![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Helix.svg/langmk-640px-Helix.svg.png&w=640&q=50)
Навој
From Wikipedia, the free encyclopedia
Навој[1][2] — основен дел на завртката и навртката преку кои се пренесуваат спојните сили. Темел на навојот е завојница. Завојницата е крива која се добива со завиткување на коса линија околу валјак. Ако косиот правец се обвиткува околу конус, се добива конусна завојница. Насоката на увивање на линијата може да биде лева или десна, па се разликуваат леви и десни завојници. Десна завојница се добива со увивање на линијата околу ротирачкото тело во насока на стрелките на часовникот, додека лева завојница се добива со увивање во насока спротивна од стрелките на часовникот.[3]
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Helix.svg/640px-Helix.svg.png)
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Screw_thread_handedness.png/320px-Screw_thread_handedness.png)
Ако околу валјакот се свијат две или повеќе паралелни завојници се добива двовојна или повеќевојна завојница. Растојанието помеѓу две точки од иста завојница што лежат на иста оска се нарекува висина на навојот или чекор на завојницата. Делот од завојницата помеѓу овие точки е еден завој. Аголот на наклон на увиената линија, кој е еднаков на аголот помеѓу тангентата на завојницата и рамнината нормална на неговата оска, се нарекува агол на искачување на завојницата.
Навој се создава со движење на геометриско тело од одреден профил по завојници. Бидејќи се разликуваат лева и десна завојница, се разликуваат десен и лев навој. Навојот што се обвиткува околу надворешната површина на валјакот се нарекува надворешен навој, а навојот што се обвиткува околу внатрешната површина на шуплината на валјакот се нарекува внатрешен навој. Завртка е секој машински дел кој има надворешен навој, а навртка е секој дел кој има внатрешен навој. За да може завртката да се поврзе со навртката, навоите на завртката и навртката мора да бидат усогласени. Главна димензија на навојот е номиналниот пречник на навојот. Номиналниот пречник на навојот е секогаш надворешниот пречник на навојот и е означен со d за завртките и D за навртките.[4]