Палестина (држава)
From Wikipedia, the free encyclopedia
Палестина (арап. فلسطين Filasṭīn), официјално призната како Држава Палестина [i] (арап. دولة فلسطين Dawlat Filasṭīn) од страна на Обединетите нации и други субјекти — де јуре суверена држава[18][19] во Западна Азија, која ги опфаќа териториите на Западен Брег (граничи со Израел и Јордан ) и Појасот Газа (граничи со Израел и Египет) [2] со Ерусалим како назначен главен град, иако неговиот административен центар моментално се наоѓа во Рамала. [ii] Целокупната територија за која се тврди дека ја опфаќа Државата Палестина била окупирана од 1948 година, најпрвин од Египет и Јордан, а потоа и од Израел по Шестдневната војна во 1967 година.[20] Палестина има 5.051.953 жители заклучно со февруари 2020 година, и е рангирана на 121-то место во светот.[21]
Држава Палестина[i] دولة فلسطين (арапски) Dawlat Filasṭīn |
||||||
---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
Химна: "فدائي" „Fida'i“[1] „Војник“ |
||||||
Територија кои се сметаат во припадност на Држава Палестина (зелена боја))[2]
Територија која Израел исто така ја смета за своја (светлозелена) |
||||||
| ||||||
Најголем град | Газа | |||||
Службен јазик | арапски | |||||
Демоним | Палестинци | |||||
Уредување | Унитарна полупретседателска република[5] | |||||
• | Претседател | Махмуд Абасa | ||||
• | Премиер | Мухамед Иштије | ||||
• | Претседател на Парламент | Салим Занон | ||||
Законодавство | Национален Совет | |||||
Основање | ||||||
• | Декларација за независност | 15 ноември 1988 | ||||
• | Резолуција на државата за набудувач на УНГА | 29 ноември 2012 | ||||
• | Спор за сувереност со Израел | Во текb[iii][6][7] | ||||
Површина | ||||||
• | Вкупна | 6,020 км2[8] (163rd) | ||||
• | Вода (%) | 3.5[9] | ||||
• | Западен Брег | 5,655 km2 | ||||
Население | ||||||
• | проценка за 2020 г. | 5,051,953[10] (121-ва) | ||||
• | Густина | 731 жит/км2 | ||||
БДП (ПКМ) | проценка за 2018 г. | |||||
• | Вкупен | $26.479 милијарди[11] (–) | ||||
• | По жител | $5,795[12] (–) | ||||
БДП (номинален) | проценка за 2018 г. | |||||
• | Вкупно | $14.616 милијарди[13] (–) | ||||
• | По жител | $3,199[14] (–) | ||||
Џиниев коеф. (2009) | 35.5[15] среден |
|||||
ИЧР (2018) | ▲ 0.690[16] среден · 119-та |
|||||
Валута |
|
|||||
Часовен појас | Стандардно време на Палестина (UTC+2) | |||||
• | (ЛСВ) | Летно време на Палестина (UTC+3) | ||||
Датумски формат | dd/mm/yyyy | |||||
Се вози на | right | |||||
НДД | .ps | |||||
Повик. бр. | +970 | |||||
а. | Исто така лидер на владата на државата.[iv] | |||||
б. | Територијата за која се тврди е под израелска окупација. |
По Втората светска војна, во 1947 година, ООН усвоила План за поделба на Британска Палестинапрепорачајќи создавање на независни арапски и еврејски држави и интернационализиран Ерусалим.[22] Овој план за поделба бил прифатен од Евреите, но Арапите го отфрлиле. Ден по формирањето на еврејска држава во Ерец Израел, позната како Држава Израел на 14 мај 1948 година,[23][24][25] соседните арапски војски го нападнале поранешната британска мандаторска територија и се бореле против израелските сили.[26] Подоцна, владата на сите палестини била основана од Арапската лига на 22 септември 1948 година за да управува со енклавата под контрола на Египет во Газа. Наскоро земјата била призната од сите членови на Арапската лига, освен од Трансордан. Иако надлежноста на Владата била прогласена за покривање на целата поранешна Британска Палестина, нејзината делотворна јурисдикција била ограничена на Појасот Газа.[27] Израел подоцна ги освоил Појасот Газа и Синајскиот Полуостров од Египет, Западниот Брег (вклучувајќи го и Источен Ерусалим) од Јордан и Голанските Висорамнини од Сирија во јуни 1967 година за време на Шестдневната војна.
На 15 ноември 1988 година во Алжир, Јасер Арафат, претседател на Палестинската ослободителна организација (ПЛО), ја прогласил формирањето на Палестинска Држава. Една година по потпишувањето на Договорите во ДоговоритеОсло во 1993 година, формирана е Палестинската национална управа за управување со областите А и Б на Западниот брег и Појасот Газа. Подоцна со Газа управувала Хамас во 2007 година, две години по израелското одвојување од Газа.
Државата Палестина е призната од 138 членки на ООН и од 2012 година има статус на земја-нечленка набљудувач во Обединетите Нации.[28][29][30] Палестина е членка на Арапската лига, Организацијата за исламска соработка, Г77, Меѓународниот олимписки комитет и други меѓународни тела.