Wikimedia-Lëschtenartikel From Wikipedia, the free encyclopedia
Déi éischt Lëtzebuerger Dictionnairë ware Sammlunge vu Lëtzebuergesche Wierder, déi op Däitsch (oder Franséisch) iwwersat an erkläert goufen.
Deen éischten Dictionnaire vum Lëtzebuergesche war de Lexicon der Luxemburger Umgangssprache vun 1847 deen de Jean-François Gangler zesummegestallt hat.
Méi Informatioun doriwwer am Artikel: Lexicon der Luxemburger Umgangssprache.
Den 19. Februar 1897 huet d'Chamber e Gesetz gestëmmt, datt eng Dictionnaireskommissioun an d'Liewe geruff huet behufs Sammlung und Aufzeichnung unseres nationalen Sprachschatzes. D'Aarbechte vun dëser Kommissioun, déi ufanks aus 7, duerno aus 10 Membere bestanen huet, hu sech 1906 am Wörterbuch der luxemburgischen Mundart konkreetiséiert. Dësen huet a sengem Virwuert ugekënnegt, e méi groussen, vollstännegen, sollt nokommen (wat awer net de Fall war).
Méi Informatioun doriwwer am Artikel: Wörterbuch der luxemburgischen Mundart.
1935 gouf eng nei Dictionnaireskommissioun ernannt, déi am Kader vun der Sproochesektioun vum Institut grand-ducal geschafft huet. 1948, no der Ënnerbriechung duerch d'Krichsjoren, gouf se nei ernannt an huet hir Aarbecht nees opgeholl. 1950 konnt si den éischte Fascicule vum bis ewell gréissten Dictionnaire vum Lëtzebuergeschen, dem Luxemburger Wörterbuch virleeën. Dëse koum tëscht 1950 an 1975 a véier Bänn, mat engem Ergänzungsband 1977, eraus. E gouf 1995 als Nodrock an 2 Bänn ënner dem Numm Lëtzebuerger Dixionär nei opgeluecht, gouf awer 1997 aus dem Verkaf gezunn, nodeem ë. a. déi onkritesch Sammlung vun antisemittesche Spréchelcher ënner dem Lemma Judd staark kritiséiert gi war. En däerf awer nach fir wëssenschaftlech Zwecker bestallt ginn.
Méi Informatioun doriwwer am Artikel: Luxemburger Wörterbuch.
Nodeem eng nei Dictionnaireskommissioun, déi uganks den 1990er Joren op d'Bee gesat gi war, am Sträit ausernee gaange war, ier se iwwerhaapt hätt kënnen ufänke mat schaffen, gouf 1998 de Conseil permanent de la langue luxembourgeoise gegrënnt, deen ë. a. och domat chargéiert gouf, un engem neien Dictionnaire ze schaffen. D'Basis sollt e Lëtzebuerger Handwierderbuch sinn, dat da spéider verdéift soll ginn.
Fir d'éischt war rieds gaangen, et sollt parallel un zwee verschiddene Wierker geschafft ginn; eent an engem Band, eng Zort "Volleksdictionnaire", an e "wëssenschaftlechen" ouni Récksiicht op de Verkafspräis an de Volume. Déi Iddi schéngt awer opgi gewiescht ze sinn; well vun 2007 u gouf de véier-, duerno fënnefsproochegen, Lëtzebuerger Online Dictionnaire no an no, der alphabetescher Reiefolleg vun de lëtzebuergesche Lemmaen no, online publizéiert.
Méi Informatioun doriwwer am Artikel: Lëtzebuerger Online Dictionnaire.
An den 1970er Jore sinn déi éischt Dictionnairen an d'Lëtzebuergescht, vum Däitschen, du vum Franséischen, op de Maart komm. Méi spéit koumen, meescht zweesproocheg, Portugisesch-, Englesch-, Hollännesch-, Italieenesch-, Ongresch, Rumänesch-, Russesch-, Arabesch-, Farsi- an Tigrigna-Lëtzebuergesch Dictionnairen dobäi. E puer si vun etabléierte Verlagshaiser erausginn, déi meescht awer op Eegeninitiativ vun hiren Auteuren, zum Deel am Eegeverlag.
Si sinn an der Lëscht hei ënnendrënner opgezielt.
| Auteur | Joer | Sproochen | Dictionnaire | Weider Info |
|---|---|---|---|---|
| Gangler, Jean François | 1847 | lb-de/fr | Lexicon der Luxemburger Umgangssprache, wie sie in und um Luxemburg gesprochen wird, mit hochdeutscher und französischer Übersetzung und Erklärung | Lëtzebuerg. |
| Arendt, Jean-Venceslas-Charles, Laurent Menager & Nicolas Steffen-Pierret | 1906 | lb-de | Wörterbuch der luxemburgischen Mundart | Lëtzebuerg. |
| Wörterbuchkommission | 1950-1977 | lb-de (fr, la) | Luxemburger Wörterbuch, 22 Fasciculen oder 5 Bänn | Lëtzebuerg. Nodrock 1995. |
| Rinnen, Henri & Will Reuland | 1973 | de-lb | Kleines Deutsch-Luxemburgisches Wörterbuch | Lëtzebuerg |
| Rinnen, Henri & Will Reuland | 1980 | fr-lb | Petit dictionnaire français-luxembourgeois | Luxembourg |
| Christophory, Jul (éd.) | 1980 | pt-lb lb-pt |
Portugiesesch-Lëtzebuergeschen Dictionnaire portugais-luxembourgeois / Dicionário português-luxemburgês | Lëtzebuerg, Lycée Michel-Rodange, Neioplo 2003 |
| Rinnen, Henri | 1988 | fr-lb | Dictionnaire français-luxembourgeois | Lëtzebuerg |
| Zimmer, Jacqui | 1993 | lb-fr-de-en-es-pt-it | 6000 Wierder op Lëtzebuergesch | Och op CD |
| Christophory, Jul (éd.) | 1996 | en-lb | English-Luxembourgish dictionnary | Esch-Uelzecht |
| Van Dijk, Theo | 1998 | lb-nl | Dictionnaire Lëtzebuergesch-Hollännesch | CLAE, Lëtzebuerg |
| Kroemmer, M.-Th. | 2000 | lb | Mosaik-Steng: Wierderbuch mat lëtzebuergeschen Ausdréck, fir e Schrack an eis Sprooch ze maachen | Eis Sprooch, Extraserie Nr. 21, Lëtzebuerg. 95 S. |
| Pantea-Keintzel, Cornelia | 2001 | lb-hu hu-lb |
Wierderbuch Lëtzebuergesch-Ungaresch / Magyar-Luxemburgi Szótár | Lëtzebuerg |
| Pantea-Keintzel, Cornelia | 2002 | lb-ro ro-lb |
Wierderbuch Lëtzebuergesch-Rumänesch | Bukarest |
| Caldognetto, Maria-Luisa & Jos Boggiani | 2003 | lb-it | Lëtzebuergesch-italieeneschen Dictionnaire | CLAE, Lëtzebuerg |
| Dermann-Loutsch, Liette | 2003 | de-lb | Deutsch-luxemburgisches Wörterbuch | Éditions St.-Paul, Lëtzebuerg |
| Lulling, Jérôme & François Schanen | 2004 | lb-fr | Luxdico.com - Dictionnaire bilingue Lëtzebuergesch > Franséisch | Éditions Schortgen, Esch-Uelzecht. [2. Oplo 2005; 3. Oplo 2009; 2010 als App fir iPhone an iPod] |
| Dermann-Loutsch, Liette | 2006 | fr-lb | Dictionnaire français-luxembourgeois | Éditions St.-Paul, Lëtzebuerg |
| Dupont, Jackie & Geisen, Patty | 2008 | lb-fr-de-en-pt | Basic Lëtzebuergesch: Basiswuertschatz: 1500 Wierder fir den Alldag thematesch opgebaut | Bertrange, Rapidpress. 62 S. |
| Welschbillig, Myriam, François Schanen & Jérôme Lulling | 2008 | lb-de / de-lb | Luxdico Deutsch: Luxemburgisch < > Deutsches Wörterbuch | Éd. Schortgen, Luxemburg. |
| Chechulina, Irina | 2009 | lb-ru ru-lb |
Dictionnaire Lëtzebuergesch - Russesch / Russesch - Lëtzebuergesch | Lëtzebuerg, ISBN 978-2-87996-599-4 |
| Schanen, François; Lulling, Jérôme | 2012 | lb-en / en-lb | Luxdico: Lëtzebuergesch>Englesch, English>Luxembourgish | Lëtzebuerg:Éditions Schortgen, ISBN 978-2-87953-147-2 |
| Hbari, Ghassen; Koenig, Siggy; Steinmetzer, Jeanne | 2016 | ar-fr-lb / fr-ar-lb | MA’AN ENSEMBLE ZESUMMEN: Dictionnaire élémentaire Franséisch, Arabesch, Lëtzebuergesch / Arabesch, Franséisch, Lëtzebuergesch |
Lëtzebuerg: ISBN 978-99959-1-066-2 dictionnaire-fr-arabe-lux |
| Gharai, Shahmira; Koenig, Siggy; Steinmetzer, Jeanne | 2017 | farsi/dari-fr-lb / fr-farsi/dari-lb | BÂ’HAM ENSEMBLE ZESUMMEN: Dictionnaire élémentaire Franséisch, Farsi/Dari, Lëtzebuergesch / Farsi/Dari, Franséisch, Lëtzebuergesch |
Lëtzebuerg: ISBN 978-99959-1-076-1 Le Dictionnaire élémentaire français - farsi/dari - luxembourgeois |
| ASTI asbl | 2019 | fr-tigrigna-lb | ሓቢርና ENSEMBLE ZESUMMEN : Dictionnaire élémentaire Français - Tigrigna - Luxembourgeois |
Lëtzebuerg: Ministère de l'Éducation nationale, de l'Enfance et de la Jeunesse / ASTI, 2019. ISBN : 978-99959-1-245-1. Online |
Lëtzebuergesch op der Wikipedia
E klenge Guide fir Lëtzebuergesch ze schreiwen |
Geschicht vun: ... der Lëtzebuerger Sprooch |
...der Lëtzebuerger Schreifweis |
... der Sproochwëssenschaft zu Lëtzebuerg
Lëscht vun de lëtzebuergesche Riedensaarten |
Spellchecker |
Stilistik vum Lëtzebuergeschen |
Wéi heescht dat...? |
Lëtzebuergesch Dictionnairen
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
