Toe-midden óngerónje veurklinker

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

d'n Toe-midden óngerónje veurklinker of óngerónje geslaote-midde veurklinker is 'ne klinker dae in väöl gespraoke tale veurkump. 't Symboeal det bie 't Internationaal Fonetisch Alfabet gebroek wuuertj is [e].

Kènmirke

Kènmirke vannen toe-midden óngerónje veurklinker zeen:

• De vokaalhuuegdje is toe-midde, det inhèltj det de tóng zich halverwaeges tössen 'nen toewe klinker en 'ne middeklinker bevindj;
• De vokaalposiesje is veur, det inhèltj det de tóng zich zoea wied nao veur wie meugelik inne móndj bevindj zónger 'n gans toew vernejjing te make;
• De klinker is óngeróndj, det mèntj det de luppen óngesprèdj (neet-verrundj) zeen.

Limbörgs

In 't Limbörgs kump d'n toewe-midden óngerónje veurklinker veur in vriewaal alle dialekte. In väöl dialekte haet deze klinker 'n, lichtelik, palataliserendje wirking, juus wie de meiste anger óngerónje veurklinkers. De lange klank wuuertj meistes gesjreven es ee. Wiejer guldj de korte variantj döks es 'nen allofoon veure midden óngerónje veurklinker [e̞] è.

De ee kóntrasteertj inne meiste dialekte mitte langen aop-midden óngerónje veurklinker [ɛ:], gesjreven es ae, en in sómmige dialekten onna mitte lange midden óngerónje veurklinker [e̞:], èè.

Oetspraok nao toean en lingdje
posiesje	IPA	spèlling
	lank
sleiptoean	['té:nə]	tene
stoeattoean	[lè:f]	leef

In dialekte wie 't Vinloos, en in minder maot 't Mestreechs gespraoke door jóngere, krieg de lange klinker 'ne (lichtelik) gediftongeerdje oetspraok [ei̯]. In anger dialekte, worónger 't Mofers, kóntrasteertj deze klank mitten óngediftongeerdje variantj, wodoor minimaal pare wie D [dè:] en deej [dèi̯] óntstaon.

Bieje stoeattoean wuuertj de klank op 't lits in Midde-Limbörgse dialekte döks lichtelik gecentraliseerdj toet [èə̯]. Det truuedj veural op veur 'n -r. In dialekte wie 't Zittesj, 't Hirkebósjer en 't Zelfkantjs truuedj zelfs 'n richtige diftongering op, wobie d'n ieëste klank wuuertj verlieëg, toet [ɛ̀i̯] ei; veur 'n -r blief de centralisering ouch staon wodoor me d'n triftong [ɛ̀i̯ə̯] eie krieg, wie in beier en veier (inplaats beer en veer).

In 't Mofers kump d'n toe-midden óngerónje veurklinker nag veur es 'nen allofoon veure sjwa wen d'r völg op 'n littergreep mit geslaoten of midden óngerónje klinkers, wie tieje [tì:je] en braeke [brɛ́:kʲe].

Internationaal Fonetisch Alfabet
Mitklinkers Plaats → Meneer ↓ Labiaal Coronaal Dorsaal Laryngeaal Bilabiaal Labiodentaal Dentaal Alveolair Postalveolair Retroflex Alveolopalataal Palataal Velair Uvulair Glottaal Nasaal     •   m     •   ɱ     •   n     •   ɳ     •   ɲ     •   ŋ     •   ɴ Plosief p   •   b t   •   d ʈ   •   ɖ c   •   ɟ k   •   g q   •   ɢ     •   ʔ Sibilant s   •   z ʃ   •   ʒ ʂ   •   ʐ ɕ   •   ʑ Fricatief ɸ   •   β f   •   v θ   •   ð ɹ̝̊   •   ɹ̝ ç   •   ʝ x   •   ɣ χ   •   ʁ h   •   ɦ Approximant     •   β̞     •   ʋ     •   ɹ     •   ɻ     •   j     •   ɰ     •   ʁ̞ Tik     •   ɾ     •   ɽ Tril     •   ʙ     •   r     •   ʀ Lateraal approximant     •   l     •   ɭ     •   ʎ Lateraal fricatief ɬ   •  ɮ ʎ̥˔•  ʎ̝
Klinkers Veur Centraal-veur Centraal Centraal-achter Achter Toe i   •   y ɨ   •   ʉ ɯ   •   u Bao toe ɪ   •   ʏ ɪ̈   •   ʊ̈ ɯ̽   •   ʊ Toe-midde e   •   ø ɘ   •   ɵ ɤ   •   o Midde e̞   •   ø̞ ə ɤ̞   •   o̞ Aop-midde ɛ   •   œ ɜ   •   ɞ ʌ   •   ɔ Bao aop æ   •     ɐ   •     Aop a   •   ɶ ä   •   ɒ̈ ɑ   •   ɒ