Нептунов тројанец

Нептунови тројанци — тела во орбита околу Сонцето близу една од стабилните Лагранжови точки на Нептун, сличмо ма тројанците на другите планети. Имаат приближно ист орбитален период како Нептун и приближно ја следат неговата патека. Познати се 22 Нептунови тројанци, од кои 19 кружат околу сончево–нептунската Лагранжова точка L₄, 60° пред Нептун,^[1] а три вртат околу Нептуновото L₅-подрачје 60° зад планетата.^[1]

Нептуновите L₄-тројанци со плутината за споредба.

Нептунови тројанци (избор)   · 2001 QR322   · 2005 TN53   · 2007 VL305

Плутина   · Плутон   · Орк   · Иксион

Откривањето на 2005 TN53 во високонаклонета (>25°) орбита е значајно, бидејќи го открива присуството на густ облак од тројанци^[2] (Јупитеровиte тројанци имаат наклон до 40°^[3]), што укажува на зафат со замрзнување наместо образување на самото место или со судири.^[2] Се претпоставува дека големите (≈ 100 км во пречник) облаци од Нептунови тројанци се десеткратно побројни од Јупитеровите.^[4][5]

Во 2010 г. е објавено откривањето на првиот Нептунов тројанец во L₅ — 2008 LC18.^[6] Следечкото L₅-подрачје на планетата денес е многу тешко се набљудување бидејќи лежи во видна линија на средиштето на Млечниот Пат, каде небото е преполно со ѕвезди.

Откривање и истражување

Во 2001 г. е откриен првиот Нептунов тројанец — 2001 QR322 — близу L₄-подрачјето на Нептун, со што станал петтиот^{[б 1]} познат стабилен содржател на мали тела во Сончевиот Систем. Во 2005 г. откривањето на високонаклонетиот тројанец 2005 TN53 довело до мислење дека Нептуновите тројанци населуваат густи облаци, ограничувајќи го можносто потекло на истите.

На 12 август 2010 г. е пронајден првиот тројанец во L₅ — 2008 LC18.^[6] Откриен е со вршење на макотрпно прегледување на подрачјата каде светлината на ѕвездите близу Галактичкото Средиште е прикриена од правливи облаци.^[7] Ова упатува на тоа дека големите L₅-тројанци се подеднакво застапени како големите L₄-тројанци до извесен степен на несигурност,^[7] што уште повеќе ги ограничуваат моделите за нивниот настанок.

Динамика и потекло

Анимација на која е прикажана патеката на шест Нептунови L₄-тројанци во вртежна рамка, со период еднаков на Нептуновиот орбитален период. Нептун стои неподвижно.

Орбитите на Нептуновите тројанци се мошне стабилни; Нептун може да има задржано преку 50 % од првобитното попреселбено тројанско население во животниот век на Сончевиот Систем.^[2] Неговата L₅ може подеднакво да вдоми стабилни тројанци како и L₄.^[8] Нептуновите тројанци можат да либрираат до 30° од нивните Лагранжови точки во период од 10.000 години.^[7] Оние кои застрануваат влегуваат во орбити слични на кентаурските.^[8] Иако Нептун сега не може да зафаќа стабилни тројанци,^[2] приближно 2,8 % од кентаурите на растојание од 34 ае се сметаат за негови коорбиталци. Од нив, 54 % се во потковичести орбити, 10 % се квазимесечини, а 36 % се тројанци (рамномерно поделени меѓу групите L₄ и L₅).^[9]

Неочекуваните високонаклонети тројанци се клучни за осознавање на потеклото и развојот на населението во целина.^[8] Постоењето на високонаклонети Нептунови тројанци укажува на зафат за време на планетарната преселба наместо образба на самото место или со судири.^[2][7] Проценетиот подеднаков број на големи L₅- и L₄-тројанци вели дека немало отпор од гас при зафатот и упатува на заеднички зафатен механизам за тројанците од L₄ и L₅.^[7] Зафатот на Нептунови тројанци при преселбата на планетите се одвива во процес сличен на безредното зафаќање на Јупитеровите тројанци во Ничкиот модел. Кога Уран и Нептун се блиску, но не во среднодвижечка резонанца, местата каде Уран го одминува Нептун можат да кружат со период кој е во резонанца со либрациските периоди на Нептуновите тројанци. Ова доведува до зачестени растројувања кои ја зголемуваат либрацијата на постоечките тројанци, предизвикувајќи нестабилност во нивните орбити.^[10] Овој процес може да биде и обратен, јавувајќи се при зафат на нови тројанци со продолжувањето на планетарната преселба.^[11] За високонаклонетите тројанци да можат да се зафатат, преселбата мора да била бавна,^[12] или да го стекнале нивниот наклон претходно.^[13]

Бои

Првите четири откриени Нептунови тројанци имаат слични бои.^[2] Тие се претежно црвени, малку поцрвени од сивите тела од Кајперовиот Појас, но не толку црвени како високоперихелските студени кубевана.^[2] Ова е слично на боите во сината шуплина на кентаурската бојна распределба, Јупитеровите тројанци, неправилните сателити на гасовитите џинјови, а можеби и на кометите, што доследно одговара на сличното потекло на овие населенија од мали тела во Сончевиот Систем.^[2]

Нептуновите тројанци се пребледи за добро спектроскопско набљудување со денешната технологија, што значи дека забележаните бои можат впрочем да претставуваат најразлични површински состави.^[2]

Именување

Во 2015 г. Меѓународниот астрономски сојуз (МАС) усвоил ново имиња Нептуновите тројанци, кои се водат според амазонките, без да се прави разлика дали се во L4 или L5.^[14] Амазонките биле воинствено племе сочинето исклучиво од жени ко е се борело во Тројанската војна на страна на Тројанците, а против Грците. Во 2019 г. именувани Нептунови тројанци биле 385571 Отрера (по Отрера, првата кралица на амазонките од старогрчката митологија) и Клета (амазонка и прислужничка на кралицата Пентесилеја, која ги повела амазонките во Тројанската војна).^[15][16]

Членови

Бројот на набљудувани високонаклонети Нептунови тројанци е доста мал,^[2] но се смета дека тие всушност се четирипати побројни од нисконаклонетите.^[2] Претпоставувајќи албедо од 0,05, се очекува дека во Нептуновата L₄ постојат 400+250
−200 тројанци со полупречници над 40 км.^[2] Од ова би се заклучило дека големите Нептунови тројанци се 5 до 20 пати побројни од Јупитеровите, зависно од нивните албеда.^[2] Има релативно помалку помали Нептунови тројанци, што може да се должи на тоа што тие лесно се распарчуваат.^[2] Големите L₅-тројанци веројатно се рамнобројни на големите L₄-тројанци.^[7]

2001 QR322 и 2008 LC18 покажуваат значајна динамичка нестабилност.^[8] Ова значи дека тие може да се зафатени по планетарната преселба, но може и да се долготрајни членови кои едноставно не се сосема динамички стабилни.^[8]

Во февруари 2020 г. се знаело а 29 Нептунови тројанци, од кои 24 кружат близу Лагранжовата точка L₄ во Сонце-Нептун, 60° пред Нептун,^[1] четири се близу Нептуновото L₅-подрачје 60° зад него, а една кружи на спротивната страна на Неотун(L₃). но често си ја менува местопложбата во однос на него, на точките L4 и L5.^[1] Овие се наведени на следнава табела, која е изведена од списокот на нептунови тројанци на Центарот за мали планети при МАС^[1] а со пречници преземени од трудот на Шепард и Трухиљо посветен на 2008 LC18,^[7] освен ако не е поинаку наведено.

Име	Привр. ознака	Лагр. точка	q (ае)	Q (ае)	i (°)	Апс. вел.	Пречник (км)	Година на откривање	Белешки	ЦМП
2001 QR322		L4	29,404	31,011	1,3	8,2	140 ~140	2001	првиот откриен Нептунов тројанец	ЦМП
2004 KV18		L5	24,553	35,851	13,6	8,9	056 56[17]	2011	привремен Нептунов тројанец	ЦМП
385571 Отрера	2004 UP10	L4	29,318	30,942	1,4	8,8	100 ~100	2004	првиот со број и име	ЦМП
2005 TN53		L4	28,092	32,162	25,0	9,0	080 ~80	2005	првиот откриен високонаклонет тројанец[2]	ЦМП
385695 Клета	2005 TO74	L4	28,469	31,771	5,3	8,5	100 ~100	2005	—	ЦМП
2006 RJ103		L4	29,077	31,014	8,2	7,5	180 ~180	2006	—	ЦМП
(527604) 2007 VL305		L4	28,130	32,028	28,1	8,0	160 ~160	2007	—	ЦМП
2008 LC18		L5	27,365	32,479	27,6	8,4	100 ~100	2008	првиот откриен L5-тројанец[7]	ЦМП
(316179) 2010 EN65		L3	21,109	40,613	19,2	6,9	200 ~200	2010	скокачки тројанец	ЦМП
2010 TS191		L4	28,608	31,253	6,6	8,1	120 ~120	2016	31 мај 2016	ЦМП
2010 TT191		L4	27,913	32,189	4,3	8,0	130 ~130	2016	31 мај 2016	ЦМП
2011 HM102		L5	27,662	32,455	29,4	8,1	140 90–180[18]	2012	—	ЦМП
(530664) 2011 SO277		L4	29,622	30,503	9,6	7,7	140 ~140	2016	31 мај 2016	ЦМП
(530930) 2011 WG157		L4	29,064	30,878	22,3	7,1	170 ~170	2016	31 мај 2016	ЦМП
2012 UV177		L4	27,806	32,259	20,8	9,2	080 ~80[19]	2014	—	ЦМП
2012 UD185		L4	28,794	31,538	28,4	7,6	180 ~180	2019	—	ЦМП
2013 KY18		L5	26,624	34,084	6,6	6,8	200 ~200	2016	31 мај 2016, неизвесна стабилност	ЦМП
2013 RL124		L4	29,366	30,783	10,1	8,8	100 ~100	2020	4 февруари 2020	ЦМП
2013 TZ187		L4	28,092	32,135	13,1	8,0	150 ~150	2020	4 февруари 2020	ЦМП
2013 VX30		L4	27,563	32,525	31,3	8,2	140 ~140	2018	—	ЦМП
2014 QO441		L4	26,961	33,215	18,8	8,3	130 ~130[19]	2014	најзанесен стабилен Нептунов тројанец [20]	ЦМП
2014 QP441		L4	28,137	31,971	19,4	9,3	80 ~80	2015	—	ЦМП
2014 RO74		L4	28,426	31,614	29,5	8,4	120 ~120	2020	4 февруари 2020	ЦМП
2014 SC374		L4	27,038	33,060	33,7	8,2	140 ~140	2020	4 февруари 2020	ЦМП
2014 UU240		L4	28,661	31,457	35,8	8,1	140 ~140	2018	—	ЦМП
2015 RW277		L4	27,742	32,236	30,8	10,2	050 ~50	2018	1 октомври 2018	ЦМП
2015 VV165		L4	27,513	32,497	16,9	8,8	090 ~90	2018	1 октомври 2018	ЦМП
2015 VW165		L4	28,488	31,488	5,0	8,1	130 ~130	2018	1 октомври 2018	ЦМП
2015 VX165		L4	27,612	32,327	17,2	8,9	090 ~90	2018	1 октомври 2018	ЦМП

2005 TN74^[21] и (309239) 2007 RW10^[22] се сметале за Нептунови тројанци при нивното откривање, но подоцна е заклучено дека не се. За 2005 TN74 се сммета дека е во резонанца 3:5 со Нептун.^[23] (309239) 2007 RW₁₀ тековно следи квазимесечинска јамка околу Нептун.^[24]

Поврзано

• Нички модел
• (309239) 2007 RW10 — привремена квазимесечина на Нептун.

Белешки

1. По астероидниот појас, Јупитеровите тројанци, заднептунците и Марсовите тројанци.