xeta

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /xɛˈtɑː/
• Kîtekirin: xe·ta

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xeta	xeta
Îzafe	xetaya	xetayên
Çemandî	xetayê	xetayan
Nîşandera çemandî	wê xetayê	wan xetayan
Bangkirin	xetayê	xetayino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xetayek	xetayin
Îzafe	xetayeke	xetayine
Çemandî	xetayekê	xetayinan

xeta mê

1. binas, sûc, xeletî, tawan, guneh, xirabî, cinayet, bêqanûnî, dijqanûnîtî, sedem, sebeb, semed
2. çewtî, şaşî^{[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].}

Ji wêjeya klasîk

• Yexma dikin dilan nihîn
  Têne yeqîn xetayê zulf
  Rom û 'ecem ji her teref — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: خه‌تا‎

Jê

• (lêker) xeta kirin
• (navdêr) xetakirin
• (rengdêr) xetakirî
• bêxeta
• bêxetahî
• bêxetatî
• bêxetayî
• bixeta
• bixetahî
• bixetatî
• bixetayî
• xetayî

Etîmolojî

Hevreha soranî soranî خه‌تا‎ (xeta), farisî خطا‎ (xeta), hemû ji erebî خطاء‎ (xeṭai) ji خطا‎ (xeṭa, “xeletî kirin”) ji aramî [Peyv?] yan ji îbranî חטא‎ (xeṭa: guneh kirin), hevreha akadî xețû. Wek "hata" ketiye tirkî jî. Bo hin nimûneyên din jî ku "-ai" ya erebî di kurdî, farisî û tirkî de dibe "-a", binere bela.

Werger

• Almanî: Schuld → de mê
• Erebî: ^?خطاء‎, ^?خطأ‎
• Farisî: لغزش‎ → fa, خطا‎ → fa, اشتباه‎ → fa, غلط‎ → fa
• Fînî: moka → fi, väärin → fi
• Îngilîzî: aberration → en, booboo → en
• Tirkî: hata → tr, falso → tr, sakatlık → tr, yanılgı → tr, yanlış → tr

Formeke navdêrê

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Îzafe	xeta	xetên

xeta

1. Rewşa îzafeyî ya yekjimar a binavkirî ya xet.