hesin

	Bikarhênerek dixwaze ev peyv were standardkirin. Ji kerema xwe tevlî nîqaşa li ser Daxwazên standardkirinê bibin.(+)
	asin  / hesin  / hesinker  / asinker

Kurmancî

Bilêvkirin

• IPA^(kilîd): /hɛˈsɪn/
• Deng (Bidlîs)^ⓘ
• Kîtekirin: he·sin

Navdêr

Zayenda nêr a binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hesin	hesin
Îzafe	hesinê	hesinên
Çemandî	hesinî	hesinan
Nîşandera çemandî	wî hesinî	wan hesinan
Bangkirin	hesino	hesinino
Zayenda nêr a nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	hesinek	hesinin
Îzafe	hesinekî	hesinine
Çemandî	hesinekî	hesininan

hesin nêr

1. kanzayek magnetîk yê qurs û qayîm yê rengzîvî ye lê jengarî jî dibe
   (jimareya wî ya atomî 26 e û sembola wî ya kîmyayî Fe ye), cencere
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: هەسن‎

Herwiha

• asn
• asin
• hasn
• hasin
• esn
• esin
• hesîn
• hesn
• ḧasn
• ḧasin
• ḧesn
• ḧesin

Bide ber

• hêsan

Kanzayin din

• polat
• zêrr
• zîv
• mis
• bafûn
• mefreq
• rejî
• xelûz
• zax
• tîzav
• pîl

Jê

• (Lêker) hesin bûn
• (Lêker) hesin kirin
• (Navdêr) hesinbûn
• (Navdêr) hesinkirin
• (Rengdêr) hesinbûyî
• (Rengdêr) hesinkirî
• hesinger
• hesingerî
• hesinî

Etîmolojî

Asin / hesin ji proto-hindûewropî *h₂eyos (madenek, bronz, mis, paxir, sifir), proto-îranî *eyes-, hevreha sanskrîtî अयस् (ayas) (eyes: bronz yan sifir), avestayî eyeh, pehlewî asîn, farisî آهن‎ (ahen), latînî aes (eyes: bronz yan sifir; pare), îngilîzî ore (kan, maden)... Hêjayî gotinê ku tevî nêzîkî dengî ya "asin"a kurdî û Eisen (bixwîne: aysin) ya almanî û iron (bixwîne: ayron) ya îngilîzî, ew ne hevreh in.

Binêre herwiha

Sîstema vedorî ya elementan  

H

He

Li

Be

B

C

N

O

F

Ne

Na

Mg

Al

Si

P

S

Cl

Ar

K

Ca

Sc

Ti

V

Cr

Mn

Fe

Co

Ni

Cu

Zn

Ga

Ge

As

Se

Br

Kr

Rb

Sr

Y

Zr

Nb

Mo

Tc

Ru

Rh

Pd

Ag

Cd

In

Sn

Sb

Te

I

Xe

Cs

Ba

La

*

Hf

Ta

W

Re

Os

Ir

Pt

Au

Hg

Tl

Pb

Bi

Po

At

Rn

Fr

Ra

Ac

**

Rf

Db

Sg

Bh

Hs

Mt

Ds

Rg

Uub

Uut

Uuq

Uup

Uuh

Uus

Uuo

*

Ce

Pr

Nd

Pm

Sm

Eu

Gd

Tb

Dy

Ho

Er

Tm

Yb

Lu

**

Th

Pa

U

Np

Pu

Am

Cm

Bk

Cf

Es

Fm

Md

No

Lr

Bi zaravayên din

• Soranî: ئاسن‎ (asn)
• Kurdiya başûrî: ئاسن‎ (asn)

Werger

• Abxazî: аиха (āixā)
• Açehî: besi
• Adîgeyî: гъучӏы (ġ°č̣ə)
• Afrîkansî: yster → af
• Aghulî: рукь
• Ahomî: 𑜎𑜢𑜀𑜫 (lik)
• Akanî: dade
• Alabamayî: ochana
• Albanî: hekur → sq n
• Almanî: Eisen → de nt

  Elmanîşî: Iise

  Frankoniya navendî: Eisen nt

  Almaniya Pennsylvania: Eise nt

• Altayiya başûrî: темир (temir)
• Amharî: ብረት (bərät)
• Aragonî: fierro n, ferri n
• Aramî:

  Aramiya nû ya asûrî: ܦܪܸܙܠܵܐ‎ n (prizlā)

  Îbranî: פרזלא‎ n (parzlā, parzlo)

  Siryanî: ܦܪܙܠܐ‎ n (parzlā, parzlo)

• Arçî: ла́цут
• Aromanî: her nt, heru → roa-rup nt
• Asamî: লো nt (lü), লোহা (lüha)
• Astûrî: fierro → ast n
• Atong (Hindistan): syl
• Avarî: махх (maχ̄)
• Avestayî: 𐬀𐬌𐬌𐬀𐬢𐬵‎ nt (aiiaŋh)
• Azerî: dəmir → az
• Balînî: besi
• Bambarayî: nɛ̀gɛ
• Baskî: burdin → eu, burdina → eu
• Başkîrî: тимер (timer)
• Batakiya dairî: besi
• Batakiya karo: besi
• Bataktobayî: bosi
• Bau bidayuh: bosi
• Belarusî: жале́за nt (žaljéza)
• Belûçî: آسن‎ (ásan)
• Benayî: ikyuma
• Bendeyî: ííjélá
• Bengalî: লোহা (loha)
• Berberî:

  Taşelhitî: uzzal n

• Bilbayî: besi
• Binukid: puthaw
• Bisayayiya bruneyî: puthaw
• Bîmayî: βesi
• Bîslamayî: aean
• Bondeyî: chuma
• Bontociya rojhilatî: komak, lanchok
• Brahuiyî: اهین‎ (âhin)
• Bretonî: houarn → br n, hern → br, houarnoù pj
• Bruneyî: basi
• Bugî: bessi
• Bulgarî: желя́зо nt (željázo)
• Bunguyî: ichuma
• Burmayî: သံ → my (sam)
• Buruşaskiyî: ćímar, ćhumár
• Buryatî: түмэр (tümer)
• Cimbrî: aizarn nt
• Cingphoyî: hpri
• Çamiya rojhilatî: basei, bisei, pasei
• Çeçenî: эчиг (ečig)
• Çekî: železo → cs nt
• Çerokî: ᏔᎷᎩᏍᎩ (talugisgi)
• Çeyenî: ma'aata
• Çînî:

  Kantonî: 鐵 (tit³)

  Hakkayî: 鐵 (thiet)

  Mandarînî: 鐵 → zh (tiě)

  Min dongî: 鐵 (tiék)

  Minnanî: 鐵 (thih, thiat)

  Wuyî: 鐵

• Çukayî: cuma
• Çuvaşî: тимӗр (timĕr)
• Dalmatî: fiar n
• Danmarkî: jern → da nt
• Dargwayî: мегь (meh)
• Divehî: ދަގަނޑު‎ (dagaⁿḍu)
• Doeyî: chuma
• Dongşîangî: qiemu
• Elfdalî: ienn nt
• Embuyî: cuma
• Emilî: fèr
• Endonezyayî: besi → id
• Erebî: حَدِيد‎ → ar n (ḥadīd)

  Erebiya misrî: حديد‎ n (ḥadīd)

• Ermenî: երկաթ → hy (erkatʿ)
• Erzayî: кшни (kšni)
• Esperantoyî: fero → eo
• Estonî: raud → et
• Evenî: хэл (həl)
• Evenkî: сэлэ (sələ), хэлэ (hələ), шэлэ (şələ), элдэн (əldən), кирун (kirun)
• Extremaduranî: hierru n
• Falayî: ferru
• Farefareyî: kurgo
• Farisî: آهن‎ → fa (âhan)
• Ferî: jarn nt
• Fipayî: ichela
• Fînî: rauta → fi
• Flamiya rojava: yzer nt
• Fransî: fer → fr n
• Friyolî: fiêr n
• Frîsiya saterlandî: Iersen nt
• Frîsî: izer nt
• Gaelîka skotî: iarrnaig, iarann n
• Gagawzî: demir
• Galîsî: ferro → gl n
• Goemayî: sóól
• Gotî: 𐌴𐌹𐍃𐌰𐍂𐌽 nt (eisarn)
• Gujaratî: લોખંડ nt (lokhaṇḍ)
• Gurcî: რკინა (rḳina)
• Gusiiyî: ekioma, egetange
• Guwaranî: kuarepoti
• Gwenoyî: minya
• Gwereyî: kyoma
• Gwiçinî: chʼiitsii
• Haîtî: fè
• Hajongî: লুহা (luha)
• Hawayî: hao
• Hayayî: ekyoma
• Heheyî: ichuma
• Hindî: लोहा → hi n (lohā)
• Hîlîgaynonî: salsalon
• Hmongî: hlau
• Holendî: ijzer → nl nt
• Iştihardî: آهِن‎ (âhen)
• Îbanî: besi
• Îbranî: בַּרְזֶל‎ n (barzel)
• Îdoyî: fero → io
• Îkizuyî: echoma
• Îkomayî: ekyoma
• Îlokanoyî: landok
• Îngilîziya kevn: īsern nt
• Îngilîzî: iron → en n
• Îngriyî: rauta
• Îngûşî: аьшк (äšk)
• Înterlîngua: ferro → ia
• Înupîakî: saviksraq
• Îrlendî: iarann → ga n
• Îstriyotî: fièro
• Îtalî: ferro → it n
• Îwaidjayî: dambaka
• Îzlendî: járn → is nt
• Jamtîşî: jáðn nt
• Japonî: 鉄 → ja (てつ, tetsu), くろがね → ja (kurogane)
• Javayiya kevn: wesi
• Javayî: wesi → jv
• Jitayî: echuma
• Jumjumî: bïl
• Kabardî: гъущӏ (ġ°ṣ̂)
• Kabiyeyî: ñɩɣtʋ
• Kaduglî: ndhalele
• Kalalîsûtî: savimineq
• Kalingayiya başûrî: aka
• Kalmîkî: төмр (tömr)
• Kambayî: kyUma
• Kamberayî: báhi
• Kannadayî: ಕಬ್ಬಿಣ → kn (kabbiṇa)
• Karaçay-balkarî: темир
• Karaîmî: дэмир (demir)
• Karakalpakî: temir
• Karelî: rauta, rauda
• Karokî: áyan
• Kaşûbî: żelazło nt
• Katalanî: ferro → ca n
• Katawbayî: dorob
• Kayingangî: kyfé
• Keçwayî: chuki, khillay
• Kereweyî: echoma
• Khalajî: təmir, âhən
• Khasiyî: nar
• Kiliwayî: kaichmaat
• Kimbuyî: ichuma
• Kingayî: ikyoma
• Kirgizî: темир → ky (temir)
• Kisiyî: lyoma
• Kîkongoyî: kibende
• Kîkûyûyî: kigera
• Kîngalî: යකඩ → si (yakaḍa)
• Kînyarwandayî: ichyuma, ubutare, ikyuma, ichuuma, ichuma
• Kîrîbatî: biti, monei
• Klamatî-modokî: tchíkĕmen
• Komiya kamerûnî: akas
• Komî-permyakî: кӧрт (kört)
• Komî-zîriyî: кӧрт (kört)
• Komodoyî: besi
• Konkanî: लोक्कंड nt (lokkaṇḍa)
• Koreyiya kevn: 薩 (so)
• Koreyî: 철 → ko (cheol), 쇠 → ko (soe)
• Kornî: horn n
• Korsîkayî: ferru → co n, farru → co n
• Kreyoliya fransî ya karipúna: fé
• Kreyoliya guinea-bissau: feru
• Kreyoliya portugalî ya korlai: fɛr
• Krî: ᓲᐢᑲᐧᐦᐃᑲᐣ (sooskayhikan), ᐱᐋᐧᐱᐢᐠ (piaaypisk)
• Krymçakî: дэмыр (dämır)
• Kumikî: темир (temir)
• Kunigamî: クルガニ (kurugani)
• Kuriayî: ikioma
• Kutuyî: zuma
• Kwayayî: ekyuma
• Kwereyî: zuma
• Ladînî: fer
• Ladînoyî: fierro n
• Lakî: мах (maχ)
• Lambyayî: ichijela
• Langiyî: chuma
• Latgalî: dzeļzs m
• Latînî: ferrum → la nt
• Latviyayî: dzelzs → lv m
• Lawsî: ເຫຼັກ (lek), ເຫລັກ (lek)
• Lazî: ერკინა (erḳina), დემირი (demiri)
• Leonîzî: fierru n
• Lezgînî: ракь (raq̇)
• Lingalayî: ebendé 7 an 8
• Livvî: raudu
• Lîgûrî: færo n
• Lîmbûrgî: iezer → li nt
• Lîtwanî: geležis → lt m
• Logûlî: kivya, kichuma
• Lombardî: fèrr n
• Lotudî: basiʼ
• Lubuagan kalingayî: kaga
• Ludianî: raud
• Lugandayî: ekyuma 4
• Luhyayî: shibia, esibya
• Luksembûrgî: Eisen → lb nt
• Mòçenoyî: aisn nt, aisn nt, aisn nt
• Maçameyî: minya, shuma
• Maguindanaoyî: putaw
• Makasarî: bassi
• Makedonî: железо nt (železo)
• Makondeyî: chitale
• Malagasî: vy → mg
• Malayalamî: ഇരുമ്പ് → ml (irumpŭ)
• Malecite-passamaquoddyî: olonahq
• Malezî: besi → ms, ferum
• Malilayî: ishijela
• Maltayî: ħadid → mt n
• Mambwe-lunguyî: ichela, fweta (Rungu)
• Mançûyî: ᠰᡝᠯᡝ (sele)
• Mandarî: bassi
• Manksî: yiarn n
• Mansî: ке̄р (kēr)
• Maorî: rino
• Mapuçî: pañilwe
• Maranaoyî: potaw
• Maratî: लोखंड → mr nt (lokhaṇḍa)
• Marî:

  Mariya rojhilatî: кӱртньӧ

  Mariya rojavayî: кӹртни (kÿrtni)

• Martu wangkayî: yayinpa
• Masabayî: sikyuma, siibyaa, sisiuma
• Masayî: ɔlcʉ́ma
• Matengoyî: so ma
• Matumbî: kyOma
• Mayayiya yukatekî: máaskab
• Mbungayî: kyuma
• Mecarî: vas → hu
• Megrelî: რკინა (rḳina)
• Melanauyiya navendî: besi
• Mînangkabawî: basi
• Mîrandî: fierro n
• Moçî: pasi
• Mokşayî: кшни (kšni)
• Mongolî: төмөр → mn (tömör)
• Mpotoyî: kihano
• Mwanî: chuma 7
• Mwerayî: chic h ulo
• Nahwatlî: tlīltepoztli
• Nanayî: сэлэ
• Napolîtanî: ffierro n
• Navajoyî: béésh, béésh ditʼódí
• Nawrûyî: aânei → na
• Ndalî: ichela
• Ndambayî: lyuma
• Ndengerekoyî: kiuma
• Nedersaksî: Iesen → nds nt

  Almaniya jêrîn a almanî: Ieser nt

• Negidalî: sələ
• Nenetsiya tundra: еся (esja)
• Nepalî: फलाम → ne (phalām)
• Newarî: नँ (nam̐)
• Ngajuyî: wasi
• Nganasanî: баса (basa)
• Ngindoyî: chOma
• Ngonî: kyuma
• Ngoremeyî: ekyooma
• Nilambayî: ishuka
• Nlûyî: ǀurisi
• Nogayî: темир (temir)
• Nooneyî: kə́thʌ́
• Normandî: faer n, fé n, fer n
• Norsiya kevn: járn nt
• Norwecî:

  Norweciya bokmålî: jern → no nt

  Norweciya nînorskî: jarn nt, jern → no nt

• Nyakyusayî: ikyuma
• Nyamboyî: echoma
• Nyamwangayî: ichela
• Nyamwezî: kIsInza, chUma, gIsInza (Ntuzu)
• Nyankoleyî: ekyoma
• Nyaturuyî: ichuria, ichuma
• Nyoroyî: obutare
• Ohloniya başûr: eccer, heeru
• Ojibweyî: biiwaabik
• Okînawanî: てぃち (tichi)
• Oksîtanî: fèrre → oc n, hèr → oc n, fèr → oc n
• Oriyayî: ଲୁହା → or (luha)
• Oroçî: сэлэ
• Orokî: сэлэ (sələ)
• Oromoyî: sibiilaa
• Osetî: ӕфсӕн (æfsæn), ӕфсӕйнаг (æfsæjnag)
• Oygurî: تۆمۈر‎ (tömür)
• Ozbekî: temir → uz

  Kirîlî: темир

• Palî: aya
• Palueyî: mbêsi
• Pangwayî: shuma
• Papyamentoyî: heru
• Peştûyî: وسپنه‎ m (wᶕspәna), اوسپنه‎ m (óspәna)
• Piedmontîsî: fer
• Pijînî: aean
• Pimbweyî: ichela
• Plodîşî: Iesa nt
• Polabî: ziľozü nt
• Polonî: żelazo → pl nt
• Portugaliya kevn: ferro n
• Portugalî: ferro → pt n
• Potawatomî: biwabuk
• Prusiya kevn: gelzā
• Puncabî: ਲੋਹਾ → pa n (lohā)
• Qazaxî: темір → kk (temır)
• Qiptî: ⲃⲉⲛⲓⲡⲉ n (benipe)
• Rapanuyî: aurí
• Rejangî: ꤷꥉꤼꥉꤿ꥓ (besey)
• Rembongî: besi
• Romagnolî: fër n
• Romancî: fier n
• Romanyayî: fier → ro nt
• Romboyî: menya (mkuu)
• Rotumanî: 'ia 1
• Rufijî: kioma
• Rukîgayî: obutare
• Rungwayî: ichela
• Rusî: желе́зо nt (želézo), фе́ррум n (férrum)
• Rusînî: желї́зо nt (željízo)
• S'gaw karenî: ထး (hṭä)
• Safwayî: ijela
• Samî:

  Samiya înarî: ryevdi

  Samiya kildînî: рӯввьт (rūvvʹt)

  Samiya lule: ruovdde

  Samiya bakurî: ruovdi

  Samiya başûr: ruevtie

• Saksoniya kevn: isarn nt
• Samoayî: u'amea
• Samogîtî: gelžis m
• Sanskrîtî: लोह → sa (loha), दृढ → sa nt (dṛḍha), कृष्णायस् → sa nt (kṛṣṇāyas)
• Santalî: ᱢᱮᱬᱦᱮᱫ (meṇhet’)
• Sardînî: férru n
• Sasakî: besi
• Sebwanoyî: puthaw
• Sêriyî: enim
• Sicîlî: ferru → scn n
• Sidamoyî: siwila
• Sirananî: isri
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: гвожђе nt, железо nt, жељезо nt

  Latînî: gvožđe → sh nt, železo → sh nt, željezo → sh nt

• Skotî: airn
• Slaviya kevn:

  Kirîlî: желѣзо nt (želězo)

  Glagolîtîk: ⰶⰵⰾⱑⰸⱁ nt (želězo)

• Slaviya rojavayî ya kevn: желѣзо nt (želězo)
• Slovakî: železo → sk nt
• Slovenî: železo → sl nt
• Sogayî: ekyuma
• Sorbî:

  Sorbiya jêrîn: zelezo nt

  Sorbiya jorîn: železo nt

• Spanî: hierro → es n

  Spaniya kevn: fierro m

• Subayî: ikyoma
• Sukumayî: jisinza
• Sumbwayî: syoma
• Sundanî: ᮘᮩᮞᮤ (beusi)
• Sûdovî: gelzā
• Sûmerî: 𒀭𒁇𒋤 (AN.BAR.SUD), 𒀭𒁇 (AN.BAR)
• Svanî: ბერეჟ (berež)
• Swahîlî: chuma → sw 7 an 8
• Swêdî: järn → sv nt
• Şambalayî: kiama
• Şanî: လဵၵ်း (lék)
• Şerpayî: ལྕའ (chaa)
• Şorî: тебир (tebir)
• Tabasaranî: рукь (ruq̇)
• Tacikî: оҳан → tg (ohan)
• Tae': bassi
• Tagalogî: bakal → tl
• Taitayî: chuma
• Tamîlî: இரும்பு → ta (irumpu)
• Tangutî: 𘟪
• Tarantinoyî: fierro n
• Tarifitî: uzzar n, rḥdid n
• Tayî: เหล็ก → th (hlèk)
• Telûgûyî: ఇనుము → te (inumu)
• Temazîxtiya atlasa navendî: ⵓⵣⵣⴰⵍ n (uzzal)
• Temî: gexoji
• Teteriya krîmî: temir, demir
• Tetûmî: besi
• Tharakayî: ithaga
• Tigrînî: ሓጺን (ḥaṣin)
• Tirkî: demir → tr
• Tirkmenî: demir → tk
• Tîbetî: ལྕགས (lcags)
• Tlingitî: g̱ayéis’
• Tofalarî: дэмир (demir)
• Tokpisinî: ain
• Tooroyî: ekyoma
• Toxarî B: eñcuwo
• Tuwali ifugaoyî: gum'ok, landuk
• Udiheyî: сэлэ
• Udmurtî: корт (kort)
• Ulçî: сэлэ
• Unamî: sëkahsën
• Urdûyî: لوہا‎ (lohā), آہن‎ → ur n (āhan)
• Ûkraynî: залі́зо nt (zalízo)
• Ûrûmî: дэмир (demir)
• Venîsî: fero n
• Vepsî: raud
• Viyetnamî: sắt → vi
• Volapûkî: ferin → vo
• Voroyî: raud
• Votî: rautõ
• Vunjoyî: menya
• Walonî: fier → wa n
• Wandayî: ohela
• Wanjî: kyuma
• Warayî: puthaw
• Warlpirî: jitipayini
• Weylsî: haearn → cy n
• Wik-mungkanî: kiir
• Wîlamowî: ajza nt
• Wînnebagoyî: más
• Wolofî: feer → wo, weñ → wo
• Xakasî: тимір (timír)
• Xantî: карты (karty), курты (kurty), вӑӽ (wăӽ)
• Ximêrî: ដែក → km (daek)
• Xîtanî: 曷朮 (qašū)
• Yagnobî: оҳан
• Yakutî: тимир (timir)
• Yaoyî: chisyano
• Yidîşî: אײַזן‎ nt (ayzn)
• Yorubayî: irin
• Yûnanî: σίδηρος → el n (sídiros), σίδερο → el nt (sídero)

  Kevn: σίδηρος n (sídēros)

• Zanakî: ekyema
• Zaramoyî: zuhma
• Zhuangî: diet → za
• Zigulayî: zuma
• Zimbayî: chuma
• Zinzayî: echooma
• Zuluyî: insimbi 9 an 10