From Wikipedia, the free encyclopedia
Linux (Линекс деп айтылат, Лайнекс деп сейрек колдонулат) — Unix сыяктуу компүтер операциондук системасы. Ал эркин жана ачык булак программаларды иштеп чыгуу жана бөлүштүрүү моделинин астында чогултулган. Linux'тун аныктоочу компоненти — Linux өзөгү. Бул операциондук система өзөгү биринчи жолу 1991-жылы 17-сентябрда Линус Торвалдс тарабынан жарыкка чыккан. Free Software Foundation GNU/Linux деген аталышты кээ бир талаш-тартыш жараткан операциондук системаны сүрөттөш үчүн колдонот.
Linux башында Intel x86 архитектурасына негизделген жеке компүтерлер үчүн иштелип чыккан, бирок кийин башка операциондук системаларга караганда көбүрөөк платформаларга көчүрүлгөн. Смартфондордогу Linux өзөгүнө негизделген Android OS'тун үстөмдүгүнөн улам Linux бардык жалпы багыттагы операциондук системалардын ичиндеги эң ири орнотулган базага ээ. Ошондой эле Linux серверлердеги жана мейнфрейм сыяктуу башка ири темир системаларындагы алдыңкы операциондук система болуп эсептелет. Ал TOP500 суперкомпүтерлердин 99.6 пайызында колдонулат. Ал эми иш такта компүтерлеринде болжолдуу 2,3 пайызды түзөт. Ал TiVo менен ушул сыяктуу DVR түзмөктөрдү, тармак маршрутизаторлорду, автоматтык башкарууну, сыналгыны, видео оюн консолдорун жана смартсаатарды камтыйт. Көптөгөн смартсааттар жана планшет копмүтерлер Android менен башка Linux туундуларында иштейт.
Linux'тун иштелип чыгышы — эркин жана ачык булак программалык кызматташтыктын көрүнүктүү мисалдарынын бири. GNU General Public License сыяктуу тиешелүү лицензиялардын шарттарынын алдында ким болсо да түпкү булак кодун — коммерциялык болсун же коммерциялык эмес болсун — колдоно, өзгөртө жана бөлүштүрө алат.
Torvalds MINIX боюнча Linux өзөгүнө иштеп баштады, ал арыздарды бир катар алып кетишти. Кийинчерээк, Linux бир баралына жеткенден кийин, мүмкүнчүлүк буга чейин Linux өзү негизинде иштеп чыгуу үчүн мындан ары да. [19] Тиркемелер, алар ошол эле же туура келген лиссиэнсийэ усулуобуйатынан да жеткиликтүү болсо MINIX колдонмолор, коомдук доменде, дагы GNU GPL астында уюшулган жаткан системасындагы (булак коду пайдалануу үчүн жарактуу жана башка долбоорлордо пайдаланылышы мүмкүн болгон эмес GNU коду, анткени жакында ордуна GNU өнөр жайлык пайдаланууга Linux жеткиликтүү кылыш үчүн, Torvalds баштапкы укугуна GNU GPL чейин) [20] көчүп баштады.
Өткөн 9,0 чыгаруу айырмачылыктар:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
