xem

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /xɛm/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: xem

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xem	xem
Îzafe	xema	xemên
Çemandî	xemê	xeman
Nîşandera çemandî	wê xemê	wan xeman
Bangkirin	xemê	xemino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	xemek	xemin
Îzafe	xemeke	xemine
Çemandî	xemekê	xeminan

xem mê

1. derd, kovan, keser, keder, azar, êş, ezyet, ezab, nexweşî, kul, qisawet, qiswet
   • Tew ew dikene jî!. . . Lê, ma qey xema te ye? Ma qey tu û bavê xwe malê pakij dikin û firax û kincan dişon? — (Firat Cewerî, Girtî, Weşanên Nûdem, 1986)
   • Qet mirin li nik wî xem nebûyî. — (Mele Mehmûdê Bazîdî, Cami’eya Riseleyan û Hikayetan Bi Zimanê Kurmancî, Lîs, 2010, çapa 1em, r. 109, ISBN 978-605-5683-27-6)
2. jan, şkence, îza, nîgeranî, xemgînî, gebsî, bêhntengî, elem, dilgiranî^{[Ev rêz ji aliyê botê ve lê hatiye zêdekirin, ji kerema xwe re kontrol bike!].}
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Ji wêjeya klasîk

• Minnet ji Xudayî ko bi 'ebdê xwe Melayî
  iksîra xema 'işqê, ne dînar û direm da — (Melayê Cizîrî, Dîwana Melayê Cizirî, ~1640)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: خه‌م‎

Jê

• (Lêker) xem xwarin
• (Lêker) xem kirin
• (Navdêr) xemkişandin
• (Navdêr) xemxwarin
• (Navdêr) xemkirin
• (Rengdêr) xemkişandî
• (Rengdêr) xemxwarî
• bêxem
• bêxemî
• bixem
• bixemî
• kêmxem
• kêmxemî
• terkexem
• terkexemî
• xembar
• xembarî
• xemdar
• xemdarî
• xemgîn
• xemgînî
• xemgînîtî
• xemgîntî
• xemkêş
• xemkêşî
• xemnak
• xemnakî
• xemrevandî
• xemrevîn
• xemrevînî
• xemrevînk
• xemsar
• xemsarî
• xemxwer
• xemxwerî
• xem hilgirtin

Etîmolojî

Ji erebî غَمّ‎ (ẍemm), hevreha aramî ܥܡܡ ('-m-m-: tarî bûn).

Werger

• Albanî: keqardhje → sq m, dëshpërim → sq n, brengosje → sq m, brengë → sq m
• Almanî: Kummer → de n, Traurigkeit → de m, Trauer → de m, Sorge → de m, Kümmernis → de m, Leiden → de nt, Gram → de n
• Azerî: kədər → az, qəm → az, hüzn, dərd → az, qüssə → az, qəm-qüssə, ələm
• Belarusî: сму́так n (smútak), печа́ль m (pječálʹ), го́ра → be nt (hóra), сум n (sum), туга́ m (tuhá)
• Bengalî: দুঃখ → bn (duḥkhô), দেরেগ → bn (dereg), গোসা → bn (gośa), নারাজী (narazī)
• Bretonî: kastiz → br n
• Bulgarî: скръб → bg m (skrǎb), печа́л → bg m (pečál), жа́лост → bg m (žálost), го́рест → bg m (górest)
• Burmayî: ပရိဒေဝ → my (pa.ri.dewa.), အဆွေး → my (a.hcwe:), အပူ → my (a.pu)
• Çekî: smutek → cs n
• Çînî:

  Mandarînî: 悲傷 → zh (bēishāng), 悲哀 → zh (bēi'āi), 感傷 → zh (gǎnshāng)

• Danmarkî: sorg → da g, smerte → da, græmmelse
• Endonezyayî: kesedihan → id
• Erebî: حُزْن‎ n (ḥuzn)
• Ermenî: տխրություն → hy (txrutʻyun), վիշտ → hy (višt)
• Esperantoyî: malĝojo
• Estonî: kurbus
• Farisî: غم‎ → fa (ğam), اندوه‎ → fa (anduh), زاری‎ → fa (zâri), حزن‎ → fa (hozn)
• Fînî: suru → fi, murhe → fi, huoli → fi
• Fransî: peine → fr m, chagrin → fr
• Gaelîka skotî: bròn n, èislean n, duilichinn m, doilgheas n, tùirse m, mulad n
• Galîsî: tristura m, pena → gl m, pesadume m
• Gotî: 𐌲𐌰𐌿𐍂𐌹𐌸𐌰 m (gauriþa), 𐌲𐌰𐌿𐍂𐌴𐌹 m (gaurei)
• Gurcî: დარდი (dardi), ვარამი (varami), წუხილი (c̣uxili), მწუხარება (mc̣uxareba), სევდა (sevda), ნაღველი (naɣveli)
• Hindî: दुःख → hi n (duḥkh), उदासी → hi (udāsī), शोक → hi n (śok), ग़म n (ġam), अफ़सोस n (afsos), हुज़्न (huzna)
• Holendî: verdriet → nl nt, smart → nl g, droefheid → nl m
• Îbranî: צַעַר‎ → he n (tsa'ár)
• Îdoyî: chagreno → io
• Îngilîziya kevn: sorg m, caru m
• Îngilîziya navîn: sorow, hevyte
• Îngilîzî: sorrow → en
• Îngriyî: murhe
• Îrlendî: brón n, cumha n, tuirse → ga m, ong n
• Îtalî: tristezza → it, dolore → it, pena → it m, afflizione → it m, infelicità → it m
• Îzlendî: sorg → is m
• Japonî: 悲しみ → ja (かなしみ, kanashimi), 悲哀 → ja (ひあい, hiai)
• Katalanî: tristesa → ca m, dolor → ca n, pena → ca m
• Keçwayî: llaki → qu, phuti
• Kirgizî: кайгы → ky (kaygı)
• Kîkûyûyî: kĩeha
• Koreyî: 슬픔 → ko (seulpeum), 비애 → ko (biae), 시름 → ko (sireum)
• Latgalî: skume, žālobys
• Latînî: luctus n, aegritudo
• Latviyayî: sēras, bēdas
• Lawsî: ຄວາມໂສກເສົ້າ → lo (khuām sōk sao)
• Lîtwanî: liūdesys → lt n
• Makedonî: тага → mk m (taga)
• Malagasî: alahelo → mg
• Malezî: kesedihan → ms
• Manksî: bran, seaghyn m, smeih, sou-aigney m, trimshey m, dobberan
• Maorî: pāpōuri
• Mecarî: bánat → hu, szomorúság → hu, bú → hu, búbánat → hu
• Mongolî: уй гашуу (uj gašuu), гашуудал → mn (gašuudal)
• Norsiya kevn: sorg m
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: sorg → no n an m

  Norweciya nînorskî: sorg m

• Oksîtanî: tristesa → oc m, dolor → oc, pena → oc m
• Oromoyî: gadda
• Oygurî: قايغۇ‎ (qayghu)
• Ozbekî: qaygʻu → uz, anduh → uz, gʻam → uz
• Polonî: smutek → pl n
• Portugalî: tristeza → pt m, mágoa → pt m, pesar → pt
• Puncabiya rojavayî: دکھ‎ → pnb

• Puncabî: ਦੁੱਖ n (dukh), ਦੁਖ n (dukh)
• Qazaxî: қайғы (qaiğy), зар (zar)
• Romanyayî: tristețe → ro m, întristare → ro m, mâhnire → ro m, supărare → ro m, nefericire → ro m, durere → ro m
• Rusî: го́ре → ru nt (góre), печа́ль → ru m (pečálʹ), грусть → ru m (grustʹ), тоска́ → ru m (toská), уны́ние → ru nt (unýnije), скорбь → ru m (skorbʹ)
• Sanskrîtî: अप्रसन्नता (aprasannatā), दुःख → sa nt (duḥkha)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: жа̏ло̄ст m, ту́га m

  Latînî: žȁlōst → sh m, túga → sh m

• Slovakî: smútok n, zármutok n
• Slovenî: žalost → sl m
• Spanî: tristeza → es m, aflicción → es m, infelicidad → es m, pesar → es n, pesadumbre → es m, dolor → es n, pena → es m, sinsabor → es n, quebranto → es, acíbar → es n
• Swêdî: sorg → sv g
• Tacikî: ғам (ġam), андӯҳ (andüh), ҳузн (huzn), ғусса (ġussa)
• Tamîlî: சோகம் → ta (cōkam), துக்கம் → ta (tukkam), துயரம் → ta (tuyaram)
• Tayî: ความทุกข์ → th, ความเศร้า → th (kwaam sâo), ทุกข์ → th
• Telûgûyî: దిగులు → te (digulu), బాధ → te (bādha)
• Teterî: кайгы → tt (qaygı)
• Tirkî: üzüntü → tr, keder → tr
• Tirkmenî: gussa, gynanç
• Toxarî B: mentsi
• Urdûyî: غم‎ → ur n (ġam), افسوس‎ n (afsos), دکھ‎ (dukh), سوگ‎ (sug), اداسی‎ (udāsī)
• Ûkraynî: печа́ль m (pečálʹ), го́ре nt (hóre), сму́ток n (smútok), скорбо́та m (skorbóta)
• Viyetnamî: nỗi buồn → vi, sự buồn → vi
• Weylsî: tristwch → cy n, trymfryd n, galar → cy n, gofid → cy n
• Ximêrî: ទុក្ខ → km (tukkhɑɑ), ថ្នាំង → km (thnang), សោក → km (saok)
• Yûnanî: λύπη → el m (lýpi), θλίψη → el m (thlípsi)

  Kevn: λύπη m (lúpē)

• Zimanê destan ê emerîkî: A@Chest-PalmBack CirclesVert

Ev qismê Wergerê ji agahiyên naveroka vê guhertoya gotara wekhev a li ser Wîkîferhenga îngilîzî pêk tê.

Viyetnamî

Lêker

xem

1. dîtin
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)