From Wikipedia, the free encyclopedia
Gêxù o Gexó da Nazaret, dîto Crìsto (Betlemme, 7 a.C. - 2 a.C.), o l'è o personaggio prinçipâle do Crestianeximo, conscideròu da-i crestien cómme figgio de Dîo, e ùnn-a de persónn-e che ciù influénsa àn avûo inta çivilizasión ocidentâle.
ZE |
Quésta pàgina a l'é scrîta in zenéize, segóndo a grafîa ofiçiâ |
Parte da sò vitta a l'è contegnûa inti evangêi dîti canònichi. O l'è stæto 'n predicatô ebrêo de regioìn stòriche da Galilêa e Giudêa (antîgo Isræ). A sò nàscita a dâ coménso a l'êra crestiànn-a e a sò mòrte pe crôxifisción, ciù ò mêno inte l'anno 33, insémme a-a seu resureçión tréi giórni dòppo, a l'é vista da-i crestien cómme sarvaçión de l'umanitæ. I crestien l'inténden comme o Mescîa tanto aspetòu da-i ebrei.
Storicaménte, a sò nàscita, co-a quæ coménsa l’êra volgâre, a peu êse scitoâ fra i anni 7 e 2 avànti l’êra volgâre mæxima (e dónca fra o 7 e o 2 "avànti Crìsto"!). O sò nómme o scignìfica, inta léngoa ebràica: "Jehòva o l'é a sarvéssa". De lê parlàn i quattro Evangêi canònichi e dötrei de quélli apòcrifi, e gh’é quàrche acénno inti scrîti do Tàcito, do Svetònio e do Plìnio o Zóveno.
Segóndo a teologîa catòlica (fisâ inti prìmmi quàttro concìlli) o l'é o Fìggio de Dîo, Paròlla incarnâ, Dîo vêo, Òmmo vêo e a segónda persónn-a da Santìscima Trinitæ, mandòu in sciâ Tæra pe riscatâ l’umanitæ da-o Pecòu Òriginâle. Segóndo e scritûe evangéliche, a trentetréi ànni, riçevûo o batézzo da-o Gianbatìsta, o l’à comensòu a sò predicaçión pigiàndo con lê dózze Apòstoli che (dòppo a sò mòrte e resureçión) àn continoòu o sò cónpito.
A crìtica stòrica a no sa dî si-â predicaçión do Gexù[1] a l’é duâ un ò tréi anni ma, a ògni mòddo, inte quéllo perîodo o l’à espòsto a “bónn-a Nêuva” e o l’à conpîo tanti miâcoi. Segóndo a tradiçión o l’à celebròu l'ùrtima Pàsqua e o l'à institoîo a Comenión inte quélla ch’a vêgne ciamâ l'Ùrtima Çénn-a.
Dòppo, segondo i quattro Evangêi canònichi, tradîo da-o Giùdda, o l'é stæto mìsso in crôxe, o l'é mòrto e a-o tèrso giórno o l'é resuscitòu; pe 40 giórni o l'é stæto co-i sò Apòstoli a-i quæ o l'à ordinòu de continoâ a sò misción e, in sciâ fìn, o l'é stæto portòu in Çê, p'asetâse a-a drîta do Poæ.
Segondo e Sâcre Scritûe, o torniâ a-a fìn di sécoli pe giudicâ tùtti i òmmi. O Gexù o parlâva l'aramàico, cómme tùtti i Ebrêi de quélli ténpi. De segûo o savéiva lêze e scrîve in ebràico, ’na léngoa ch’a no l’êa ciù parlâ ma ch’a vegnîva dêuviâ pò-u cùlto e pe-e òraçioìn. O conoscéiva bén e Sâcre Scritûe cómme se peu bén capî da-e paròlle da sò predicaçión.
Segóndo o pónto de vìsta di Ebrêi, o Gexù o l'é stæto sôlo 'n predicatô itinerànte e no o Mescîa aspêtòu; ancón mêno o l'é o Fìggio de Dîo, o no l'à mâi fæto miâcoi e o no l’é resuscitòu dòppo mòrto.
In càngio, a vixón islàmica a-o védde cómme un di ciù inportànti profêti vegnûi prìmma do Mòuma; nasciûo da dònna vèrgine, o l'à fæto tànti miâcoi (pe voentæ divìnn-a), o no l'é mòrto e o l'é stæto portòu in çê. O torniâ in sciâ tæra a-a fìn di ténpi pe conbàtte l'anticrìsto. O no l'êa “fìggio de Dîo” perché segóndo o Corâno (Sūra CXII) o no l'à generòu ni o l'é stæto generòu.
Se se veu condensâ in pöche paròlle quéllo ch'o l'é stæto Gexù Crìsto e o sò insegnaménto: o l’à mostròu che tùtti i òmmi són pægi in fàccia a-o Segnô e che nisciùn peu atriboîse potêri sórva i âtri òmmi; cösa, quésta, che ancheu pâ ch’a no ségge stæta acetâ da tùtto o móndo!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
