From Wikipedia, the free encyclopedia
Михаил Якимов (Михаил Иванович Якимов) (1929 шорыкйол 14, РСФСР, Марий автоном область, Поранча кундем, Мурзанаево ял – 26 шыжа 1996, Йошкар-Ола) – марий серызе, почеламутчо, журналист, кусарыше, СССР Серызе-влак ушемын йыжъеҥже (1956).
Михаил Иванович Якимов | |
---|---|
Михаил Якимов | |
Шочмаш дене лӱм | Михаил Иванович Якимов |
Шочын | 1929 ий 14 шорыкйол |
Шочмо вер | РСФСР, Марий автоном область, Поранча кундем, Мурзанаево ял |
Колен | 1996 ий 26 шыжа (67 ий) |
Колымо вер | Йошкар-Ола |
Чап пӧлек да премий |
Михаил Якимов 1929 ийын шорыкйол тылзын 14-ше кечынже Марий автоном область Параньга район Янгетсола ялеш кресаньык ешеш шочын.
Пошкудо Куракино (Матародо) ял Михаил Якимовлан шочмо Янгетсолаж семынак лишыл да шерге лийын. Шке ялыштыже ныл классым тунеммек, куд ий почела тышке куржталын, кыдалаш шинчымашым налын.
Изинек нелым-йӧсым чытен кресаньык эрге. Талукат пелашыж годым аваже, латкок ий гыч ачаже уке лийыныт. Содыки пиалже изишак улмаш: извате ава, Матрена Ивановна (Аганур ял гыч), ончыкылык поэтым шке икшывыж шотешак ужын, йӧратен-переген куштен. Поро ӱдырамашын пытартыш кечыж марте (1976) Михаил Иванович тудым авай манын – илышыште веле огыл, поэзийыштат.
М.Якимовын поэт лӱмжӧ 1941 ий тӱҥалтыште лектын – «Ямде лий» газет 5-ше классыш куржталше, латкок ияш рвезын почеламутшым савыктен. Талукат пеле гыч пионер Миша шке лӱмжым «Марий коммунышто» икымше гана ужын. Кертменак возгалаш сар деч вара тӱҥалын. Мургорныжо пел курым шуйнен. Тиде жапыште лудшылан латик книгам пӧлеклен. Тышечын иктыже – почеламутан повесть, иктыже – ойлымаш аршаш, весыже – йочалык мутпого, молыжо – поэзий сборник.
Верысе школым сайын тунем лекмек, 1946 ий гыч библиотекым вуйлатен. 1945-1948 ийлаште Янгетсола «У корно» колхозыштыжо счетовод да комсомол вожак лийын.
1949–1953 ийлаште Н.К. Крупская лӱмеш Марий кугыжаныш педагогике институтын историко-филологический факультетыште шинчымашым таптен. Тунем пытарымеке, марий радиокомитетыште тыршен, вара «Рвезе коммунист», «Марий коммуна» газетыште да латкандаш ий «Ончыко» журналыште пашам ыштен.
Эше студент улмыж годымак Марий книга издательствыште «Волгыдо рвезылык» (1953) лӱман икымше почеламут сборникше савыкталтын.
1956 ийыште М.И.Якимовым самырык серызе-влакын III Всесоюзный каҥашымашкышт колтеныт. Возымо мастарлыкшым аклен, Михаил Якимовым СССР Писатель ушем членыш пурташ темлат. Кугу погын гыч пӧртылмекше, Якимовын мурлектышыжым ВЛКСМ обком бюрошто каҥашат, уто-ситым палемден, поро сугыньым пуат. Мер пашаште ончыктымо чолгалыкшым аклен, Михаил Ивановичлан тылеч ондак (1948, 1951 ийлаште) ВЛКСМ ЦК-н Чап грамотшым кучыктеныт. Нимогай вес серызын тыгай наградыже уке. Да эше: латкуд ияшак икымше медальым («За доблестный труд в Великой Отечественной войне 1941–1945 гг.») сулен. Но тудат, 1970 ийыште пуымо вес медальжат («За доблестный труд. В ознаменование 100-летия со дня рождения В.И.Ленина») «Писатели Марий Эл» справочникыште ушештаралтын огытыл. Кок гана МАССР-ын Чап грамотыжым налын.
Поэтын кушмыжым тыглай лудшат ужде кодын огыл. Удмуртий гыч А. Ширметов «Марий коммуна» газетыш колтымо письмаштыже (1963 ий июль) М. Якимовын «Марий пеледыш» повестьшым чон йывыртен лудмыж нерген увертарен да ешарен: «Композитор лиям гын, ты книга негызеш оперым серем ыле».
Тыгай шонымаш эртыше 45 ий коклаште ик семмастарынат ушышкыжо толын огыл, коеш. Но поэт шкеже историйыш либреттист семын пурен, С. Чавайнын «Акпатыр» драмыжым оперылык мурпогыш кок йолташыже – Осмин Йыван да Геннадий Матюковский дене пырля савырен. А премьер лачак «Марий пеледышын» посна книга дене савыкталтме жапыште – 1963 ий апрель тӱҥалтыште лийын.
Михаил Якимов «Марий пеледыш» дене марий литературышто у жанрым почын. Тудын деч вара почеламутан повестьым С.Вишневский, В.Дмитриев возеныт.
М. Якимовын кидше йымач у сборник-влак лектеденыт, марий композитор-влак денат пеҥгыде кылым кучен. Тудын почеламутшо негызеш ятыр мотор муро возалтын.
Михаил Иванович йоча-влакланат серен. Тудо «Шольым ден шӱжаремлан» (1971) почеламут сборникым, тыгак «Лышташ велеш» (1964) ойлымаш-влак книгам пӧлеклен.
Тудын возымо мастарлыкшым аклен, СССР Госпремийын лауреатше Миклай Казаков ик статьяштыже тыге палемден: «Михаил Якимов моло мурызо коклаште палынак ойыртемалтеш: тудын йӱкшат йоҥгыдо, мутержат серыпле, геройжо-влакат шуарыме гай шӱм-чонан улыт. Тыге сераш поэтым илыш туныктен…»
1996 ий 26 октябрьыште ош тӱня тудлан «Чеверын» манын.
Поэтым шарныме поро сомылым ий гыч ийыш Параньга районысо Матародо школысо тунемше да туныктышо-влак шуктен толыт. Поэтлан пӧлеклалтше «Якимов лудмаш» конкурс поро йӱлаш савырнен. Тиде лудмаш икымше гана 1999 ий январь тылзыште эртаралтын.
М. И. Якимов лӱмеш шарнымаш оҥам Матародо школышто вераҥдыме.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.