Broensem

Broensem (sjpelling volges Veldeke) of Broenssem (sjpelling volges de gemeinte, Hollands: Brunssum) is e hiel sterk versteidelek dörp en 'n gemeinte in Zuidoos-Limburg, boe-in op 1 januari 2006 29.641 lui woende. 't Oppervlak is 17,30 km². De gemeinte is deil vaan de agglomeratie Heerle-Kèrkraoj (Parksjtad Limburg).

Dit artikel is in versjillende Limburgse dialekte gesjreve. Ómdat 't plaotsgebónje is maogs doe 't ómzètte nao 't Broensems, as te dit dialek sjpriks.

---

Gemeinte Broensem (Brunssum)
Provincie	Limburg
Hoofplaats	Broensem
Börgemeister (lies)	Clemens Brocken (CDA)
Opperflaakde – daovan water	17,29 km² 0,13 km²
Inwoeners – deechde:	29.312 (1-4-2011) 1708/km²

De veurmalige sjtaatsmien Emma, de weuninge rónd de veurmalige sjtaatsmien Hendrik, ´n sjtök miensjpoor en de broenkoolgroeve Brunahilde II, noe vieverpark, zint saer 22 januari 2009 besjermp dörpsgezich. Ouch de mienkolonieë in 't dörp Langeberg en de wieke de Egge, Haansberg, Huizerveld, Roeëzegaard en Sjuttersjveld were dan officieel besjermp dörpsgezich.

Gemeintehoes Broensem

Kerne van de gemeinte

Dörper:

• Rómpe (Rumpen)
• Langeberg
• Treëbik (Treebeek)

Buurtsjappe, gehuchte en wieke

Buurtsjappe, gehuchte en wieke

Amstenraderveld Bexdelle Bouwberg de Egge Emma Op d'n Haan Haansberg Hemelder Häöfke Op g'n Hoes Hofpoel Kirkeveld De Kleikoele De Kling Klingbemde

Klingelsberg Kruusberg Lemmender Merkelbekerdal Oelove Achter de Pöt Huizerveld en Roeëzegaard Rumpener Beënde Sjuttersjveld De Sjtreëk De Sjtruuk Op de Vaard Op de Vos Broensemer hei

Insignes

Broensem kraog op 9 mei 1889 vaan d'n Hoege Raod vaan Adel e waope touwbedeild, wat ziech zoe liet umsjrieve:

Gedeild: rechs (veur de beziener links) in keel (roed) e dobbel slangekopkruus vaan zèlver (wit), belaoje mèt e hartsjèld vaan 'tzelfde mèt drei keuk vaan keel, gezat 2-1; links (veur de beziener rechs) in lazuur (blauw) 't beeld vaan paus Gregorius de Groete, gekleid in pontificaol ornaot, 't zèlvere [pallium bezat mèt kruiskes vaan sabel (zwart) en d'n tiara vaan zèlver mèt 'n kroenreip op de kop, boe-umheer 'ne nimbus vaan goud, en op de rechtersjouwer 'n douf mèt oetgespreide vleugele vaan zèlver, beek en pu vaan keel, 't geziech en de han vaan d'n heilege zien vaan natuurleke kleur.

't Dobbel slaangekruus, inclusief 't hartsjèld, is 't waope vaan 't geslach Huyn, vreuger graove vaan Awstroa, boe de hierlekheid Broensem in 1610 bij woort geveug. Gregorius is de petroenheilege vaan 't dörp.^[1]

't Veendel is vaan 't waope aofgeleid.

Historische inwoenertalle

Gein aander gemeinte is door de koms vaan de kojl zoe sterk gegreujd wie Broensem. De kolonies maakde tösse 1909 en 1920 zelfs tot de populatie bekaans verzevevoudegde.

Jaor Aontal Greuj (gans Limbörg) 1830 1.007[2] -- 1840 1.014[3] +0,7% (+5,6%) 1849 1.000[4] -1,4% (+4,3%) 1859 966[5] -3,4% (+4,4%) 1869 1.005[6] +4,0% (+4,5%) 1879 1.176[7] +17,0% (+7,0%) 1889 1.115[8] -5,2% (+6,8%) 1899 1.202[9] +7,8% (+10,2%)

Jaor Aontal Greuj (gans Limbörg) 1909 1.446[10] +20,3% (+17,8%) 1920 9.757[11] +574,8% (+32,6%) 1930 16.036[12] +64,4% (+25,1%) 1947 18.776[13] +17,1% (+24,2%) 1956 23.154[14] +23,3% (+27,3%) 1960 24.378[15] +5,3% (+7,4%) 1971 25.935[16] +6,4% (+13,9%)

Opmerking

• 't Inwoenertal veur 1971 is op ganse vieftalle aofgeroond.

Rillatief oontwikkeling vaan 1830 bis 1971

(logaritmische sjaol; x₁₈₃₀=100)

Greun: Gemeinte Broensem
Blauw: Provincie Limbörg

Touwkoms

Per 2015 zalle de amteleke organisaties vaan Broensem fusere mèt die vaan Lankgraaf. De gemeintes doen dit veur koste te spare. De gemeintes goon evels neet fusere: ze hawwe allebei hun eige bestuur.^[17]

Vereniginge

• Toneelvereniging Een Aardigheid
• Hermenie Orkest Broenssem 1907
• Vasteloavens verien C.V. De Streupers oet 1954
• Drumfanfare Majoretten Peloton 'Parcifal' oet 1956

Rifferenties

1. Heraldry of the World - Brunssum
2. Volkstèlling 1830
3. Volkstèlling 1840 - Limbörg
4. Volkstèlling 1849 - Hertogdóm Limbörg: gemeintesgewijs indeiling vaan de provincie
5. Volkstèlling 1859 - Plaotseleke indeiling
6. Volkstèlling 1869 - Feiteleke of getèlde bevolking in eder gemeinte vaan 't riek
7. Volkstèlling 1879 - Limbörg: plaotseleke indeiling
8. Volkstèlling 1889 - Limbörg
9. Volkstèlling 1899 - Limbörg
10. Volkstèlling 1909 - Plaotseleke indeiling
11. Volkstèlling 1920 - Plaotseleke indeiling
12. Volkstèlling 1930 - Plaotseleke indeiling
13. Volkstèlling 1947 - Plaotseleke indeiling
14. Woeningtèlling 1956 - Veurnaomste gegeves per gemeinte
15. Volkstèlling 1960 - Bevolking vaan gemeintes en oonderdeile vaan gemeintes
16. Volkstèlling 1971 - Plaotseleke indeiling
17. Dagblad De Limburger - Brunssum ook akkoord met ambtelijke fusie

Externe link

• Website vaan de gemeinte

Gemeinte Broensem
Dörper: Broensem · Langeberg · Rómpe · Treëbik
Buurtsjappe en gehuchte: Bexdel · De Egge · Emma · Gebrook · Op d'n Haan · Haansberg · Hemelder · Heufke · Huizerveld · Op g'n Hoes · Hofpoel · Kirkeveld · De Kleikoele · De Kling · Klingbemde · Klingelsberg · Krutsberg · Lemmender · Merkelbeekdal · Oelove · Achter de Pöt · Roeëzegaard · Rómpener Bemde · Sjuttersjveld · De Sjtreek · De Sjtruuk · Op de Vaard · Op de Vos

Provincie Limburg
Baek · Baekdale · Baerge · Bezel · Broensem · Ech-Zöstere · Èèsjde-Mergraote · Gennep · Gulpe-Wittem · Haors aan de Maas · Heële · Kirchroa · Lankgraaf · Leudaal · Maasgoew · Meersje · Mestreech · Mook en Middelar · Ni-jwieërt · Pieël en Maas · Remuunj · Roerdale · Stein · Valkeberg aan de Geul · Venlo · Venroj · Voelender · Vols · Wieërt · Zittert-Gelaen · Zumpelveld
Opgeheve gemeintes

50° 57' NB, 5° 58' OL