Фридрих III (Свето Римско Царство)

Фридрих III (германски: Friedrich III, роден на 21 септември 1415 во Инсбрук - починал на 19 август 1493 во Линц) — надвојвода на Австрија (под името Фридрих V) од 1424 година, германски крал (под името Фридрих IV) од 1440 година^[1] и цар на Светото Римско Царство од 1452 година до неговата смрт. Негов претходник бил Сигизмунд, а наследник бил неговиот син Максимилијан I.

Фридрих III
Римско-германски цар
На престол	2 февруари 1440 – 19 август 1493
Крунисување	17 јуни 1442
Претходник	Албрехт II
Наследник	Максимилијан I
Цар на Светото Римско Царство
На престол	19 март 1452 – 19 август 1493
Крунисување	19 March 1452
Претходник	Сигизмунд
Наследник	Максимилијан I
Надвојводство Австрија
На престол	23 ноември 1457 – 19 август 1493
Претходник	Ладислав V
Наследник	Максимилијан I
Роден(а)	21 септември 1415(1415-09-21) Инсбрук, Грофовија Тирол
Починал(а)	19 август 1493(1493-08-19) (возр. 77) Линц, Надвојводство Австрија
Почивалиште	Катедрала Свети Стефан
Сопружник	Елеонора Португалска
Деца	Максимилијан I Кунигунда
Династија	Хабсбуршка династија
Татко	Ернест Железниот
Мајка	Кимбурга Масовиска
Вероисповед	Римокатоличка црква

Животопис

Роден во Инсбрук, Австрија, Фридрих бил син на војводата Ернест Железниот од линијата на Леополдите од Хабсбуршката династија, кој управувал со Внатрешна Австрија или поточно Штаерска, Корушка и Крањска. Негова мајка била Кимбурга Масовиска. Тој станал надвојводата на Австрија (под името Фридрих V) во 1424 година, кога имал само 9 години. Во 1440 година бил избран за германски крал под името Фридрих IV, а дванаесет години потоа ја добил титулата цар на Светото Римско Царство како Фридрих III. Фридрих склучил брак во 1452 кога имал 37 години со осумнаесетгодишната принцеза Елеонора-Елена Португалска (1436-1467), ќерка на португалскиот крал Дуарте I, чиј имот му помагнал да ги исплати долговите и да ја зацврсти својата власт.

Во 1442 година Фридрих направил сојуз со Рудолф Штуси, владетел на градот Цирих, против Стариот Швајцарски Сојуз, започнувајќи ја Старата цириска војна (Alter Zürichkrieg), која завршила во корист на швајцарската унија.

Во 1448 година Фридрих склучил договор со папата, наречен Vienna Concordat, кој останал во сила до 1806 година и кој договор го одредувал односот помеѓу династијата и папството.

Фридрих бил последниот цар, крунисан во Рим. Ова се случило во 1452 година од папа Николај V. Во тоа време тој бил против реформата на Светото Римско Царство и едвај успеал да го убеди својот сенат да не избира друг крал.

Цар

Фридрих III се смета за последниот цар на средниот век. Големата криза на органите на управување на царството, неефикасноста на царската власт и практично целосната независност на германските кнезови, постепено се зголемиле во текот на последниот век како со најголема полнота се појавиле во управувањето на Фридрих III. Политиката која Фридрих ја водел како цар во целина била успешна. Најголемиот негов противник бил неговиот брат Албрехт, кој ја оспорувал неговата власт. Фридрих не успеал да освои ниту еден конфликт на бојното поле и поради оваа причина користел поинакви методи. Тој го држел како затвореник својот внук Ладислав V, владетел на Австрија, Унгарија и Бохемија (роден 1440 година) и се обидел да го зголеми своето влијание над него, за да ја заземе Долна Австрија под своја власт. Ладислав би ослободен во 1452 година. Фридрих на сличен начин се однесувал и со друг свој внук - Сигизмунд. И покрај овие свои напори, тој не успеал да ги присвои Унгарија и Бохемија. Фридрих бил победен од кралот на Унгарија Матијаш Корвин во 1485 година, кој успеал да ја освои Виена, каде и останал до својата смрт по пет години. На крајот Фридрих на еден начин ги поразил на своите непријатели, главно поради тоа што ги надживеал и дел од нивните земји ги наследил. Таков е случајот со неговиот внук Ладислав од кого ја добил Долна Австрија во 1457 година. Истото се случило и со неговиот брат Албрехт VI, кога по неговата смрт, Фридрих го наследнил престолот во Горна Австрија. Овие конфликти го присилиле да живее анахроното и постојано да патува. Својот царски двор или својата резиденција на повеќепати во текот на годините од своето управување биле преместувани во Грац, Линц и потоа во Винер Нојштат^[2], каде изградил и манастир.

И покрај овие работи, неговата политика била изненадувачки успешна. Во Опсадата на Нојс (1474-75) тој успеал да го убеди војводата од Бургундија Карло Храбриот да ја даде својата ќерка Марија Бургундска за сопруга на неговиот син Максимилијан I. Со наследувањето на Бургундија, Хабсбуршката династија започнала да добива поголема моќ во Европа. Ова води до појава на поговорката:

Нека другите водат војни, а ти, среќна Австрија, ќе се жениш.

Бракот на ќерка му Кунигунда Австриска за Албрехт IV, војводата од Баварија, бил резултат на желбата на Фридрих да приграби уште власт, но и покрај тоа бракот на крајот се покажал како загуба за Фридрих. Албрехт незаконски зел под контрола неколку царски феудални имот и последователно ја побарал раката на Кунигунда, која живеела во Инсбрук и далеку од својот татко. Како мираз тој и ветувал заземен од него феудални имот. Фридрих првично се согласил, но откако Албрехт присвоил уште едно владение - Регенсбург, царот ја повлечел својата согласност. На 2 јануари 1487 сепак неговата ќерка се омажила за Албрехт пред одлуката на нејзиниот татко да дојде до неа. Војната била избегната благодарение на синот на Фридрих, Максимилијан.

Во 1469 Фридрих III успеал да создаде епископии во Виена и Винер Нојштат што не било постигнато пред него од никој војвода на Австрија.

Последни години

На 77-годишна возраст Фридрих III починал во Линц по неуспешен обид за ампутација на левата нога. Неговиот гроб бил изграден од Николаус Герхарт во катедралата Свети Стефан во Виена. Ампутираната нога била погребана заедно со него^[3].

Во последните десет години од својот живот Фридрих управувал заедно со својот син Максимилијан.

Деца

Фридрих III и Елеонора Португалска.

• Кристоф (1455-1456)
• Максимилијан I (1459-1519), цар на Светото Римско Царство (1508-1519)

1. 1477 Марија Бургундска (1457–1482), ќерка на Карло Храбриот, војвода на Бургундија
2. 1494 Бјанка Марија Сфорца (1472–1510), ќерка на миланскиот војвода Галеацо Марија Сфорца

• Хелена (1460-1461)
• Кунигунда Австриска (1465-1520), омажена во 1487 година за Албрехт IV (1465–1520)
• Јохан (1466-1467)

Наводи

1. Cf. Anthony Radcliffe (1986), "The Habsburg Images: Cigoli, Terzio and Reichle", The Burlington Magazine, 128 (995), 103–06.
2. Joachim Laczny: Friedrich III. (1440–1493) auf Reisen. Die Erstellung des Itinerars eines spätmittelalterlichen Herrschers unter Anwendung eines Historical Geographic Information System (Historical GIS). Joachim Laczny, Jürgen Sarnowsky eds., In: Perzeption und Rezeption. Wahrnehmung und Deutung im Mittelalter und in der Moderne, Göttingen 2014, ISBN 9783847102489, pp. 33–65. Joachim Laczny: The late medieval ruler Frederick III (1440–1493) on the journey. The creation of the itinerary using a Historical Geographic Information System (Historical GIS).
3. Rudolf J. Meyer: Königs- und Kaiserbegräbnisse im Spätmittelalter. Von Rudolf von Habsburg bis zu Friedrich III. Köln 2000, pp. 186–188.

Извори

„Фридрих III (Свето Римско Царство)“ на Ризницата ?

• Heinig, Paul-Joachim. "The Court of Emperor Frederick III". In Princes Patronage and the Nobility: The Court at the Beginning of the Modern Age, cc. 1450-1650. Edited by Ronald G. Asch and Adolf M. Birke. New York: Oxford University Press, 1991. ISBN 0-19-920502-7.

Фридрих III (Свето Римско Царство) Хабсбуршка династија Роден(а): 21 септември 1415 Починал(а): 19 август 1493
Владејачки титули
Претходник Албрехт II	Германски цар 1440–1493	Наследник Максимилијан I
Претходник Сигизмунд	Свето Римско Царство 1452–1493
Претходник Ернест Железниот	Војводство Штаерска 1424–1493 со Албрехт VI 1424–1463
Претходник Ладислав V	Надвојводство Австрија 1457–1493 со Албрехт VI 1457–1463