From Wikipedia, the free encyclopedia
Jalāl ad-Dīn Muhammad Rūmī (Bahasa Persia: جلالالدین محمد رومی), juo dikenal jo namo Jalāl ad-Dīn Muhammad Balkhī (Bahasa Persia: جلالالدین محمد بلخى) atau acok pulo disabuik Rumi (30 September 1207 – 17 Desember 1273), adolah saurang panyair sufi Parsia,[1][2] teolog Maturidi, sakaligus ulama nan lahia di Balkh (kini ko Samarkand), Persia Raya.[2][3] Salamo tujuah abaik tarakhia, urang-urang Iran, Tajik, Turki, Yunani, Pashtun, urang-urang Islam di Asia Tengah, sarato urang-urang Islam di Subbenua India alah manikmati karya-karyanyo. Puisi-puisinyo alah ditajamahkan ka dalam babagai bahaso nan juo diubah ka dalam baragam format. Rumi alah dikenal sabagai salah satu "penyair tapopuler"[4] dan juo "panyair talaris" di Amerika Serikat.[5][6]
Namo dalam bahaso usali | (fa) جلالالدین مُحمَّد بلخی |
---|---|
Biografi | |
Lahia | 30 September 1207 (Kalender Masehi Gregorius) Vakhsh (en) |
Kamatian | 17 Desember 1273 (Kalender Masehi Gregorius) (66 tahun (id) terjemahkan) Konya |
Tampek dimakamkan | Mevlâna Museum (en) Yeşil Türbe (en) |
Agamo | Islam jo Sufisme |
Kagiatan | |
Bidang karajo | Filsafat Islam (id) jo Sufisme |
Karajo | Penyair (id) , Ulama, pangarang, sastrawan (id) , ahli filsafat jo mystic (en) |
Murid dari (id) | Baha ud-Din Walad (en) jo Burhanuddin Tirmizi (en) |
Murid (id) | Pervâne (en) jo Husam al-Din Chalabi (en) |
Dipangaruahi dek | |
Namo pena | خاموش |
Creative work | |
Karya nan tanamo
| |
Kaluarga | |
Pasangan hiduik | Gawhar Khatun (en) |
Anak | Sultan Walad (en) |
Abak | Baha ud-Din Walad (en) |
Kabanyakan karya Rumi ditulis dalam bahaso Persia, tapi inyo juo kadang-kadang manggunokan bahaso Turki,[7] Arab,[8] jo Yunani[9][10][11] dalam tulisan-tulisannyo. Salah satu karyo, Kitab Masnawi (Mathnawi), nan disusun di Konya, dianggap sabagai salah satu puisi nan paliang rancak dalam bahaso Persia.[12][13] Karya iko marupokan salah satu karya nan paliang mangaruhi dalam dunia Sufisme, dan acok disabuik sabagai "Qur'an dalam bahaso Persia".[14]
Hinggo kini, karya Rumi dalam bahaso aslinyo alah dan masih banyak dibaco di wilayah Persia Raya sarato juo di wilayah-wilayah nan babahaso Persia.[15][16] Samantaro itu, hasil tarjemahan karyanyo juo sangaik populer, utamo di Turki, Azerbaijan, Amerika Serikat, jo wilayah Asia Salatan.[17] Puisi-puisi ko punyo pangaruah nan signifikan, indak hanyo untuak sastra Persia sajo, tapi juo untuak tradisi sastra nan ditulis dalam bahaso Turki Ottoman, Chagatai, Urdu, Bengali jo Pashtun.[18][19]
Ayahnyo nan masih marupokan katurunan Abu Bakar banamo Bahauddin Walad, samantaro ibunyo barasa dari kaluarga karajaan Khwarazm. Ayah Rumi adolah saurang ulama nan basukuik, nan punyo pandangan ka hareup, jo guru nan tanamo di Balkh. Kutiko Rumi umua tigo taun, dek karano di ancamannyo dek serangan Mogol, kaluarganyo maninggakan Balkh malalui Khurasan jo Suriah, sampai ka Provinsi Rum di Anatolia tangah, nan kini marupokan bagian Turki. Inyo manatap di Qonya, ibu kota provinsi Rum. Dalam pajalanan jo pengungsiannyo tu, kaluarganyo sempat singgah di kota Nishapur nan marupokan tampek lahir pujangga jo ahli matematika Omar Khayyam. Di kota iko, pado wakatu Rumi umua anam tahun, amaknyo maundang Rumi untuak basamoan jo surang sufi terkenal Fariduddin Attar nan manarangkan inyo ka manjadi urang nan paling terkenal nan ka manyalakan api gairah katuhanan.
Hari tu, samo jo biasonyo, Jalaluddin Rumi sadang ma ajakan anak-anaknyo di sabuah kampus. Indak disangko-sangko, surang urang nan sabalunnyo indak dikatawui dek Rumi labiah dakek masuak ruang kuliah. Urang nan indak ba Tuhan tu, ma agiah bukunyo, sambia batanyo, "Apo ko?" Rumi manjawekk jo kato-kato nan sangaik mangamuak, "Angkau indak ka mangarati doh". Mako api nan mancintoi bukunyo, Rumi batanyo, "Apo ko?" Urang nan indak tawu tu manjawab, "Angkau indak ka mangarati". Inyo bapikia-pikia, sampai inyo manjadi pangikuik urang nan indak tawu, nan manimpo kitab-kitab tu. Urang asing tu adolah Syamsuddin Al-Tabrizi, atau dikenal jo Syams Tabrizi. Inyolah guru nan manunjuakkan Rumi untuak maninggakan sagalo sasuatu. Sajak inyo basuwo jo Syams Tabrizi, Rumi alah basobok sacaro drastis. Akienyo, Rumi manjadi surang sufi agung nan populer jo puisi-puisi indahnyo. Pado suatu wakatu, Syams Tabrizi maninggakan Rumi indak manunjuakkan ka mana tujuan pajalanannyo. Rumi sarupo jo anak ayam nan maningga mandehnyo. Dek karano itu, adolah sabuah buku nan disabuik Diwan Syams Tabrizi nan ado dalam ghazal-ghazal rindu Rumi kapado Guru, Syams Tablizi.[20]
Pado taun 1244 M, Rumi basuwo jo syekh spiritual lain, Syamsuddin dari Tabriz, nan manjadikan inyo sempurna dalam ilmu tasawuf. Sasudah kamatian Syamsuddin, Rumi salajengnyo basamo Husamuddin Ghalabi, jo marasokan inyo untuak manulih pangalaman rohani inyo dalam karyana monumental Matsnawi-ye Ma'nawi. Inyo dikatokan karyo tu ka Husamuddin sampai akhir iduiknyo pado taun 1273 M.[21]
Pado suatu ari Rumi batanyo,
Jikok sains jo logika mangasiahi manusia nan labiah bijaksano jo labiah bijaksono, baa mangko itu manyababkan musuah? Baa mangko urang nan picayo tu batangka, sarato bi banyak pulo urang nan mancacek? Apokoh pandangan nan sempit marupokan sipaik jo ciri-ciri panduto agamo nan gadang? Apo nan sabananyo nan di ajakan dek Alkitab untuak urang-urang nan picayo? Apo nan ka dipabuwek dek Alkitab untuak mambaco jo suwaro nan tarang, sarato indak untuak ditafsirkan untuak manjawab tantang parkaro-parkaro nan ado di dunia ko? Baa mangko urang-urang nan picayo jo isi Alkitab tu gagal dalam mangarajokan jo mangarajokan?
Rumi magabuangkan tigo hal pado suatu wakatu, punyo visi spiritual nan dalam sarupo Buddha atau Yesus, punyo refleksi intelektual nan luas sarupo Plato atau Aristoteles dan punyo kemampuan dalam manamuan kato-kato indah sarupo Shakesphare.[22]
Kumpulan puisi Rumi nan terkenal jo namo al-Matsnawi al-Maknawi disangko marupokan revolusi pado Ilmu Kegelapan nan hilang semangat jo kakuatannyo. Isinyo juo manyatokan langkah jo arahan filsafat nan cenderung malalui batas, mangaruah parasaan jo mangbudakkan rasio. Diakui, baso puisi Rumi punyo ciri khas dari puitis sufi lainnyo. Malalui puisi-poesi Rumi manyampaikan baso pangatahuan dunia hanyo dapek ditamui malalui cinto, indak hanyo malalui karajo fisik. Dalam puisi Rumi juo manyampaikan baso Tuhan, sabagai satu-satunya tujuan, indak ado nan sabananyo.
Ciri khas lainnyo nan mambeda puisi Rumi jo karya sufi pujangga lainnyo adolah acoknyo baliau mamulai puisinyo jo mamakai carito-carito. Tapi, indak baitu doh, dek karano inyo nak manulih puisi naratif. Carito-carito ko digunokan untuak mangambangkan pikiran jo ide-ide.
Banyak banyak banyak kisah dalam satu puisi Rumi nan tampak babeda tapi sabananyo punyo arti simbolik. Babarapo tokoh sajarah nan inyo tampilkan indak dalam arti historis, tapi inyo tampilkan sabagai gambar-gambar simbolis. Karakter-karakter sarupo Yusuf, Musa, Yakub, Isa dan lain-lain inyo tampilkan sabagai lambang dari kaindahan jiwa nan mancapai ma'rifat. Inyo adolah urang-urang nan dikasiahi dek Allah.
Salah satu karyanyo nan paling tanamo adolah:
“ | Jangan tanya apa agamaku. Aku bukan Yahudi, bukan zoroaster, bukan pula Islam. Karena aku tahu, begitu suatu nama kusebut, kau akan memberikan arti yang lain daripada makna yang hidup di hatiku. | ” |
Jalaluddin Rumi maninggakan duo karya nan manutuik tantang sastra. Di nanam kitab-kitabnyo ado nan dibuek jo caro nan basa, ado pulo nan dibueknyo jo caro nan nan basa. Karya nan dikarangnyo dalam barupo prosa adolah:
Samantaro karya Rumi nan barupo nazam adolah:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.