главен јазик на Камбоџа From Wikipedia, the free encyclopedia
Кмерскиот или камбоџански јазик (ភាសាខ្មែរ) е службен јазик во азиската држава Камбоџа и мајчин јазик на Кмерите. Овој јазик е втор најмногу зборуван австроазиски јазик, веднаш зад виетнамскиот јазик со вкупно околу 15,7 до 21,6 милиони говорници. Кмерскиот јазик бил под одредено влијание од санскритскиот и палискиот јазик, особено во кралскиот и религискиот домеин прифатени преку хиндуизмот или бидизмот. Исто така, кмерскиот јазик е најраниот запишан мон-кмерски јазик. Поради самата географска положба на јазикот, кмерскиот имал влијание врз и од тајландскиот, лаоскиот, виетнамскиот и чамскиот, кои пак создаваат една лингвистичка група со слични одлики пред сè поради сличниот санскритски зборовен фонд.[2]
Кмерски | |
---|---|
ភាសាខ្មែរ | |
Изговор | [pʰiːəsaː kʰmaːe] |
Застапен во | Камбоџа, Виетнам, Тајланд, САД, Франција, Австралија |
Говорници | 15,7 до 21,6 милиони (2004)
|
Јазично семејство | австроазиско
|
Статус | |
Службен во | Камбоџа |
Јазични кодови | |
ISO 639-1 | km |
ISO 639-2 | khm |
ISO 639-3 | или: khm — централен кмерски јазик kxm — северен кмерски јазик |
Кмерскиот јазик се служи со свое писмо познато како аксарско или кмерско писмо. За разлика од околните јазици во Индокина, кмерскиот јазик не е тонски јазик. Јазикот е составен од пет главни дијалектни групи, а тие се:
Стандардниот Кмерски јазик го има следниот фонолошки систем:
Лабијални | Корнални | Напчани | Веларни | Глотални | |
---|---|---|---|---|---|
Звучни експлозивни | pʰ | tʰ | cʰ | kʰ | |
Незвучни експлозивни | p | t | c | k | ʔ |
Неексплозивни | ɓ | ɗ | |||
Носни | m | n | ɲ | ŋ | |
Ликвидни | r l | ||||
Фрикативни | s | h | |||
Априксимантни | ʋ | j | |||
Согласките /f/, /ʃ/, /z/ и /ɡ/ можат да се сретнат во странски зборови како на пример од Француски или други јазици. Тие не се напишани во табелата затоа што не се сметаат како Кмерски согласки и гласовите не се сретнуваат во Кмерскиот јазик.
Странски гласови (МФА) | Кмерски | Кмерска транскрипција (МФА) |
---|---|---|
/ɡ/ | ហ្គ | /k/ |
/ʃ/ | ហ្ស | /s/ |
/f/ | ហ្វ | /h/ or /pʰ/ |
/z/ | ហ្ស | /s/ |
Точниот број и фонетската вредност на самогласките варира од дијалект до дијалект. Кратките и долгите самогласки од ист квалитет се одделени според должината.
Кмерските зборови се најчесто од два или три слогови. Има 85 можни структури на две согласки на почетокот на слогот и две- три согласни структури како што е покажано подолу:
p | ɓ | t | ɗ | c | k | ʔ | m | n | ɲ | ŋ | j | l | r | s | h | ʋ | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
p | pʰt- | pɗ- | pʰc | pʰk- | pʔ- | pʰn- | pʰɲ- | pʰŋ- | pʰj- | pʰl- | pr- | ps- | |||||
t | tʰp- | tɓ | tʰk- | tʔ- | tʰm- | tʰn- | tʰŋ- | tʰj- | tʰl- | tr- | tʰʋ | ||||||
c | cʰp- | cɓ | cʰk- | cʔ- | cʰm- | cʰn- | cʰŋ- | cʰl- | cr- | cʰʋ- | |||||||
k | kʰp- | kɓ | kʰt- | kɗ- | kʰc | kʔ- | kʰm- | kʰn- | kʰɲ- | kŋ- | kʰj- | kʰl- | kr- | ks- | kʰʋ- | ||
s | sp- | sɓ | st- | sɗ- | sk- | sʔ- | sm- | sn- | sɲ- | sŋ- | sl- | sr- | sʋ | ||||
ʔ | ʔʋ- | ||||||||||||||||
m | mt- | mɗ- | mc | mʔ- | mʰn- | mʰɲ- | ml- | mr- | ms- | mh- | |||||||
l | lp- | lɓ | lk- | lʔ- | lm- | lŋ- | lh- | lʋ- | |||||||||
Броевите се:
0 | ០ | សូន្យ | (son) | /soːu̯n/ |
1 | ១ | មួយ | (muŏy) | /muːə̯j/ |
2 | ២ | ពីរ | (pi) | /piː/ |
3 | ៣ | បី | (bei) | /ɓəj/ |
4 | ៤ | បួន | (buŏn) | /ɓuːə̯n/ |
5 | ៥ | ប្រាំ | (prăm) | /pram/ |
6 | ៦ | ប្រាំមូយ | (prăm muŏy) | /pram muːə̯j/ |
7 | ៧ | ប្រាំពីរ | (prăm pi) | /pram piː/ (also /pram pɨl/) |
8 | ៨ | ប្រាំបី | (prăm bei) | /pram ɓəj/ |
9 | ៩ | ប្រាំបួន | (prăm buŏn) | /pram ɓuːə̯n/ |
10 | ១០ | ដប់ | (dâp) | /ɗɑp/ |
100 | ១០០ | មួយរយ | (muŏy rôy) | /muːə̯j rɔj/ |
1,000 | ១០០០ | មួយពាន់ | (muŏy péan) | /muːə̯j piːə̯n/ |
10,000 | ១០០០០ | មួយម៉ឺន | (muŏy mein) | /muːə̯j məɨn/ |
100,000 | ១០០០០០ | មួយសែន | (muŏy sên) | /muːə̯j saːe̯n/ |
1,000,000 | ១០០០០០០ | មួយលាន | (muŏy léan) | /muːə̯j liːə̯n/ |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.