Горно Дупени

Горно Дупени — село во Општина Ресен, во околината на градот Ресен.

Горно Дупени
Горно Дупени Местоположба на Горно Дупени во Македонија Горно Дупени на карта
Координати 41°03′43″N 20°58′31″E
Регион	Горна Преспа
Општина	Ресен
Население	33 жит. (поп. 2021)[1]
Шифра на КО	23008
Надм. вис.	865 м
Горно Дупени на општинската карта Атарот на Горно Дупени во рамките на општината
Горно Дупени на Ризницата

Географија и местоположба

Горно Дупени е село во областа Преспа. Од градот Ресен селото е оддалечено 6км. Околни села се Стипона од запад, Евла и Ресен од север, Царев Двор од исток и од југ со Дрмени.

Етимологија

Името Дупени е добиено со топонимизација на етникот во множина 'дупјани', луѓе што доаѓаат од местото дупа, со значење вдлабнато место, дупка.

Историја

Во XIX век селото било дел од нахијата Горна Преспа на Битолската каза на Отоманското Царство.

Три лица, односно Танас Георгиевски, Ѓорѓи Тасевски и Славе Цветковски загинале како партизани за време на НОБ во Втората светска војна.^[2]

Население

Население во минатото

Година Нас. ±% 1948 345 —     1953 366 +6.1% 1961 349 −4.6% 1971 304 −12.9% 1981 232 −23.7%	Година Нас. ±% 1991 153 −34.1% 1994 104 −32.0% 2002 59 −43.3% 2021 33 −44.1%

Според статистиката на Васил К’нчов („Македонија, Етнографија и статистика“) од 1900 година, во Горно Дупени живееле 242 жители, сите Македонци.^[3] Според егзархискиот секретар Димитар Мишев, („La Macédoine et sa Population Chrétienne“) во 1905 година во Горно Дупени имало 480 Македонци, под врховенството на Бугарската егзархија.^[4]

Според германска карта издадена во 1941 година, а заснована на пописот на Кралството Југославија од 1931 година, селото имало 350 Македонци.^[5]

Според пописот на населението на Македонија од 2002 година, селото има 103 домаќинства и 59 жители, сите Македонци.^[6]

Според последниот попис од 2021 година, во селото живееле 33 жители, од кои 30 Македонци и 3 лица без податоци.^[7]

Во табелата во продолжение е направен преглед на населението во сите пописни години:

Година	1900	1905	1948	1953	1961	1971	1981	1991	1994	2002	2021
Население	242	480	345	366	349	304	232	153	104	59	33

Извор за 1900 г.: Македонија. Етнографија и статистика.^[8]; за 1905 г.: La Macédoine et sa Population Chrétienne.^[9]; за 1948-2002 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[10]; за 2021 г.: Државен завод за статистика на РМ.^[11]

Родови

Горно Дупени е македонско село.

Родови во селото се: Албанци (доселени од Горица, Албанија во 1936 година), Балтовци, Бибевци, Бојчевци, Веслијановци, Гуневци, Гештаковци, Ѓургиновци, Илиовци, Јошевци, Јошкановци, Кричевци, Камшиговци, Кукуловци, Личовци, Мркачовци, Настовци, Оџаковци, Поповци, Прдиковци, Петрашиновци, Ристановци, Рабушевци, Србиновци, Стипонци (доселени од Стипона), Симовци и Ќировци.^[12]

Според истражувањата на Бранислав Русиќ во 1949 година, родови во селото се:

• Староседелци: Србиновци (4 к.), Оџаковци (2 к.), Кричевци (1 к.), Чучуковци и Чамановци (4 к.), Гуневци (1 к.), Црцановци (3 к.), Настовци (1 к.), Ѓурчиновци (1 к.), Поповци (2 к.), Веслијановци (1 к.), Цурановци (1 к.), Рабушовци со Симовци, Низамовци и Крстевци (8 к.) и Илијовци (1 к.)
• Доселеници: Чифчиовци (2 к.) доселени се од селото Свиништа кај Охрид; Личовци (1 к.) доселени се од селото Покрвеник, а таму од селото Туминец во Мала Преспа; Јошевци (1 к.) доселени се од селото Шурленци; Камшиговци (1 к.) потекнуваат од домазет доселен од селото Кривени, таму припаѓале на родот Марчевци; Албанци (1 к.) доселени се во 1934 година од селото Туминец; Прдиковци или Јошнаковци (9 к.) доселени се од некое место во Тиквеш; Ќировци (1 к.) доселени се од селото Бела Црква; Славевци (1 к.) доселени се од селото Перово; Балтовци (1 к.) доселени се од селото Велгошти кај Охрид; Шушевци (1 к.) доселени се од Бела Црква; Кукуловци (6 к.) доселени се од селото Туминец, каде имале роднини; Ѓештаковци (2 к.) доселени се од Горица во Мала Преспа, каде имале роднини, Ѓештаковци; Бибевци (1 к.) доселени се во 1938 година од селото Скребатно кај Охрид; Чабиловци (3 к.) доселени се кон крајот на XIX век од селото Шурленци; Стипонци (1 к.) доселени се во 1928 година од селото Стипона; Петрашиковци (1 к.) доселени се однекаде кон крајот на XVIII век.^[13]

• 
  Урнатини на стара куќа во северозападниот дел на селото
• 
  Урнатини на стара куќа во северозападниот дел на селото
• 
  Стара куќа во северозападниот дел на селото
• 
  Стара куќа во северозападниот дел на селото
• 
  Куќа во средишниот дел на селото
• 
  Куќа во средишниот дел на селото

Општествени установи

• ПОУ „Мите Богоевски“ - основно училиште кое е огранок на ОУ „Мите Богоевски“ од Ресен.

Самоуправа и политика

Избирачко место

Во селото постои избирачкото место бр. 1625 според Државната изборна комисија, сместени во просториите на продавница. Во ова избирачко место е опфатено и селото Стипона.^[14]

На претседателските избори во 2019 година, на ова избирачко место биле запишани вкупно 67 гласачи.^[15]

Културни и природни знаменитости

Гробјанската црква.

Гробиштата.

Цркви^[2]

• Црква „Св. Теодор Тирон“ - гробјанска црква во северниот дел на селото
• Црква „Св. Атанасиј“

Редовни настани

Личности

• Стефо Настев Личовски — македонски револуционер од ВМОРО.^[16]
• Цветко Ристов Георгијевски — македонски револуционер од ВМОРО.^[17]
• Никола Стојанов Маринчевски — македонски револуционер од ВМОРО.^[18]
• Косте Нонев Стојановски — македонски револуционер од ВМОРО.^[19]
• Танас Георгиевски - партизан во НОБ
• Ѓорѓи Тасевски - партизан во НОБ
• Славе Цветковски - партизан во НОБ

Култура и спорт

Иселеништво

До 1949 година од селото иселеници има во Ресен (7 семејства), Аргентина (11 семејства), САД (16 семејства), Канада, Бугарија, Турција и во Битола.^[13]

Галерија

• 
  Североисточниот дел (влезот) на селото
• 
  Улица во средишниот дел на селото
• 
  Улица во средишниот дел на селото
• 
  Улица во средишниот дел на селото
• 
  Панорама на куќи во северозападниот дел на селото
• 
  Панорама на куќи во северозападниот дел на селото
• 
  Куќи во северозападниот дел на селото
• 
  Куќи во северозападниот дел на селото
• 
  Улица во западниот дел на селото
• 
  Улица во западниот дел на селото
• 
  Куќи во западниот дел на селото
• 
  Улица во западниот дел на селото
• 
  Улица во средишниот дел на селото
• 
  Улица во средишниот дел на селото

Наводи

1. „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
2. Катин, Славе. „Во печалбарскиот крај од Болно до Стипона“. Македонско сонце. Архивирано од изворникот на 12 мај 2019. Посетено на 5 август 2022.
3. Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900, стр. 241.
4. Македонски Алманах, издава ЦК на МПО, уредник Петар Ацев, издание на „The Macedonian Tribune“, Indianapolis, 1940, стр.41.
5. „200K Volkstumskarte Jugoslawien“.
6. Попис на населението, домаќинствата и становите во Република Македонија, 2002 - Книга X
7. „Оваа категорија опфаќа лица коишто учествуваат во вкупното резидентно население, но поради нивно одбивање да бидат попишани, неможност да бидат најдени на својата адреса на живеење и непотполност во работата на попишувачите не биле официјално попишани, туку за нив податоците биле преземени од административни извори и затоа не учествуваат во изјаснувањето за етничка припадност, вероисповед и мајчин јазик (Прочитајте повеќе...).“
8. К’нчов, Васил. „Македонија. Етнографија и статистика“. Софија, 1900
9. Brancoff, D.M. „La Macédoine et sa Population Chrétienne“. Paris, 1905.
10. „Население по возраст и по пол, по населени места, според пописите спроведени во Република Македонија по Втората светска војна“. Државен завод за статистика.
11. „Вкупно резидентно население на Република Северна Македонија според етничката припадност, по населени места, Попис, 2021“. Државен завод за статистика.
12. Јовановски, Владо (2005). Населбите во Преспа. Скопје: Ѓурѓа.
13. Русиќ, Бранислав. Преспанска област. Архивски Фонд на МАНУ, к-2, АЕ 87.
14. „Описи на ИМ“. Архивирано од изворникот на 2023-08-17. Посетено на 3 ноември 2019.
15. „Претседателски избори 2019“. Архивирано од изворникот на 2019-12-29. Посетено на 3 ноември 2019.
16. Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва том II, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
17. Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2016). Илинденски сведоштва том I, дел II. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
18. Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва том III, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.
19. Јасмина Дамјановска; Ленина Жила; Филип Петровски (2017). Илинденски сведоштва. том IV, дел I. Скопје: Државен архив на Република Македонија.

Надворешни врски

• Горно Дупени на Ризницата