Бечеј

Бечеј е град и општина сместен во областа Јужна Бачка во автономната покраина Војводина, Србија. Градот има население од 23.895 жители, додека општината има 37.351 жители. Тоа е мултиетнички град, претежно населен со Срби и Унгарци.

Бечеј
Град и општина
Одозгора: Градско собрание, стара ветерница, Српска православна црква Свети Ѓорѓи, Католичка црква Успение на Пресвета Богородица, Фантаст замок, Технички колеџ
Грб
Location of the municipality of Bečej within Serbia
Држава	Србија
Провинција	Војводина
Округ	Јужна Бачка
Населби	5
Управа
• Градоначалник	Драгана Тошиќ (СНС)
Површина[1]
• Општина	487 км2 (188 ми2)
Надм. вис.	&1000000000000008200000082 м
Население (2011 попис)[2]
• Град	23.895
• Општина	37.351
Час. појас	ЦЕТ (UTC+1)
• Лето (ЛСВ)	ЦЕЛТ (UTC+2)
Поштенски код	21220
Повикувачки број	+381 21
Регистерски таблички	BČ
Мреж. место	becej.rs

Историја

Бечеј најпрвин бил спомнат за време на управата на Кралството Унгарија во 1091 година под неговото латинско име Bechey^[3] а подоцна во 1238 година под унгарското име Becse.  Името веројатно потекнува од семејството Бечеи кое имало имот во оваа област.^[4] Во 15 век (од 1419 до 1441 година) градот бил во сопственост на српскиот деспот Ѓураѓ Бранковиќ. Кон крајот на XV век војската на Кралството Унгарија предводена од српскиот деспот Вук Гргуревиќ (Змај Огњени Вук) ја поразила османлиската војска кај Бечеј.^[4] Во 1551 година, османлиската војска предводена од Мехмед паша Соколовиќ го освоила градот.^[4] Бечеј бил управуван од Османлиите помеѓу 1551 и 1687 година (номинално до 1699 година) и бил дел од санџакот на Сегедин, кој првично бил во Будин ејалет, а подоцна во Егри Ејалет.^[5] Во отоманска Турција бил познат како „Beçe“.

На крајот на 17 век, османлиската администрација била заменета со хабсбуршка, а населбата била населена со етнички Срби од Банат кои избегале од Отоманската империја. Помеѓу 1702 и 1751 година, градот припаѓал на делот Тиса - Марос на воената граница на Хабсбург. По укинувањето на овој дел од Границата во 1751 година, многу Срби од градот емигрирале во Русија (особено во Нова Србија и Славо-Србија). Тие основале нова населба со име Бечеј во Нова Србија. За да се спречи оваа емиграција, хабсбуршките власти го формирале автономниот округ Потисје со седиште во Бече. Округот Потисје постоел помеѓу 1751 и 1848 година. На округот му биле дадени три привилегии во 1759, 1774 и 1800 соодветно. Првата привилегија на округот го дефинирала неговиот автономен статус, додека втората им овозможила на етничките Унгарци да се населат во областа. Во следниот период многу Унгарци се населиле во Бече (првите во 1757 г.^[6]) и постепено ги замениле Србите како доминантна етничка припадност во градот. Во 1751 година, целото население на градот било составено од Срби, додека во 1774 година половина од населението го сочинувале Срби, а другата половина била составена од Унгарци.^[4] Според пописот од 1910 година, населението на општина Бече броело 54.275 луѓе, од кои 30.465 зборувале унгарски, а 22.821 српски. Градот Бече имал 19.372 жители во 1910 година, од кои 12.488 зборувале унгарски (64,46%), 6.582 српски (33,98%) и 193 германски (1%).^[7]

Српско основно училиште во Бече било отворено во 1703 година; тоа е едно од најстарите училишта во Војводина^[4] како и прво основно училиште меѓу Србите.^[8] Унгарско основно училиште било отворено во Бечеј во 1765 година, додека еврејското основно училиште било отворено во 1882 година. Српска читална била отворена во 1862 година, а унгарска читална во 1869 година.

Во 1918 година Бечеј станал дел од Кралството на Србите, Хрватите и Словенците и последователните јужнословенски држави. За време на окупацијата на унгарската оска, во рацијата во 1942 година, 215 жители на градот биле убиени од унгарските сили, од кои 111 биле мажи, 72 жени, 13 деца и 19 стари лица.^[9] По националност, меѓу жртвите имало 110 Евреи, 102 Срби и 1 Унгарец.^[9]

• 
  Српска православна црква
• 
  Католичка црква Успение на Пресвета Богородица
• 
  Фантаст замок кај Бечеј

Населени места

Карта на општина Бечеј

Општина Бечеј го опфаќа градот Бечеј и следните села:

• Бачко Градиште (унгарски: Bácsföldvár)
• Бачко Петрово Село (унгарски: Péterréve)
• Милешево (унгарски: Kutaspuszta и Drea)
• Радичевиќ (позната и како Чикерија)

Забелешка: за населби со апсолутно или релативно унгарско мнозинство имињата се дадени и на унгарски.

Во општината има и неколку поднаселени места, меѓу кои:

• Пољанице (унгарски: Pecesor)
• Ново Село
• Дрљан

Демографија

Улица во Бечеј и Католичката црква Свети Антониј Падованец

Бечеј е етнички мешан град и општина. Населби со унгарско етничко мнозинство се: Бачко Петрово Село и Милешево. Има една населба со српско етничко мнозинство: Радичевиќ . Две населби: Бечеј и Бачко Градиште се етнички мешани.

Етничкиот состав на општината:^[10]

Етничка група	Популација	%
Унгарци	17.309	46,34%
Срби	15.451	41,37%
Роми	842	2,25%
Хрвати	301	0,81%
Југословени	287	0,77%
Црногорци	107	0,29%
Албанци	81	0,22%
Муслимани	79	0,21%
Македонци	49	0,13%
Словаци	45	0,12%
Германци	38	0,10%
Други	2.761	7,39%
Вкупно	37.351

Економија

Следната табела дава преглед на вкупниот број на регистрирани лица вработени во правни субјекти по нивната основна дејност (од 2018 година):^[11]

Активност	Вкупно
Земјоделство, шумарство и риболов	938
Рударство и вадење камен	13
Производство	2.063
Снабдување со струја, гас, пареа и климатизација	62
Снабдување со вода; канализација, управување со отпад и активности за санација	127
Градба	190
Трговија на големо и мало, поправка на моторни возила и мотоцикли	1.170
Транспорт и складирање	399
Услуги за сместување и храна	162
Информации и комуникација	96
Финансиски и осигурителни активности	118
Активности со недвижен имот	11
Стручни, научни и технички дејности	417
Административни и помошни услужни дејности	154
Јавна администрација и одбрана; задолжително социјално осигурување	441
Образование	628
Активности за човековото здравје и социјална работа	500
Уметност, забава и рекреација	81
Други услужни активности	145
Индивидуални земјоделски работници	592
Вкупно	8.307

Забележителни луѓе

Порфирије, српски патријарх

• Јаника Балаж, ромска тамбурашка музичарка
• Дејан Периќ, српски ракометар
• Александар Поповиќ Шандор, првиот српски геолог
• Карл фон Тан, австроунгарски хемичар
• Мор Тан, унгарски сликар
• Александар Маќашев, српски уметник и дизајнер
• Емерик Фехер, француски фотограф
• Марко Томиќевиќ, српски спринтерски кануер, олимписки сребрен медалист, светски и европски шампион
• Марко Новаковиќ, српски спринтерски кануер, светски и европски шампион
• Дејан Терзиќ, српски спринтерски кануер
• Борислава Периќ, српски пинг-понг играч, параолимписки шампион и трикратен сребрен медал
• Мелинда Наџ Абоњи, швајцарска писателка родена во Бечеј
• Милош Сарцев, ИФББ професионален телоградител и тренер
• Слободан Калиниќ, српски кошаркарски тренер до 16 години на репрезентацијата на Романија
• Порфирије, српски патријарх

Меѓународни односи

Збратимени градови

Бечеј е збратимен со:

• Мијеркуреја Чук, Романија
• Сексард, Унгарија
• Чонград, Унгарија

Спорт

Бечеј е познат по својот ватерполо клуб ВК Бечеј кој ја освои Лигата на шампионите ЛЕН во 2000 година. кога градот Бечеј беше домаќин на Фајнл-фор.

Литература

• Слободан Ќурчиќ, Број становика Војводине, Нови Сад, 1996 г.
• Звонимир Голубовиќ, Рација во јуни Бачкој 1942. Године, Нови Сад, 1991 г.
• Јован Миросављевиќ, Бревијар улица Новог Сада 1745–2001, Нови Сад, 2002 г.

Надворешни врски

• Општина Бечеј
• Судот во Бечеј
• Бечејски мозаик - Најстариот весник и списание
• Јавни медиуми на Бечеј
• Младинско здружение на Бечеј
• Историја на градот Архивирано на 9 август 2020 г. (на Унгарски)

Наводи

1. „Општини во Србија, 2006 г.“. Републички завод за статистика на Србија. Посетено на 28 ноември 2010.
2. „Попис на население, домаќинства и станови 2011: Споредбен преглед на бројот на жители во 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002 and 2011, податоци по населени места“ (PDF). Републички завод за статистика на Република Србија, Белград. 2014. ISBN 978-86-6161-109-4. Посетено на 2014-06-27.
3. „Körmendi Ferenc“. Szgnye.vmmi.org. Посетено на 2013-03-26.
4. „Internet prezentacija Beceja i Novog Beceja - Istorija Beceja“. Backabanat.com. Посетено на 2013-03-26.
5. „Hungary and Transylvania in 1629“. Архивирано од изворникот на 27 November 2011. Посетено на 2011-05-23.
6. Dr Slobodan Ćurčić, Naselja Bačke - geografske karakteristike, Novi Sad, 2007, page 243.
7. „Óbecse“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2022-01-28. Посетено на 2022-01-28.
8. „Južnobački Okrug Srbija, Vodič kroz Srbiju, Go Serbia goserbia.rs, Srbija na 011info.com“. 381info.com. Посетено на 2013-03-26.
9. Zvonimir Golubović, Racija u Južnoj Bačkoj 1942. godine, Novi Sad, 1992, page 147.
10. „Попис становништва, домаћинстава и станова 2011. у Републици Србији“ (PDF). stat.gov.rs. Republički zavod za statistiku. Посетено на 6 April 2019.
11. „MUNICIPALITIES AND REGIONS OF THE REPUBLIC OF SERBIA, 2019“ (PDF). stat.gov.rs. Statistical Office of the Republic of Serbia. 25 December 2019. Посетено на 28 December 2019.