ປະເທດເອທິໂອປີ

ເອທິໂອປີ (ອັງກິດ: Ethiopia; ອາມາຣາ: ኢትዮጵያ) ຫຼື ຊື່ທາງການແມ່ນ ສະຫະພັນ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ເອທິໂອປີ (Federal Democratic Republic of Ethiopia; ອາມາຣາ: የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ) ເປັນປະເທດທີ່ບໍ່ມີທາງອອກສູ່ທະເລທີ່ຕັ້ງຢູ່ໃນສ່ວນແຫຼມຂອງທະວີບອາຟຣິກາ (Horn of Africa) ເປັນໜຶ່ງໃນປະເທດທີ່ມີປະຫວັດສາດອັນຕໍ່ເນື່ອງຍາວນານທີ່ສຸດໃນທະວີບນີ້ ໃນຖານະຊາດອິດສະຫຼະ ເອທິໂອປີເປັນປະເທດດຽວໃນອາຟຣິກາທີ່ຍັງຄົງເອກະລາດລະຫວ່າງຍຸກອານານິຄົມໃນອາຟຣິກາ (Scramble for Africa) ແລະ ຍັງຄົງເອກະລາດໄວ້ຈົນເຖິງປີ ຄ.ສ 1936 ເຊິ່ງກອງທັບອິຕາລີໃນສະໄໝຂອງເບນິໂຕ ມຸດໂສລິນີໄດ້ເຂົ້າຍຶດຄອງປະເທດນີ້ ອັງກິດ ແລະ ເອທິໂອປີສະກັດກັ້ນກອງທັບອິຕາລີໃນປີ ຄ.ສ 1941 ແຕ່ເອທິໂອປີບໍ່ໄດ້ຮັບເອກະລາດໃໝ່ຈົນເຖິງການລົງນາມໃນສົນທິສັນຍາລະຫວ່າງອັງກິດ ກັບ ເອທິໂອປີ (Anglo-Ethiopian Agreement) ເມື່ອເດືອນທັນວາ ປີ ຄ.ສ 1944.

ສະຫະພັນ ສາທາລະນະລັດ ປະຊາທິປະໄຕ ເອທິໂອປີ ຊື່ໃນພາສາລັດຖະການ ອາມາຣາ: የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ Ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralawī Dēmokirasīyawī Rīpebilīk ໂອໂຣໂມ: Rippabliikii Federaalawaa Dimokraatawaa Itiyoophiyaa ໂຊມາລີ: Jamhuuriyadda Dimuqraadiga Federaalka Itoobiya ຕິກຣິນຢາ: ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ ኢትዮጵያ Fēdēralawī Dēmokirasīyawī Rīpebilīki Ítiyop'iya ອະຟາ: Itiyoppiya Federaalak Demokraatik Rippeblikih
ທຸງຊາດ ກາແຜ່ນດິນ
ເພງຊາດ:  ወደፊት ገስግሺ ፣ ውድ እናት ኢትዮጵያ "ວໍເດຟິດເກຊເກຊີ ວິດດ໌ອິນນາດອິທໂຢປີຢາ"
ເມືອງຫຼວງ ແລະ ເມືອງໃຫຍ່ທີ່ສຸດ	ອັດດິດສະ ອາບາບາ 9°1′N 38°45′E
ພາສາລັດຖະການ	ອະຟາ ອາມາຣາ ໂອໂຣໂມ ໂຊມາລີ ຕິກຣິນຢາ[1][2][3]
ພາສາປະຈຳພາກພື້ນ[4]	Harari Sidama ອື່ນໆ
ກຸ່ມຊົນເຜົ່າ (2007[5][6])	34.5% ໂອໂຣໂມ 26.9% ອາມາຣາ 6.2% ໂຊມາລີ 6.1% ຕິກຣິນຢາ 4.0% ຊິດາມາ 2.5% Gurage 2.3% Welayta 1.7% Hadiya 1.7% ອະຟາ 12.6% ອື່ນໆ
ສາສະໜາ (2016[7])	67.3% ຄຣິດ —43.8% ອໍທໍດັອກຊ໌ເອທິໂອປີ —22.8% P'ent'ay —0.7% ຄຣິດນິກາຍອື່ນໆ 31.3% ອິດສະລາມ 0.6% ຄວາມເຊື່ອພື້ນເມືອງ 0.8% ອື່ນໆ / ບໍ່ມີ
ການປົກຄອງ	ສະຫະພັນ ສາທາລະນະລັດລະບົບລັດຖະສະພາ[8]
• ປະທານາທິບໍດີ	ຊາເລ ເວີກ ຊິວເດ
• ນາຍົກລັດຖະມົນຕີ	ອາບີ ອາເມັດ
ສະພານິຕິບັນຍັດ	ສະມັດຊາລັດຖະສະພາກາງ
• ສະພາສູງ	ສະພາສະຫະພັນ
• ສະພາລຸ່ມ	ສະພາຜູ້ແທນລາຊະດອນ
ການກໍ່ຕັ້ງ
• ກໍ່ຕັ້ງຈັກກະວັດ	1270
• Zemene Mesafint	7 ພຶດສະພາ 1769
• ລວມປະເທດ	11 ກຸມພາ 1855
• ສູນກາງ	1904
• ຖືກຄອບຄອງ ແລະ ເພີ່ມເຂົ້າກັບອາຟຣິກາຕາເວັນອອກຂອງອິຕາລີ	9 ພຶດສະພາ 1936
• ຂໍ້ຕົກລົງອັງກິດ-ເອທິໂອປີ	31 ມັງກອນ 1942
• ເລີ່ມຕົ້ນການປົກຄອງຂອງຜະເດັດການທະຫານເດຣກ	12 ກັນຍາ 1974
• ລັດຖະບານປ່ຽນຜ່ານ	28 ພຶດສະພາ 1991
• ລັດຖະທຳມະນູນສະບັບປັດຈຸບັນ	21 ສິງຫາ 1995
ພື້ນທີ່
• ລວມ	1,104,300[9] ຕາລາງກິໂລແມັດ (426,400 ຕາລາງໄມລ໌) (ອັນດັບ 26)
• ແຫຼ່ງນ້ຳ (%)	0.7
ປະຊາກອນ
• 2021 ປະມານ	117,876,227[10] (ອັນດັບທີ 12)
• ສຳມະໂນປະຊາກອນ 2007	73,750,932[6]
• ຄວາມໜາແໜ້ນ	92.7 ຕໍ່ຕາລາງກິໂລແມັດ (240.1 ຕໍ່ຕາລາງໄມລ໌) (ອັນດັບທີ 123)
GDP (ອຳນາດຊື້)	2022 (ປະມານ)
• ລວມ	401 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ[11] (ອັນດັບທີ 58)
• ຕໍ່ຫົວ	3,407 ໂດລາສະຫະລັດ[12]
GDP (ລາຄາຕະຫຼາດ)	2022 (ປະມານ)
• ລວມ	122.591 ຕື້ໂດລາສະຫະລັດ[12] (ອັນດັບທີ 65)
• ຕໍ່ຫົວ	1,040 ໂດລາສະຫະລັດ[12]
ຈີນີ (2015)	35.0[13] ປານກາງ
HDI (2019)	0.485[14] ຕ່ຳ · ອັນດັບທີ 173
ສະກຸນເງິນ	Birr (ETB)
ເຂດເວລາ	UTC+3 (ເວລາອາຟຣິກາຕາເວັນອອກ)
ຂັບລົດດ້ານ	ຂວາມື
ລະຫັດໂທລະສັບ	+251
ລະຫັດອິນເຕີເນັດ	.et

ອ້າງອີງ

1. "Ethiopia to Add 4 more Official Languages to Foster Unity". Ventures Africa. 4 March 2020. Archived from the original on 14 March 2020. Retrieved 2 February 2021.
2. "Ethiopia is adding four more official languages to Amharic as political instability mounts". Nazret. Nazret. Archived from the original on 2021-08-17. Retrieved 2 February 2021.
3. "One to five: Ethiopia gets four new federal working languages"
4. "Ethiopian Constitution".
5. "Table 2.2 Percentage distribution of major ethnic groups: 2007" (PDF). Summary and Statistical Report of the 2007 Population and Housing Census Results. Population Census Commission. p. 16. Archived from the original (PDF) on 25 March 2009. Retrieved 14 December 2020.
6. "Country Level". 2007 Population and Housing Census of Ethiopia. CSA. 13 July 2010. Archived from the original on 8 February 2019. Retrieved 18 January 2013.
7. "Ethiopia- The World Factbook". www.cia.gov/the-world-factbook/. Central Intelligence Agency (CIA). Retrieved 19 July 2021.
8. "Zenawism as ethnic-federalism" (PDF).
9. "CIA World Factbook – Rank Order – Area". Archived from the original on 9 February 2014. Retrieved 2 February 2008.
10. "Ethiopia Population 2021 (Demographics, Maps, Graphs)". Archived from the original on 23 May 2021. Retrieved 23 May 2021.
11. "GDP, PPP (current international $) - Ethiopia, October 2020". WorldBank.org. World Bank. Retrieved 1 April 2020.
12. "World Economic Outlook Database, October 2020". IMF.org. International Monetary Fund. Retrieved 1 December 2020.
13. "Gini Index coefficient". CIA World Factbook. Retrieved 16 July 2021.
14. Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene (PDF). United Nations Development Programme. 15 December 2020. pp. 343–346. ISBN 978-92-1-126442-5. Retrieved 16 December 2020.

ຂໍ້ມູນທົ່ວໄປ

• Abir, Mordechai (1968). Ethiopia: The Era of the Princes; The Challenge of Islam and the Re-unification of the Christian Empire (1769–1855). London, England: Longmans.
• Beshah, Girma; Aregay, Merid Wolde (1964). The Question of the Union of the Churches in Luso-Ethiopian Relations (1500–1632). Lisbon: Junta de Investigações do Ultramar and Centro de Estudos Históricos Ultramarinos.
• Lyons, Terrence (1996). "Closing the Transition: the May 1995 Elections in Ethiopia". The Journal of Modern African Studies. 34 (1): 121–42. doi:10.1017/S0022278X00055233.
• Munro-Hay, Stuart (1991). Aksum: An African Civilization of Late Antiquity (PDF). Edinburgh: University Press. ISBN 978-0-7486-0106-6. Archived from the original (PDF) on 23 January 2013. Retrieved 3 March 2012.
• Valdes Vivo, Raul (1977). Ethiopia's Revolution. New York, NY: International Publishers. ISBN 978-0-7178-0556-3.

ອ່ານຕື່ມ

• Zewde, Bahru (2001). A History of Modern Ethiopia, 1855–1991 (2nd ed.). Athens, OH: Ohio University Press. ISBN 978-0-8214-1440-8.
• Selassie I., Haile (1999). My Life and Ethiopia's Progress: The Autobiography of Emperor Haile Selassie I. Translated by Edward Ullendorff. Chicago: Frontline. ISBN 978-0-948390-40-1.
• Deguefé, Taffara (2006). Minutes of an Ethiopian Century, Shama Books, Addis Ababa, ISBN 99944-0-003-7.
• Hugues Fontaine, Un Train en Afrique. African Train, Centre Français des Études Éthiopiennes / Shama Books. Édition bilingue français / anglais. Traduction : Yves-Marie Stranger. Postface : Jean-Christophe Belliard. Avec des photographies de Matthieu Germain Lambert et Pierre Javelot. Addis Abeba, 2012, ISBN 978-99944-867-1-7. English and French. UN TRAIN EN AFRIQUE
• Henze, Paul B. (2004). Layers of Time: A History of Ethiopia. Shama Books. ISBN 978-1-931253-28-4.
• Marcus, Harold G. (1975). The Life and Times of Menelik II: Ethiopia, 1844–1913. Oxford: Clarendon. Reprint, Trenton, NJ: Red Sea, 1995. ISBN 1-56902-009-4.
• Marcus, Harold G. (2002). A History of Ethiopia (updated ed.). Berkeley: University of California Press. ISBN 978-0-520-22479-7.
• Mauri, Arnaldo (2010). Monetary developments and decolonization in Ethiopia, Acta Universitatis Danubius Œconomica, VI, n. 1/2010, pp. 5–16. Monetary Developments and Decolonization in Ethiopia and WP Monetary developments and decolonization in Ethiopia
• Campbell, Gwyn; Miers, Suzanne; Miller, Joseph (2007). Women and Slavery: Africa, the Indian Ocean world, and the medieval north Atlantic. Ohio University Press. ISBN 978-0-8214-1723-2.
• Mockler, Anthony (1984). Haile Selassie's War. New York: Random House. Reprint, New York: Olive Branch, 2003. ISBN 0-902669-53-2.
• Murphy, Dervla (1968). In Ethiopia with a Mule. London: Century, 1984, cop. 1968. N.B.: An account of the author's travels in Ethiopia. 280 p., ill. with a b&w map. ISBN 0-7126-3044-9
• Rubenson, Sven (2003). The Survival of Ethiopian Independence (4th ed.). Hollywood, CA: Tsehai. ISBN 978-0-9723172-7-6.
• Siegbert Uhlig, et al. (eds.) (2003). Encyclopaedia aethiopica, Vol. 1: A–C. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• Siegbert Uhlig, et al. (eds.) (2005). Encyclopaedia aethiopica, Vol. 2: D–Ha. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• Siegbert Uhlig, et al. (eds.) (2007). Encyclopaedia aethiopica, Vol. 3: He–N. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• Siegbert Uhlig & Alessandro Bausi, et al. (eds.) (2010). Encyclopaedia aethiopica, Vol. 4: O–X. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• Alessandro Bausi & S. Uhlig, et al. (eds.) (2014). Encyclopaedia aethiopica, Vol. 5: Y–Z and addenda, corrigenda, overview tables, maps and general index. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.
• ແມ່ແບບ:Country study
• ແມ່ແບບ:CIA World Factbook
• Keller, Edmond (1991). Revolutionary Ethiopia From Empire to People's Republic. Indiana University Press. ISBN 9780253206466.

ແຫຼ່ງຂໍ້ມູນອື່ນ

ແມ່ແບບ:Scholia

• Ethiopia. The World Factbook. Central Intelligence Agency.
• BBC Ethiopia Profile
• World Bank Ethiopia Summary Trade Statistics
• ປະເທດເອທິໂອປີ ທີ່ເວັບໄຊ Curlie
• Key Development Forecasts for Ethiopia from International Futures.
• Ethiopia pages – U.S. Dept. of State (which includes current State Dept. press releases and reports on Ethiopia)