From Wikipedia, the free encyclopedia
Bahaso Haji atau bahaso Aji adolah bahaso nan dipakai dek suku Haji[1] di kabupaten Ogan Komering Ulu Selatan, Sumatera Selatan. Bahaso ko tamasuak dalam rumpun bahaso Austronesia. Sacaro genetis, bahaso ko masih dalam rumpun bahaso Malayu jo sapartigo kato-katonyo barasa dari bahaso Lampung.
Bahaso Haji | |
---|---|
Ditutuakan di | Indonesia |
Rantau | Kabupaten Ogan Komering Ulu Selatan, Sumatera Selatan |
Jumalah panutua | 19.456 (Kantor Statistik Propinsi Sumatera Selatan, 1991) (indak ado tanggal) |
Rumpun bahaso | Malayu-Polinesia
|
Kode-kode bahaso | |
ISO 639-1 | - |
ISO 639-2 | - |
ISO 639-3 | hji |
Panutua asali bahaso Aji tingga di tigo kecamatan, iyolah Kecamatan Muaradua jo Kecamatan Simpang Martapura, Kabupaten Ogan Komering Ulu Selatan, Sumatera Selatan, sarato Kecamatan Kalianda, Kabupaten Lampung Selatan, Provinsi Lampung. Jumlah panutua bahaso Aji pado tigo kecamatan itu kurang labiah 19.456 jiwa. Akan tetapi, dari jumlah tasabuik, nan paliang banyak tingga di wilayah Kecamatan Muaradua, iyolah bajumlah 14.607 jiwa.[2]
Karya satra nan dipunyoi masyarakaik Aji iyolah babantuak lisan, sacaro turun tamurun. Sastra lisan tu ditutua jo bahaso Aji. Fungsi sastra lisan dek urang Aji diantaranyo sabagai panghibur, pandidikan, palangkok pamenan, pagaulan, pangubek sakik (manto), pacintoan, bahkan untuak baladang.[2]
Ado baragam jinih karya sastra lisan bahaso Aji, diantaronyo bahaso rakyaik, ungkapan tradisional (parumpamoan, paribaso, baso kieh, papatah, ibaraik, jo kato bijak), puisi rakyaik, patanyoan tradisional, jo carito rakyaik.[2]
Bahaso rakyaik marupokan pamakaian bahaso nan mampunyoi mukasuik tatantu jo caro nan indak lansuang. Istilahnyo disabuik bahasa balik. Pamakaian bahaso ko dilakukan jo mambolak-baliakn susunan fonem, misanyo sapa (siapo) manjadi apas.
Parumpamoan dalam sastra Aji merupokan kalimaik nan ditujukan untuak maumpanokan sasaurang jo alam atau benda sakuliliangnyo. Contoh parumpamoan dalam bahaso Aji:
Pecak mata kurang sambel
Co mato kurang samba (mukasuiknyo, urang nan nampak indak basimangek)
Paribaso, kieh jo kalimat-kalimaik pendek. Contohnyo:
Hulu duwa, Palimbang duwa
Ulu duo, Palembang duo (mukasuiknyo, dimapun ado hal buruak, ado juo nan baiak)
Bahaso kieh, biasonyo dipakai untuak manyindia urang. Contohnyo:
Uluk netok uway
Co mamotong aia (mukasuiknyo untuak manyindia urang nan karajo sio-sio)
Papatah, marupokan kieh untuak mangecekan sasuatu jo kalimaik pendek sacaro tapek untuak mamatahan ota sasaurang. Contohnyo:
Batu kaghang mik cawa
Batu karang indak bakato (mukasuiknyo, surang pandeka indak gadang ota)
Ibaraik (tamsil), disabuik bandingan dek urang Aji, marupokan kieh basajak sarato bairama nan kadang manyarupoi pantun. Misanyo:
Jelma pemajuh ngemik guna
Si tukang makan ado guno (mukasuiknyo, urang nan banyak makan lai baguno juo supayo indak ado makanan rasan dek indak tamakan)
Kato bijak atau arif, marupokan nasihaik dari urang nan dituokan ka sasaurang untuak balaku elok. Dek urang Aji, contoh kato bijak nan utamo jadi padoman iduik dek urang Aji tahimpun dalam Kerta 12, nan marupokan Undang-Undang Adat Haji. Contoh kato bijak Aji:
Puisi rakyaik adolah jinih sastra babantuak puisi. Dalam sastra lisan Aji, puisi rakyaik tadiri dari jampi (manto), tembang (pantun balagu), kuncah atau undak-undak (pantun), puisi dalam pamenan anak-anak, adi-adi, ngenjok adak (puisi dalam malewa gala manuruik adaik), ngenjak dama 'maagiah namo', jo iring-iring.
Contoh undak-undak
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.