Мюнхен
From Wikipedia, the free encyclopedia
Муьнхен (нем. München [ˈmʏnçən], Шаблон:Lang-bar, лат. Monacum, Monachium) — Изар вацӀал мукь (чка) кьунвай, кьиблепатан Германияда, Бавария федерал чиле авай шегьер я. Райондилай къеце авай шегьер ятӀани, идахъ галаз санлай ам Бавария чилин ва Вини Бавария округдин административ юкь язва.
Шегьер Мюнхен нем. München | ||||||||
Мюнхендин шикилар
|
||||||||
Координатар: | 48°08′00″ к. гь. 11°34′00″ р-э. я.HGЯOL | |||||||
Уьлкве: | Германия | |||||||
Ччил | Бавария | |||||||
Бургомистр | Дитер Райтер | |||||||
Бине эцигай тарих: | 1158 | |||||||
Садлагьай тӀвар кьун: | 1158 | |||||||
Статус йисалай: | 1175 | |||||||
Майдан: | 310,43 км² | |||||||
ЯШЧ кьакьанвал: | 519 м | |||||||
Гьава: | юкьван гьалдин | |||||||
Агьали: | 1 526 149 кас. (2016) | |||||||
Къалинвал: | 4 890 кас./км² | |||||||
Сятдин чӀул: | UTC+1 (UTC+2) | |||||||
Телефондин код: | +49 89 | |||||||
Почтунин индекс: | 80331—81929 | |||||||
Автомобилдин код: | M | |||||||
Сайт: | http://www.muenchen.de/ | |||||||
Commons: | Munich |
Шегьердин тӀвар цӀуру вини герман чӀалан Munichen гафуникай — «монахрин патав гвайди» — арадал атана.
2016-лагьай йисан малуматралди Муьнхендин агьалийрин кьадар 1 542 886 кас[1]. АкӀ хьайила и къалурзавай лишандал гьалтайла им Бавариядин виридалайни чӀехи ва Германиядин пудлагьай (Берлинни Гьамбургдилай кьулухъ) шегьер я. Муьнхенда Бавариядин, Вини Бавария округдин, гьакӀни шегьердин округдин гьакиматри мукь кьунва.
Муьнхен вичин пиво акъудунин адетрал машгьур я. Шегьерда ругуд чӀехи пиво ргудай завод ава, абуру вири дуьньядиз чидай Октоберфест пиводалди таъминарзава. Октоберфест — гьар йисуз сентябрдин эхирда — октябрдин сифте йикъара Терезадин никӀел тухузвай пиводин, кренделрин, чранвай верчерин, каруселрин сувар я. 2018-лагьай йисуз Октоберфестдал 6,3 млн касди кьил чӀугуна, абуру 7,5 млн пиво хъвана[2].
Гилан Муьнхен мединиятдинни музейрин девлетар кӀватӀ хьанвай мукь хьиз индустриядинни ахтармишунин юкьни язва. Им Европадин илимдин чӀехи юкь я. Ина тӀвар-ван авай университетар, Европадин виридалайни чӀехибурукай сад тир Бавариядин гьукуматдин библиотека (6 миллион кьван том авай), Макс Планкадин ва Гьайнц Майер-Лейбницан тӀварунихъ галай институтар, хвехуьнин илимдинни ахтармишунин реактор ва пара маса идараяр ава. ГьакӀни Муьнхен Германиядин IT-меркез яз гьисабзава. Ина уьлкведин виридалайни масан (багьа) чилерни кӀвалер ава[3].