Абхаз тили

Абхаз тили (абх. Аԥсуа бызшәа) — абхаз элинин тили. Кавказ (ибери-кавказ) тилдеринин абхаз-адыгей тобуна кирет. Эки диалектиге (абжуй, бзыбь) бөлүнөт.

Расмий аталышы:	Аԥсуа бызшәа, аԥсшәа
Өлкөлөр:	Грузия
Расмий статусу:	Абхазия Республикасы  Грузия Абхаз Автоном Республикасы[1]
Колдонгондордун жалпы саны:	125 000[2] (2023)
Классификациясы
Евразия тилдери Түндүк-Кавказ тилдери Абхаз-адыг тил үй-бүлөсү Абхаз-Абазин тобу Абхаз тили
Жазылышы:	Кириллица: Абхаз жазуусу
Тилдер коду
ISO 639-1:	ab
ISO 639-2:	abk
ISO 639-3:	abk

Адабий тили абжуй диалектисинин негизинде калыптанган. 1862-ж. П. К. Услар орус графикасынын негизинде туңгуч абхаз алфавитин иштеп чыккан жана абхаз тилинин адабий формасы ошол мезгилден тартып калыптана баштаган. Латын графикасынын негизинде 1928-ж. жазмасы иштелип чыккан, 1938-ж. ал грузин графикасына, ал эми 1954-ж. орус графикасына которулган.

Алиппеси

А а [aː]	Б б [b]	В в [v]	Г г [ɡ]	Гь гь [ɡʲ]	Гә гә [ɡʷ]	Ҕ ҕ [ʁ/ɣ]	Ҕь ҕь [ʁʲ/ɣʲ]
Ҕә ҕә [ʁʷ/ɣʷ]	Д д [d]	Дә дә [dʷ]	Е е [ɛ]	Ж ж [ʐ]	Жь жь [ʒ]	Жә жә [ʒʷ]	З з [z]
Ӡ ӡ [d͡z]	Ӡә ӡә [d͡ʑʷ]	И и [j/jɨ/ɨj/i]	К к [kʼ]	Кь кь [kʼʲ]	Кә кә [kʼʷ]	Қ қ [kʰ]	Қь қь [kʲʰ]
Қә қә [kʷʰ]	Ҟ ҟ [qʼ]	Ҟь ҟь [qʼʲ]	Ҟә ҟә [qʼʷ]	Л л [l]	М м [m]	Н н [n]	О о [ɔ]
П п [pʼ]	Ҧ ҧ [pʰ]	Р р [r]	С с [s]	Т т [tʼ]	Тә тә [tʼʷ]	Ҭ ҭ [tʰ]	Ҭә ҭә [tʷʰ]
У у [w/wɨ/ɨw/u]	Ф ф [f]	Х х [x/χ]	Хь хь [xʲ/χʲ]	Хә хә [xʷ/χʷ]	Ҳ ҳ [ħ]	Ҳә ҳә [ħʷ]	Ц ц [t͡s]
Цә цә [t͡ɕʷʰ]	Ҵ ҵ [t͡sʼ]	Ҵә ҵә [t͡ɕʼʷ]	Ч ч [t͡ʃʰ]	Ҷ ҷ [t͡ʃʼ]	Ҽ ҽ [t͡ʂʰ]	Ҿ ҿ [t͡ʂʼ]	Ш ш [ʂʃ]
Шь шь [ʃ]	Шә шә [ʃʷ]	Ы ы [ɨ]	Ҩ ҩ [ɥ/ɥˤ]	Џ џ [d͡ʐ]	Џь џь [d͡ʒ]	Ь ь [ʲ]	Ә ә [ʷ]

^[3]

Колдонулган адабияттар

• “Кыргызстан”. Улуттук энциклопедия: 1-том. Башкы ред. Асанов Ү. А., Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2006. ISBN 9967—14—046—1

1. Абхазия Республикасы менен адаштырбаңыз, Абхаз Автоном Республикасы — Грузиянын оюу боюнча анын аймагы.
2. http://www.ethnologue.org/show_language.asp?code=abk
3. “Кыргызстан”: Улуттук энциклопедия