Bor

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Bors. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

---

Bor (Born) Gewaeze gemeinte in Nederlandj
Gevörmp	?
Opgehaeve	2001
Opgegange in	Zitterd-Gelaen
Provincie	Nederlands Limbörg
Hoofplaats	Bor
Opperflaakde (bie opluffing)	?[1] km²
– daovan water:	? km²
Inwoeners (kort veur opluffing)	?
– deechde:	?/km²
Lies van börgemeisters

Kesjteël Bor op 'n teikening oet 1723

Bor (Nederlands: Born) is 'n plaatsj in Nederlands Limburg in de gemeinte Zittert-Gelaen. Bor is veural bekènd vanwège de NedCar-fabriek, de groatste producent van auto's in Nederland. Bies 2001 waor Bor 'n zelfsjtendige gemeinte. Dees gemeinte besjtóng tot 1982 oet de dörpe Bor, Buchte en Houtem. In 1982 woort Bor samegevoog mèt de gemeintes Opbeech-Papehaove en Beech.

Bor ligk aan 't Julianakanaal, woa-in zich bie 't dörp 'n sjloes bevink.

In Bor ligk de rewien van 't Kesjteël Bor. Dit kesjteël is in 1930 aafgebrend. Róndjóm de kesjteëlrewien haet me 'n derepark ingerich. Saer ènnige jaore weurt de rewien gebruuk es decor veur opelóchtoneelveursjtèllinge. De neogotische kirk van Bor is gewiejd aan Sint Martinus. In de kirk bevundj zich 'n beeld van de heilige Barbara dat gemaak is door Jan van Steffeswert.

D'r besjteit ouch 'n Ripuarisch-(Duutsj)taoleg dörp mèt de naam Born, zuug hieveur Born (Belsj).

Waope

---

De volgende sectie van dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs.

---

Op 31 juli 1896 woort Bor door d'n Hoege Raod vaan Adel e waope touwgekind, wat ziech zoe liet umsjrieve:

Gedeild: Rechs (veur de beziener links) in goud (geel) 'nen umgewende liew vaan sabel (zwart), getongk en genageld vaan keel (roed); links (veur de beziener rechs) vaan lazuur (blauw) mèt 'nen dobbelstartege liew vaan goud, gekroend vaan 'tzelfde, getongk en genageld vaan keel; euver alles heer e hartsjèld vaan goud mèt 'ne gekanteelden torie vaan keel, verluuch vaan 't veld (met vinstere boedoor de kleur vaan 't veld, dus goud, te zien is).

Al in de vieftienden iew had Bor e zegel mèt e geliekaardeg waope. De twie liewe zien 't waope vaan 't hertogdóm Gelder, boe Bor in laog, d'n torie stèlt de plaots zelf veur. In 't oersprunkelek zegel klomme de liewe tege d'n torie op; bij de aonvraog vaan 't waope gaof de Hoeg Raod evels de veurkäör aon e hartsjèld.

Historische inwoenertalle

Jaor Aontal Greuj (gans Limbörg) 1830 1.317[2] -- 1840 1.426[3] +8,3% (+5,6%) 1849 1.535[4] +7,6% (+4,3%) 1859 1.606[5] +4,6% (+4,4%) 1869 1.549[6] -3,5% (+4,5%) 1879 1.620[7] +4,6% (+7,0%) 1889 1.664[8] +2,7% (+6,8%) 1899 1.670[9] +0,4% (+10,2%)

Jaor Aontal Greuj (gans Limbörg) 1909 1.853[10] +11,0% (+17,8%) 1920 2.150[11] +16,0% (+32,6%) 1930 2.553[12] +18,7% (+25,1%) 1947 3.578[13] +40,1% (+24,2%) 1956 4.007[14] +12,0% (+27,3%) 1960 4.324[15] +7,9% (+7,4%) 1971 5.855[16] +35,4% (+13,9%)

Opmerkinge

• Alle getalle gelle veur de aw gemeinte Bor, dus veur de (gooddeilse) touwveuging vaan Beeg en Opbeech en Papenhaove. Wel umvatde dees gemeinte neve 't dörp Bor al de kerne Houtem, Buchte, De Graathei, Hitsberg, Mesjtreechterbaan en e klei deil vaan Illekaove (wat allewijl gans in de gemeinte Ech-Zöstere ligk). Ter vergelieking: 't dörp Bor allein had in 1971 2.765 inwoeners.
• In de volkstèlling vaan 1971 zien de inwoenertalle op ganse vieftalle aofgeroond.

Rillatief oontwikkeling vaan 1830 tot 1971

(v₁₈₃₀=100)

Greun: Gemeinte Bor
Blauw: Provincie Limbörg

Vereiniginge

• Böshuuske Ontsjpannings Vereiniging, winnaersj LVK 2005
• Harmonie l’Union Born
• Hengelsportvereniging “De Gaard”
• IVN Natuureducatie - afdeling Born, Land van Swentibold
• Jong Nederland Born
• Sjötterie Sint Martinus Born
• T.W.C. de Vedettekes
• Vastelaovesvereiniging De Bessemebènjers
• Vocal Group Feeling Young
• VV Born

Rifferenties

1. Getalle veur de gemeinte Bor van nao de oetbreiding in 1982 zeen nog neet besjikbaar. De aw gemeinte Bor had 'n oppervlaak van 15,39 km² (woavan 0,58 km² water) en in 1971 'n deechde van 381 inwoanersj/km²; zuug de gelinkde besjtande van de volkstèllinge van 1960 en 1971.
2. Volkstèlling 1830
3. Volkstèlling 1840 - Limbörg
4. Volkstèlling 1849 - Hertogdóm Limbörg: gemeintesgewijs indeiling vaan de provincie
5. Volkstèlling 1859 - Plaotseleke indeiling
6. Volkstèlling 1869 - Feiteleke of getèlde bevolking in eder gemeinte vaan 't riek
7. Volkstèlling 1879 - Limbörg: plaotseleke indeiling
8. Volkstèlling 1889 - Limbörg
9. Volkstèlling 1899 - Limbörg
10. Volkstèlling 1909 - Plaotseleke indeiling
11. Volkstèlling 1920 - Plaotseleke indeiling
12. Volkstèlling 1930 - Plaotseleke indeiling
13. Volkstèlling 1947 - Plaotseleke indeiling
14. Woeningtèlling 1956 - Veurnaomste gegeves per gemeinte
15. Volkstèlling 1960 - Bevolking vaan gemeintes en oonderdeile vaan gemeintes
16. Volkstèlling 1971 - Plaotseleke indeiling

Gemeinte Zittert-Gelaen
Sjtae en dörper: Bor · Beech · Buchte · Einikhoeze · Gelaen · Göttekaove · Houtem · Lömmerig · Munstergelaen · Opbeech · Papenhaove · Zittert
Buurtsjappe en gehuchte: Abshaove · Awt-Gelaen · Baandert · Broukzittert · Danike · Dassekoel · Europapark · Euverhaove · Gelaen-Zuid · Graasbrook · De Graathei · Haagzittert-park · Harrekaove · De Haze · Hazelderveldj · Hogenberg · Hóndjsbrook · Hoogveldj · Janskamperveldj · Kempehaof · De Kloes · Kolleberg · Kraonkel · Klein-Holtem · Laarhof · De Landjgraaf · Leiebrouk · De Lèndjheuvel · 't Lömmerigerveld · Lötterao · Mesjtreechterbaan · Ophaove · Rosengarten · Sanderbout · Sjpaans Neerbaek · Sjpaorkóllenie · Sjtadbrouk · Sjipperskèrk · Staaj · Vrangedaal · De Wèndjraak · Wolfrath
Kollenieë: Achbunjer · Teenbunjer