![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/thumb/2/2c/%25D0%25A0%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B5%25D0%25B4%25D0%25BD%25D0%25B8_%25D1%2581%25D1%2582%25D1%2580%25D1%2583%25D0%25BA%25D1%2582%25D1%2583%25D1%2580%25D0%25B8_%25D0%25B2%25D0%25BE_%25D0%259C%25D0%25B0%25D0%25BA%25D0%25B5%25D0%25B4%25D0%25BE%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2598%25D0%25B0.svg/langmk-640px-%25D0%25A0%25D0%25B0%25D1%2581%25D0%25B5%25D0%25B4%25D0%25BD%25D0%25B8_%25D1%2581%25D1%2582%25D1%2580%25D1%2583%25D0%25BA%25D1%2582%25D1%2583%25D1%2580%25D0%25B8_%25D0%25B2%25D0%25BE_%25D0%259C%25D0%25B0%25D0%25BA%25D0%25B5%25D0%25B4%25D0%25BE%25D0%25BD%25D0%25B8%25D1%2598%25D0%25B0.svg.png&w=640&q=50)
Расед
From Wikipedia, the free encyclopedia
Расед — рамнински лом на карпа, што претставува доказ за постоење на релативно поместување. Големите раседи во Земјината кора се резултат на поместувања на смолкнување, активните раседни зони се вообичаени места на појавување на земјотреси. Земјотресите како што е погоре посочено се резултат на енергијата која се ослободува за време на брзо пролизгување вдолж раседот.[1]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/mk/thumb/2/2c/%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.svg/320px-%D0%A0%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0.svg.png)
Најдобар пример на раседи се допирните површини на тектонските плочи сепак многу раседи се јавуваат далеку од активните граници на овие плочи. Бидејќи раседите најчесто не се состојат од една јасна линија на ломот, изразот раседна зона се користи за да се опише зоната на сложени деформации кои ја придруживаат рамнината на ломот. Двете страни на невертикалниот расед се нарекуваат „обесен ѕид“ (англиски: hanging wall) и „потпорен ѕид“ (англиски: footwall).[2] По дефиниција обесениот ѕид се наоѓа на раседот, а потпорниот ѕид под раседот. Оваа терминологија потекнува од рударството, кога рударот работи во јама тој стои на потпорен ѕид под неговите нозе а ѕидот што е над него се нарекува обесен ѕид.
Појавата и однесувањето на раседот, и во случај на мал локален расед и во случај на голема раседна зона која ги определува тектонските плочи, се контролирани од релативното движење на карпите од двете страни на раседот. Поради триењето и крутоста на карпите, карпите не можат едноставно да лизгаат една покрај друга. Во таква ситуација доаѓа до акумулација на напрегања во карпите. Кога вредноста на овие напрегања ја достигне граничната вредност акумулираната потенцијална енергија се ослободува во облик на дилатации кои се концентрирани на површината на ломот, т.е. појавата на раседот. Дилатациите се и акумулативни и моментални, зависно од геолошките одлики на карпата. Дуктилниот подлабок дел од Земјината кора постепено акумулира деформации, додека кртиот површински дел од кората реагира со лом или моментално ослободување на напрегањата со што предизвикува движење вдолж раседот.[3]