Tokolera (vahoaka)

Ny Tokolera na Tokolôra na Tekrory, antsoina koa hoe Haalpolaara dia vahoaka manana fiaviana sy fiteny folany, any Afrika Andrefana, monina indrindra any amin' ny tapany avaratr' i Senegaly, any amin' ny tapany atsimon' i Maoritania, any Maly ary any Ginea (Dinguiraye).

Na dia aseho matetika ho foko ao amin' ny vondrom-poko Folany aza izy ireo, araka ny filazan' ny mpanoratra maliana Amadou Hampâté Bâ, dia tsy foko fa vondrona ara-kolotsaina smary ranoray, nandray ny finoana silamo ary miteny folany.

Nanangana ny Empira Tokolera midadasika izy ireo tamin' ny taonjato faha-19 teo ambany fitarihan' i Omar Saidou Tall izay nitarika ady ara-pivavahana tamin' ireo vondrom-poko manodidina sy ny tafika mpanjanaka frantsay.

Ny Tokolera dia manana fomban-drazana tsy mifindrafindra fonenana, niorim-ponenana ao amin' ny lohasahan' ny ony Sénégal, ary ny fambolena, ny jono ary ny fiompiana omby no tena asany. Ny fiarahamonina tokolera dia manara-dray, mampirafy ny lehilahy ary misy fizarazaràna ara-tsôsialy hentitra izay ahitana ny fanandevozana sy ny sarangam-poko.

Ny fanavahana ny Tokolera sy ny Folany amin' ny ankapobeny dia noforonin' ny etnôgrafa frantsay tamin' ny taonjato faha-19. Nanavaka ny Tokolera izay heverina ho mpiorim-ponenana tsy mifindrafindra, miaina amin' ny fambolena sy tsy tia Eorôpeana izy ireo andaniny, ary ny Folany mpifindrafindra monina, mpiompy andiam-biby, malemy paika ary tia fiaraha-miasa ankilany, saingy diso izany fomba fijery mampifanohiera izany.

Miisa 1 587 000 (9,2 %) izy ireo ao Senegaly, 438 000 (9,8 %) ao Maoritania, 225 000 (1,5 %) ao Maly, 47 000 (0,2 %) ao Ginea, ary 17 000 (0,4 %) ao Gambia.

Ny Tokolera dia miteny polaara, izay fitenim-paritry ny fiteny folany, sampana atlantika ao amin' ny fianakaviam-piteny nizerô-kôngôley.