаат должност да ги цивилизираат инфериорните раси“. Целосно граѓански права – асимилација – биле понудени, иако во реалноста „асимилацијата секогаш се повлекувала [и] колонијалното население се третирало како поданици, а не граѓани“.[5] Франција испратила мал број доселеници во својата империја, со забележителен исклучок на Алжир, каде што Пие ноар (француските доселеници) ја презеле власта додека биле малцинство.[6]
Во Втората светска војна, Шарл де Гол и слободните Французи ја презеле контролата врз прекуокеанските колонии една по една и ги користеле како бази од кои се подготвувале да ја ослободат Франција. Историчарот Тони Чафер тврди: „Во обид да го врати статусот на светска сила по понижувањето од поразот и окупацијата, Франција била желна да ја задржи својата прекуокеанска империја на крајот на Втората светска војна“.[7] Сепак, по 1945 година, антиколонијалните движења почнале да ја предизвикуваат европската власт. Големите бунтови во Индокина и Алжир се покажале многу скапи и Франција ги загубила двете колонии. По овие конфликти, релативно мирна деколонизација се случувала на другите територии по 1960 година. Францускиот устав од 27 октомври 1946 година (четврта република), ја основал Француската унија која траела до 1958 година. Поновите остатоци од колонијалната империја биле интегрирани во Франција како прекуморски департмани и територии во рамките на Француската Република. Тие сега се вкупно 119.394 км2 (46.098 квадратни милји), со 2,8 милиони луѓе во 2021 година. До 1960-тите, Роберт Олдрич вели, последните „остатоци од империјата немаа мал интерес за Французите“. Тој тврди: „Меѓутоа, освен трауматската деколонизација на Алжир, она што е извонредно е колку малку долготрајни ефекти врз Франција имало откажувањето од империјата“.[8] Врските меѓу Франција и нејзините поранешни колонии опстојуваат преку Меѓународната организација на франкофонијата, Африканскиот франк и воените операции како операцијата Сервал.