Домашната овца (Ovis aries) спаѓа во редот парнокопитни, и во семејството празнороги. Во светот постојат четириесетини раси на овци распространети низ целиот свет, освен на далечниот север. Голем број од овие раси произлегле од муфлонот. Ги има на ливадите и во прериите, на планинските пасишта и на фармите за добиток. Тежината и големината многу варираат од една до друга раса. Просечна овца е долга 1,50 метри и висока 90 см. Тежината и се движи од 90 до 150 килограми. Може да се размножува штом ќе наполни една и пол година. По 150 дена од спарувањето, женката обично ојагнува едно јагне. Доењето трае 4 месеци. Овцата е тревопасен преживар: зиме останува во трлото и се храни со сено и со зрнеста храна од житни растенија, напролет се напасува на пасишта. Во планинските предели сè уште се практикува летна преселба на стадата од пониски предели на бачила.
Домашна овца | |
---|---|
Стадо за истражувања во Американската експериментална станица за овци близу Дубуа (Ајдахо) | |
припитомен | |
Научна класификација | |
Царство: | Животни |
Колено: | Хордови |
Класа: | Цицачи |
Ред: | Парнокопитни |
Семејство: | Шуплороги |
Потсемејство: | Кози |
Род: | Овци |
Вид: | O. aries |
Научен назив | |
Ovis aries Линеј, 1758 | |
Мажјакот на овцата се нарекува овен[1] или брав[2]. Младенчето се нарекува јагне[3], ако е доцна ојагнето се нарекува сугаре[4], а кога ќе наполни една година се нарекува шилеже[5]. Овца која не се ојагнила две години се нарекува ѕвиска[6]
Однесување
Овците се животни во стадо и се силно дружливи; многу од однесувањето на овците може да се разбере врз основа на овие тенденции. Хиерархијата на доминација кај овците и нивната природна склоност да го следат водачот кон нови пасишта биле клучните фактори за овците да бидат еден од првите домашни видови добиток.[7] Понатаму, за разлика од обичниот елен и газелата (уште два копитари од првостепено значење за стекнување на месо во праисторијата), овците не бранат територии иако создаваат домови.[8] Сите овци имаат тенденција да се собираат близу до другите членови на стадото, иако ова однесување варира од раса,[9] и овците можат да станат под стрес кога ќе бидат одделени од членовите на стадото.[10] За време на стадото, овците имаат силна склоност да следат, а водачот едноставно може да биде првиот поединец што ќе се пресели. Односите во стада имаат тенденција да бидат најблиски меѓу сродните овци: кај стада мешани раси, подгрупи од иста раса имаат тенденција да се создаваат, а овцата и нејзините директни потомци често се движат како единица во големите стада.[11] Овците можат да застрадаат во одредено месно пасиште (граница) за да не шетаат слободно во неоградените пејзажи. Јагнињата го учат кревањето од женките и ако се убиено цели стада, тие мораат да се пренаучат како замена на животните.
Однесувањето на стадото кај овците е главно изложено во групи од по четири или повеќе овци; помалку овци може да не реагираат како што се очекувало кога се сами или со неколку други овци.[11] Бидејќи се вид на плен, првичниот одбранбен механизам на овците е да бегаат од опасност кога ќе се влезе во нивната поле на движење. Овците во тесно може да нападнат и да клочнат или да се заканат со удирање на копитото и да применат агресивен став на телото. Ова е особено точно за овците со новородени јагниња.[11]
Во регионите каде овците немаат природни глабливци, ниту една од родните раси на овци не покажува силно однесување на стадо.[12]
Овцата како тема во уметноста и во популарната култура
Овцата како мотив во народното творештво
- „Извика овца рогуша“ - македонска народна песна.[13]
- „Не блекај јагне крај брегон“ - македонска народна песна.[13]
- „Заблеала калеш овца“ - македонска народна песна.[14]
- „Заблејало рудо јагне“ - македонска народна песна.[15]
- „Селанецот, волкот и јагнето“ - македонска народна приказна.[16]
- „Црното јагне“ (српски: Црно јагње) - српска народна приказна.[17]
- „Царевата ќерка овца“ (српски: Царева кћи овца) - српска народна приказна.[18]
- „Царичината снаа овца“ (српски: Царичина снаха овца) - српска народна приказна.[19]
- „Златоруниот овен“ (српски: Златоруни ован) - српска народна приказна.[20][21]
Овцата како мотив во книжевноста
- „Волкот и јагнето“ - басна на американскиот писател Емброуз Бирс.[22]
- „Се стемнува, јагнињата крварат“ - роман на унгарскиот писател Тибор Дери.[23]
- „Волкот и овцата“ - басна на старогрчкиот баснописец Езоп.[24]
- „Витезот на овците“ - кус расказ на ирскиот писател Вилијам Батлер Јејтс.[25]
- „Црн овен“ — поетска збирка на македонскиот поет Блаже Конески.[26]
- „Јагне“ - роман на францускиот писател Франсоа Шарл Моријак од 1954 година.[27]
- „Јагне“ — песна на македонскиот писател Бошко Смаќоски.[28]
Наводи
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.