Ny Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara, izay hafohezina hoe FJKM, dia fiangonana kristiana prôtestanta izay niforona vokatry ny fitambaran' ny fiangonana telo notarihin' ny London Missionary Society sy ny Société des Missions Evangeliques de Paris ary ny Frends Foreign Missionary Association. Isan' ireo atao hoe Fiangonana nohavaozina (na Reforme) ny FJKM ka mikambana amin' ny Communion Mondiale des Eglises Réformées. Mikambana ao amin' ny Fiombonan' ny Fiangonana Kristiana eto Madagasikara (FFKM) sy ao amin' ny Fiombonan' ny Fiangonana Protestanta eto Madagasikara (FFPM) ny FJKM.
Misiona telo
Tonga teto Madagasikara ny London Missionary Society (LMS) tamin' ny taona 1818 avy any Angletera, ny Friends' Foreign Mission Association (FFMA) tamin' ny taona 1867 ary ny Mission Protestante Française (MPF) tamin' ny taona 1897 izay niova anarana hoe Société des Missiona Evangéliques de Paris (SMEP). Nanorina fiangonana sy sekoly ny LMS; nanorina fiangonana sy sekoly ary namorona asa sy nanangana tobim-pitsaboana ny FFMA; nanorina fiangonana ny SMEP.
Nenjehina ny fiangonana tamin' ny andron-dRanavalona I (1828-1861), betsaka ny Kristiana maty maritiora, ary tsy vitsy ny niery tany anaty lavabato. Tamin' ny andron' ny fanjahan-tany sy faha-Menalamba dia novonoina ny misionera toa an-dry William sy Lucy ary Bloson Johnson tany Arivonimamo tamin' ny taona 1895. Ao koa ry Paul Minault sy ry Benjamin Escande[1].
Fiangonana telo
Tamin' ny taona 1950 dia nanao fanambaràna ny FFMA fa ny firaisan' ny Fiangonana entin' ny misiona telo tonta, dia ny LMS sy ny FFMA ary ny MPF, no lalana hitondrana sy hampiraisana ny Fiangonana Malagasy azo antoka. Teraka ny komitin' ny firaisana niarahan' ny Malagasy sy ny Misiona[1].
Niova anarana amin' ny teny malagasy ny fiangonana nentin' ny misiona tsirairay dia ireto izany: ny FFMA niova ho Fiangonana Frenjy Malagasy (FFM) tamin' ny taona 1958, ny MPF niova ho Fiangonana ara-Pilazantsara eto Madagasika (FPM) tamin' ny taona 1960, ny LMS niova ho Fiangonan' i Kristy eto Madagasikara (FKM) tamin' ny taona 1962[2] [3].
Fiangonana tokana
Taty aoriana vao hita sy niharihary ny vokatra ka tamin' ny taona 18 Aogositra 1968 ny Sinôda lehibe voalohany niarahan' ny misiona telo tonta sy ny Malagasy izay natao tao Toamasina. Ny 18 Aogositra 1968 no teraka ny firaisan' ny Fiangonana telo ka nahatonga ny Fiangonana tokana nomena ny anarana hoe "Fiangonan' i Jesoa Kristy eto Madagasikara" (FJKM). Ny mpitandrina sady filoha telo mirahalahy, dia i Titus Rasendrahasina (filohan' ny FKM) sy i Andrianaly Ratavao (filohan' ny FFM) ary Ralambomahay Jean Baptiste (filohan' ny FPM), no nanambara amin’ ny fomba ôfisialy ilay fampitambarana sy ny fahaterahan’ ny FJKM[2].
Filoha nifandimby
Ireto avy ireo filoha nifandimby hatramin’ izay niforonan' ny FJKM:
- ny mpitandrina Titus Rasendrahasina (1968-1972),
- ny mpitandrina Joseph Joelson Ramambasoa (1972-1992),
- ny mpitandrina Edmond Razafimahefa (1992-2004),
- ny mpitandrina Lala Haja Rasendrahasina (2004-2016),
- ary ny mpitandrina Irako Andriamahasoa Ammi (2016-ka hatramin' izao) [2].
Fanisana
Araka ny tranonkalan' ny FJKM dia misy 6 719 ny fiangonana voatsinjara anatin' ny sinôdam-paritany miisa 37 sy sinôda iraisam-pirenena iray[4]. Araka ny tatitry ny World Council of Churches tamin' ny taona 2016 kosa dia miisa 3 500 000 any ho any ny mpino, izay mitsinjara amin' ny fiangonana isan-toerana miisa 5 795 fehezina mpitandrina miisa 1 200[5] [6].
Rafi-pitondram-piangonana
Ny rafitra presbyteriana synodaly ampiharina ao amin' ny FJKM dia rafitra ahitana fandaminana mifanao ambaratonga, araka izao: mifidy loholona (na diakona) ny fivorian' ny mpandray ny fanasan' ny Tompo, ka ireo olona voafidy ireo no mitantana ny fitandremana ary ny mpitandrina, iray amin' ny loholona izay tsy miavaka amin’ ny loholona hafa afa-tsy momba ny anjara asa fanompoana izay nanokanana azy (fampianarana Soratra Masina sy toriteny ary ny fitantanana ny sakramenta), ary ny mpihevi-draharaha ao amin' ny fitandremana no mamolavola azy, avy eo entina eo amin' ny fivorian’ ny mpandray, izay fahefana fara-tampony ao amin' ny fitandremana, izany volavolam-panapahan-kevitra izany mba hankatoavina[7].
Fiombonana
Mikambana amin' ny Communion Mondiale des Eglises Réformées ny FJKM. Mikambana ao amin' ny Fiombonan' ny Fiangonana Kristiana eto Madagasikara (FFKM) izay ahitana koa ny Eglizy Katôlika Apôstôlika Rômanina (EKAR) sy ny Fiangonana Loterana Malagasy ary ny Eklesia Episkopaly Malagasy (EEM) izy. Mikambana ao amin' ny Fiombonan' ny Fiangonana Protestanta eto Madagasikara (FFPM) izay ahitana koa ny Fiangonana Loterana Malagasy (FLM).
Fisarahana
Tamin' ny taona 2002 dia nisy olana nitranga tao amin' ny FJKM ka niforona vokatr' izany ny Fiangonana Protestanta Vaovao eto Madagasikara (FPVM) izay ahitana mpino miisa 300 000 niala avy amin' ny FJKM[8].
Ny fanekem-pinoana
Maromaro ihany ny fanekem-pinoana ampiasain' ny FJKM ka isan' izany ny faneke-mpinoana apôstôlika sy ny fanekempinoana nikeana (na niseana) izay fanekem-pinoana ekiomenika.
Fanekem-pinoana apôstôlika
"Mino an’ Andriamanitra Ray tsitoha, Mpanao ny lanitra sy ny tany aho, ary mino an’ i Jesoa Kristy, Zananilahy Tokana Tompontsika. Izay notorontoronina tamin’ ny Fanahy Masina, nateraky Maria Virijiny, nijaly raha nanapaka i Pontio Pilato, nohomboana tamin’ ny hazofijaliana, maty ka nalevina, nidina tany amin’ ny fiainan-tsy hita, nitsangana tamin’ ny andro fahatelo, niakatra ho any an-danitra, mipetraka eo ankavanan’ Andriamanitra Ray Tsitoha, avy any no hihaviany hitsara ny velona sy ny maty. Mino ny Fanahy Masina aho, ny Fiangonana Masina manerana izao tontolo izao, ny fiombonan’ ny olona masina, ny famelan-keloka, ny fitsanganan’ ny tena amin’ ny maty ary ny fiainana mandrakizay. Amena."
Fanekem-pinoana nisenô-kônstantinôpôlitana
"Isika mino an' Andriamanitra Iray, Ray Tsitoha, Mpanao ny lanitra sy ny tany ary ny zavatra rehetra na ny hita na ny tsy hita. Ary an' i Jesoa Kristy Tompo Iray, Zananilahy Tokan' Andriamanitra nateraky ny Rainy talohan' izao rehetra izao, ny Mazava avy amin' ny Mazava. Andriamanitra tokoa avy amin' Andriamanitra nateraka fa tsy natao, miray amin' ny Ray amin' ny zavatra rehetra. Izy no nahariana izao tontolo izao. Noho ny amintsika olombelona sady ho famonjena antsika dia nidina avy tany an-danitra Izy, ary nataon' ny Fanahy Masina nofo avy tamin' i Maria Virijiny, dia tonga olona Izy. No homboana tamin' ny hazofijaliana ho fanavotana antsika, tamin' ny nanapahan' i Pontio Pilato Izy; nijaly Izy ka nalevina. Nitsangana tamin' ny maty tamin' ny andro fahatelo araka izay voasoratra Izy. Niakatra ho any an-danitra Izy, ary mipetraka ao an-tànana ankavanan' ny Ray; avy any no hiaviany indray amin' ny voninahitra hitsara ny velona sy ny maty, ary mandrakizay ny Fanjakany. Isika mino ny Fanahy Masina, Tompo sady mpanome aina. Izay avy amin' ny Ray sy ny Zanaka ka itsaohana sy ankalazaina miaraka amin' ny Ray sy ny Zanaka; Izy dia niteny tamin' ny vavan' ny mpaminany. Isika mino ny Fiangonana Iray, miorina amin' ny fanambaran' ny Apostoly ary manerana izao tontolo izao. Isika manaiky ny batisa iray ho famelan-keloka sady manantena ny fitsangan' ny maty ary ny fiainana mandrakizay. Amena".
Misy sampana miisa ao amin' ny FJKM, dia:
- ny Sampana Dorkasy,
- ny Sampana Lehilahy Kristiana,
- ny Sampana Sekoly Alahady,
- ny Sampana Tanora Kristiana,
- ny Sampana Vokovoko Manga,
- ny Sampana Fivondronana Laika,
- ny Sampana Mpanazava sy Tily,
- ary ny Sampana Fifohazana.
Ny Sampana Dorkasy
Anisan' ny zava-kendren' ny Sampana Dorkasy FJKM ny mitory sy manambara ny Filazantsaran' i Jesoa Kristy, manolokolo sy mitaiza ny tanora sy ny ankizy ary ny olon-dehibe amin' ny alalan' ny fampivoarana ny vehivavy amin' ny lafiny rehetra (saina sy vatana ary fanahy).
Ny Sampana Lehilahy Kristiana
Anisan' ny zava-kendren' ny Sampana Lehilahy Kristiana (SLK FJKM) ny hitory ny Filazantsara amin' ny lehilahy rehetra mba hahatonga azy ho lehilahy kristiana mpitarika mahomby, handray andraikitra eo amin' ny fampandrosoana ny olona rehetra sy ny olona manontolo, ka mba ho lehilahy lehibe mahatratra ny ohatry ny lehiben' ny fahafenoan' i Kristy.
Ny Sampana Sekoly Alahady
Anisan' ny zava-kendren' ny Sekoly Alahady FJKM ny hampianatra ny Tenin' Andriamanitra mba hahatonga ny olona rehetra handray ny teny soa mahafaly ho fiainany, ka hivelarany amin' ny maha-zanak' Andriamanitra azy.
Ny Sampana Tanora Kristiana
Anisan' ny zava-kendren' ny Sampana Tanora Kristiana (STK FJKM) ny handray ho adidy ny mitory ny Filazantsara amin' ny olombelona rehetra, mba hahatonga ny tanora hitoetra ao amin' ny Tenin' Andriamanitra; hanabe sy mikolokolo ny tanora amin' ny lafim-piainany rehetra, mba hahatonga azy ho vavolombelon' i Kristy.
Ny Sampana Vokovoko Manga
Anisan' ny zava-kendren' ny Sampana Vokovoko Manga (SVM FJKM) ny hiady amin' ny zava-mahadomelina rehetra ao anatiny sy ivelan' ny fiangonana.
Ny Sampana Fivondronana Laika
Anisan' ny zava-kendren' ny Sampana Fivondronana Laika FJKM dia ny hifampitaiza sy hifampahery amin' ny finoana; ny hikaroka loharanom-bola maharitra ho an' ny asan' ny Fiangonana; ny hikaroka lalan-kevitra hampivoatra ny fiainan' ny mponina eto Madagasikara; ny hiaro ny fijoroan' ny FJKM eo anivon' ny firenena sy ny fiaraha-monina mba hahafahan' ny rehetra mandre ny Filazantsara sy mandray an' i Jesoa Kristy ho Tompo sy Mpamonjy.
Ny Sampana Mpanazava sy Tily
Anisan' ny zava-kendren' ny Sampana Mpanazava sy Tily (SAMPATI FJKM) ny hahatonga ny ankizy sy ny tanora beazina ao aminy ho tia sy hahalala an' Andriamanitra ao amin' i Jesoa Kristy; ny hitory ny Filazantsara amin' ny alalan' ny skotisma, mba hanompo an' Andriamanitra sy hiasa ho an' ny tanindrazana sy ny namana ary hanana fifehezan-tena ho vonona amin' ny asa tsara rehetra.
Ny Sampana Fifohazana
Anisan' zava-kendrena sy asan' ny Sampana Fifohazana FJKM ny hitory ny Filazantsara, ny hamoaka demonia, ny hametra-tanana, ny hanasitrana ny marary, ny hampandroso ny Fiangonana, ny hitady ny fampiraisana, ary ny hiaina ny fifankatiavana.
- "Iza moa ianao ry FJKM ?", FJKM Ziona Vaovao Paris
- "Église de Jésus Christ à Madagascar", Conseil Œcuménique des Eglises.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
