Thucydides

Thucydides (Graece Θουκυδίδης), Olori filius, natus circa 460 a.C.n. - mortuus post 400 a.C.n., e demo Halimonte, tribu Leontide, fuit rerum gestarum pronuntiator sincerus et grandis^[1] necnon magistratus Atheniensis saeculi quinti a.C.n., auctor octo librorum De bello Peloponnesiaco. Methodum criticam in historia primus adhibuit atque disciplinam suam scientiam quandam fieri voluit quae futuros homines doceret.

Effigies Thucydidis apud Royal Ontario Museum Toronti.

Quae de vita eius acceperimus

De eius vita scimus perpauca, quae ipse in opere suo rettulit: primo enim libro Atheniensem se adfirmat esse, dein peste quae Athenienses bellum gerentes adfligebat laboravisse^[2] et creatum esse magistratum militarem (strategum) annis 424 et 423. Hominem divitem fuisse constat ut qui metalla aurea in Thracia exercebat^[3]. Ad insulam Thasum hieme 424/3 a.C.n. versabatur cum nuntius ab Amphipolitanis promptum succursum petitum missus eum adiitː etenim dux Lacedaemonius Brasidas a proditoribus accersitus flumen Strymonem iam transierat atque sub ipsis moenibus moderatis propositis - ad Graeciam liberandam enim se venisse adfirmare solebat- incolas ad deditionem provocabat. Frustra properavit quantum potuit navibus quas habebat Thucydidesː cum adpulit Amphipolitani oppidum Peloponnesiis iam tradiderant^[4]. Ob hanc rem male gestam exsilio multatus^[5] est unde magis otium ei fuit historiae suae praeparandae et eventorum spectandorum quamquam iam ab initio belli hoc consilium cepisse dicebat^[6]. Quin etiam ita rebus Peloponnesiacis non minus quam Atheniensibus exsul adesse potuit et utrarumque partium consilia nosse. Anno 404 a.C.n. Athenas redire potuit post viginti annos^[7]. Obscurus est annus mortis, sed ante quam operam suam perficeret obiisse videtur: nam ea subito interrumpitur post librum octavum, qui et ipse non perpolitus esse videtur et in quo eventa usque ad annum 411 tantum narrat, quamvis bellum anno 404 vero confectum sit^[8]. Praterea eventum belli compertum habuisse Thucydidem tum cum scribebat e multis Historiarum locis liquet. Partem ultimam operis Thucydidis adfirmant nonnulli historici confluxisse in Hellenica Xenophontis, qui postea eam emendatam ediderit.

Nam vita quae sub nomine Marcellini cuiusdam nobis traditur et veteribus editionibus praeponi solebat fide parum digna videtur^[9].

De origine et gente

Nomen patris idem est atque regis Thracis Olori cuius filia uxor Miltiadis fuit. Quocirca Thucydides cum Miltiade et Cimone cognatus fuisse vulgo existimatur eo magis quo eius bona in Thracia erant. Quoniam non eiusdem demi sunt per feminas ab eis originem duxisse putatur. Ad nobilissimam familiam igitur pertinebat^[10]. Optimis magistris qui tum Athenis sophistae dicebantur sine dubio traditus est.

De indagine historica Thucydidia

Thucydide, cum de bello Peloponnesiaco scribere incipere vellet, non solum accepit voces rumoresque quos testes eventorum ei praebebant, sed ipse etiam testimonia manu habita ingeniose quaesivit. Relatorum omnium autem tantum evidentissimis credebat, sententias comparabat, ceterum dein ab aliquo ad aliquem locum transibat ad credibilia invenienda. Olim ad exemplum praebendum apud Delios pervenit, sepulcris inventis, ex sepulcralibus ornamentis modoque funerandi comperit sepultos Cares esse^[11]. Hac indagine utens igitur Thucydides redinvenire ac restituere potuit plus quam vocis quaestiones antiquae potuerant, id est Herodoti modus indagandi.

Notae

1. Cicero, Brutus 287
2. Historiae II.48.3 ab anno 430 a.C.n.. Thucydides on the plague of Athens, The Lancet, 17 Octobris 1914. Alice Gervais, "À propos de la « Peste » d'Athènes : Thucydide et la littérature de l'épidémie", Bulletin de l'Association Guillaume Budé, 1972ː395-429
3. Historiae IV.105
4. Historiae IV.104-7
5. Historiae V.26.5
6. Historiae I.1
7. V.26
8. Historiae V.26
9. Iacoba de Romilly, praefatio ad editionem. Collection des Universités de France, 1953 p.VII.
10. Jacqueline de Romilly, praefatio ad editionem. Collection des Universités de France, 1953 p.VIII-IX.
11. I.8.1

Plura legere si cupis

• Luciano Canfora, Tucidide : l'oligarca imperfetto, Studio tesi, 1991 Nonnullae paginae apud Guglum librorum
  • Il mistero Tucidide, Milano, Adelphi, 1999.
  • "La Préface de Thucydide et la critique de la raison historique", Revue des Études Grecques, 1977ː 455-461
  • Tucidide. La menzogna, la colpa, l'esilio, Roma-Bari, Laterza, 2016 Nonnullae paginae apud Guglum librorum Recensio critica
• W. Robert Connor, Thucydides, Princeton University Press, 1985 Nonnullae paginae apud Guglum librorum
• John H. Finley, Thucydides, University of Michigan press, 1963
  • Three Essays on Thucydides, Harvard University Press, 1967 Recensio critica
• Ombres de Thucydideː La réception de l’historien depuis l’Antiquité jusqu’au début du xxe siècle. (Actes des colloques de Bordeaux, les 16-17 mars 2007, de Bordeaux, les 30-31 mai 2008 et de Toulouse, les 23-25 octobre 2008), Burdigalae, Ausonius, 2010
• Jacqueline de Romilly, Thucydide et l'impérialisme athénien : la pensée de l'historien et la genèse de l'œuvre, Paris, les Belles lettres, 1947
  • Histoire et raison chez Thucydide, Paris, les Belles lettres, 1956
  • La construction de la vérité chez Thucydide, Julliard, 1990
  • L'invention de l'histoire politique chez Thucydide, Editions rue d'Ulm, 2005
• Jeffrey S. Rusten (curator), Thucydides, Oxford University Press, 2009 Nonnullae paginae apud Guglum librorum
• Eduard Schwartz, Das Geschichtswerk des Thukidides, Bonn, 1919
• Albert Thibaudet, La campagne avec Thucydide, Lutetiae Parisiorum, Nouvelle revue française, 1922
• Henry D. Westlake: Individuals in Thucydides. Cambridge University Press, Cambridge 1968ː 148-165 ISBN 0-521-07246-8, Recensio critica Altera recensio critica Tertia recensio critica a Iacoba de Romilly

Nexus interni

• Dialogus Meliorum
• Vocatus atque non vocatus Deus aderit
• Euselasia thucydides

Nexus externi

Vicimedia Communia plura habent quae ad Thucydidem spectant.

Lexica biographica:  Gran Enciclopèdia Catalana • Den store danske • Deutsche Biographie • Treccani • Store norske leksikon •

• Edmunds, Lowell. Bibliographia de Thucydide.