Руда

Руда — вид на камен што содржи минерали со вредни елементи како метали се вади од земјата со рударење. Ископаниот материјал потоа се рафинира за да се добијат саканите елементи.

Железна руда (слоевита)

Златна руда

Олово-цинкова руда

Наоѓалишта на метални и градежносуровински руди во светот

Класата или концентрацијата на рудниот минерал или метал и обликот во кој се јавува истата го одредува трошокот на вадење на рудата. Исплатливоста на експлоатацијата зависи од вредноста на металот во рудата и степенот на негова застапеност. Металните руди може да се соединенија како оксиди, сулфиди, силикати или „самородни“ метали (како што е самородниот бакар) што се јавуваат концентрирани во Земјината кора. Покрај нив, постојат и „благородни“ метали како златото што се среќаваат во самостоен неврзан облик. Рудата потоа се обработува за да се добијат саканите метали, раздвојувајќи ги од камењата и другите непотребни минерал. Рудните лежишта се создаваат по пат на различни геолошки процеси. Тие процеси се основа за поделба на рудите, според кои тие се групираат.

Ископување

Рудните наоѓалишта се експлоатираат по следниве постапки:^[1]

1. Истражување и извидување за утврдување на местоположбата, големината и вредноста на лежиштата
2. Проценка на ресурсите со математички пресметки за количината и класата
3. Изготвување на претпроектна студија со цел да се утврди теоретската економска корист одрудникот. Со ова се одредува дали треба да се вложува во понатамошни истражувања и се востановуваат главните ризици што би произлегле од тоа.
4. Изготвување на проектна студија за финансиската исплатливост, техничката изводливост и финанскиските и техничките ризици. Во овој момент се решева дали проектот треба да оди понатаму или да се напушти. Тука спаѓа планирање на рудникот со моделирање на искористливиот дел, металуршките процеси, пазарната побарувачка и вредност на рудата, трошоците на инженерските и техничките работи и инфраструктурата, финансиските услови и анализа на животниот век на рудникот.
5. Проценка на влијанието врз животната средина^[2]
6. Градежни работи, постаување на инфраструктура и вградување на опрема
7. Работа со рудникот (експлоатација)
8. Рехабилитација на земјиштето за негова поинаква употреба во иднина

Поважни рудни минерали

Јагленокопот „Каи Поинт“ во Отаго, Нов Зеланд

• аргентит: Ag₂S за добивање на сребро
• барит: BaSO₄
• берил: Be₃Al₂(SiO₃)₆
• боксит Al(OH)₃ и AlOOH, се суши до Al₂O₃ за добивање на алуминиум
• борнит: Cu₅FeS₄
• волфрамит: (Fe, Mn)WO₄
• галенит: PbS
• злато: Au, обично се среќава со кварц или како шлих
• илменит: FeTiO₃
• каситерит: SnO₂
• кобалтит: (Co, Fe)AsS
• колумбит-танталит или колтан: (Fe, Mn)(Nb, Ta)₂O₆
• магнетит: Fe₃O₄
• малахит: Cu₂CO₃(OH)₂
• молибденит: MoS₂
• пентландит:(Fe, Ni)₉S₈
• пиролузит:MnO₂
• сфалерит: ZnS
• уранинит (пехбленда): UO₂за добивање на металичен ураниум
• халкозин: Cu₂S за добивање на бакар
• халкопирит: CuFeS₂
• хематит: Fe₂O₃
• хромит: (Fe, Mg)Cr₂O₄ за добивање на хром
• цинабарит: HgS за добивање на жива
• шелит: CaWO₄

Галерија на руди од Македонија

• 
  Железна руда сидерит од наоѓалиштето во Злетово
• 
  Железна руда лимонит од наоѓалиштето во Пехчево
• 
  Железна руда магнетит од наоѓалиштето во Кошино
• 
  Железна руда магнетит од наоѓалиштето во Дамјан
• 
  Железна руда хематит од наоѓалиштето во Дамјан
• 
  Железна руда хематит од наоѓалиштето во 'Ржаново
• 
  Оловна руда галенит од наоѓалиштето во Злетово
• 
  Оловна руда галенит од наоѓалиштето во Саса
• 
  Цинковата руда сфалерит од наоѓалиштето во Саса
• 
  Цинковата руда сфалерит од наоѓалиштето во Тораница
• 
  Цинковата руда сфалерит од наоѓалиштето во Злетово
• 
  Титанова руда од наоѓалиште во Дуње
• 
  Титановата руда рутил од наоѓалиште во Веселчани
• 
  Хромова руда од наоѓалиштето во Радуша
• 
  Цирконова руда од наоѓалиштето Козјак
• 
  Кијанитна руда од наоѓалиште во Штавица
• 
  Доломитна руда од наоѓалиште кај Прилеп
• 
  Калцитна руда од Сивец
• 
  Минералот корунд од Сивец
• 
  Maгнезитно-железната руда оливин од наоѓалиштето во 'Ржаново
• 
  Магнезитна руда од наоѓалиште во Пчиња
• 
  Рудата гетит од Алшар
• 
  Мангановата руда спесартин од наоѓалиштето во Лојане
• 
  Мангано-калциумовата руда кутнахорит од наоѓалиштето во Саса
• 
  Металната руда алмандин од наоѓалиште во Пелагонија
• 
  Металната руда арагонит од наоѓалиштето во 'Ржаново
• 
  Металната руда ставролит од наоѓалиште во Штавица
• 
  Мермерната руда калцит од наоѓалиште во Мрзен

Поврзано

• Рудник
• Каменолом
• Рударство
• Економска геологија
• Петрологија

Наводи

1. Експертиза Архивирано на 9 август 2013 г. и услуги Архивирано на 10 август 2013 г. - „Рудплан“ (македонски)
2. Управување со животната средина Архивирано на 10 август 2013 г. - „Рудплан“ (македонски)

Надворешни врски

„Руда“ на Ризницата ?

• НИУ Рударски институт (македонски)