Ајзенкапел-Фелах

Ајзенкапел-Фелах (германски: Eisenkappel-Vellach) или Железна Капла-Бела (словенечки: Železna Kapla-Bela) — паланка и општина во округот Фелкермаркт (Великовец) на сојузната покраина Корушка, Австрија. Ова бањско и трговишно место е најјужната општина во Австрија, близу границата со Словенија. Тука живеат значитрелен број Словенци, застапени со своја партија наречена „Единствен список“ (Enotna lista).

Ајзенкапел-Фелах Eisenkappel-Vellach Železna Kapla - Bela
Центарот на Ајзенкапел (Железна Капла)
Грб
Местоположба во округот Фелкермаркт
Земја	Австрија
Покраина	Корушка
Округ	Фелкермаркт
Управа
• Градоначалник	Франц Јозеф Смртник
Површина[1]
• Вкупна	199,13 км2 (7,688 ми2)
Надм. вис.	&10000000000000555000000555 м
Население (2018-01-01)[2]
• Вкупно	2.306
• Густина	0,12/км2 (0,30/ми2)
Час. појас	CET (UTC+1)
• Лето (ЛСВ)	CEST (UTC+2)
Пошт. бр.	9135
Повик. бр.	04238
Мреж. место	eisenkappel.at

Географија

Општината ја зафаќа долината на потокот Фелах (Бела), која се протега во правец север-југ од високите делови на Камничко-савињските Алпи и Караванките до реката Драва. Масивот Обир има голем пештерски систем со сталактити. Во словенија водат два планински превоја: Језерско Седло (Зебергзател) на југозапад кој води до Језерско и помалку прометното Павличево Седло на југоисток кој оди до Солчава.

Општината се состои од малото гратче Бад Ајзенкапел (Железна Капла) и извесен број села во страничните долини,^[3][4][5] поделени на катастарските општини Бад Фелах (Бела), Блазницен (Сподња Плазница), Ебријах (Обирско), Ајзенкапел (Железна Капла), Копрајн Пецен (Под Пецо), Копрајн Зонзајте (Копривна), Лепен (Лепена), Лобниг (Лобник), Рехберг (Реберца), Ремшениг (Ремшеник) и Трегерн (Корте).

Населени места

Ајзенкапел-Фелах како оштина има 14 населени места. Според пописот од 2001 г. 38 % од жителите на општината биле Корушки Словенци, со следнава распределба:

Име	Германски	Словенечки	Население (2021)	Население (1991)	Словенци (1991)	Словенци (1951)
Блазницен / Заплазница	Blasnitzen	Zaplaznica	64	69	31,9 %	28,1 %
Ебријах / Обирско	Ebriach	Obirsko	302	432	65,7 %	80,2 %
Копрајн Пецен / Под Пецо	Koprein Petzen	Pod Peco	11	10	100 %	92,3 %
Копрајн Зонзајте /Копривна	Koprein Sonnseite	Koprivna	30	48	89,6 %	100 %
Лепен / Лепена	Leppen	Lepena	164	214	68,7 %	98,2 %
Лобниг / Лобник	Lobnig	Lobnik	119	139	82,0 %	91,3 %
Регберг / Реберца	Rechberg	Reberca	135	196	13,3 %	46,0 %
Ремшениг / Ремшеник	Remschenig	Remšenik	60	93	69,9 %	95,1 %
Трегерн / Корте	Trögern	Korte	22	36	86,1 %	98,3 %
Унтерорт / Подкрај	Unterort	Podkraj	44	61	4,9 %	31,4 %
Фелах / Бела	Vellach	Bela	287	339	52,5 %	68,6 %
Вајсенбах / Бела	Weissenbach	Bela	4	7	42,9 %	55,5 %
Цаухен / Суха	Zauchen	Suha	101	136	19,1 %	52,8 %
Бад Ајзенкапел / Железна Капла	Bad Eisenkappel	Železna Kapla	887	1013	23,6 %	80,2 %

Историја

Грофовскиот дворец Хагнег.

Почнувајќи од 15 г. по превојот Језерско Седло веќе минувал римски пат во провинцијата Норик. Во 1050 г. се споменува населбата Капела (Capella) во Војводството Корушка, наречена по капела на Бриксенкската епископија. Пазариштето на ова место почнало некаде на почетокот на XIII век под власта на војводата Бернард Шпанхајмски. Селото го добило правото на трговиште со документот од 1267/68 г., кога превојот станал важен трговски пат за превезување на сол и железна руда. Од XV век натаму овде работеле неколку железарници. Изградени се утврдувања за одбрана против Османлиите, но и покрај тоа Капел е опустошен во 1473 г. Царот Фридрих III ја обновил паланката и во 1493 г ѝ го доделил денешниот грб.

Општината Капел е основана во 1850 г. и во 1890 г. е преименувана во Ајзенкапел, кога железарството веќе било во опаѓање. Мештаните почнале да се занимаваат со шумарство и угостителство околу лековитите бањи, што почнало да се развива со пуштањето на теснолинејката во Белската Долина (Vellachtalbahn) во 1902 г. Ајзенкапел и Фелах конечно се соединиле во 1939 г. Во подоцнежниот дел на Втората светска војна зафрлениот чифлиг Першман кај Копрајн Пецен станал упориште на словенечките партизани — единствениот случај на антифашистички отпор во цела Австрија. На 25 април 1945 г. единици на СС ја нападнале куќата, убивајќи ги нејзините жители.

Поврзано

• Корушка
• Корушки Словенци
• Австриско-словенечка граница

Наводи

1. „Dauersiedlungsraum der Gemeinden Politischen Bezirke und Bundesländer - Gebietsstand 1.1.2018“. Статистика Австрија. Посетено на 10 март 2019.
2. „Einwohnerzahl 1.1.2018 nach Gemeinden mit Status, Gebietsstand 1.1.2018“. Статистика Австрија. Посетено на 9 март 2019.
3. euborder.soton.ac.uk Архивирано на 16 мај 2005 г.
4. Encyclopedia of Austria
5. Карта Архивирано на 19 февруари 2005 г.

Надворешни врски

• Ајзенкапел-Фелах на Ризницата ^?
• Портал на Ајзенкапел (Железна Капла) (германски) (словенечки)