çal

 Binêre herwiha: cal

Kurmancî

Bilêvkirin

• (Navdêr): IPA^(kilîd): /t͡ʃɑːl/
  • Deng (Wan)^ⓘ
• (Rengdêr): IPA^(kilîd): /t͡ʃʰɑːl/
  • Deng (Wan)^ⓘ
• Kîtekirin: çal

Navdêr

Zayenda mê ya binavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çal	çal
Îzafe	çala	çalên
Çemandî	çalê	çalan
Nîşandera çemandî	wê çalê	wan çalan
Bangkirin	çalê	çalino
Zayenda mê ya nebinavkirî
Rewş	Yekjimar	Pirjimar
Navkî	çalek	çalin
Îzafe	çaleke	çaline
Çemandî	çalekê	çalinan

Çalek

çal mê, ç-ya nerm

1. cihê ji derdorên xwe kûrtir, erdek ku hatibe kolan û kûr bûbe

   Hevmane: kûrgeh

   • Di bin çalê de bi qasî mezinahiya destekî û bejna merivekî qulek hebû. — (Çiyayê Agirî, Yaşar Kemal, Weşanxana Çanda Kurdî)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: چال‎
• kurdî-krîlî: чал

Herwiha

• çehl

Nêzîk

• kend
• kosp

Bide ber

• çol

Jê

• (lêker) çal kirin
• (navdêr) çalkirin
• (rengdêr) çalkirî
• (rengdêr) çalbûyî
• çalereş
• çalgeh
• çalik
• çalî

Etîmolojî

Ji zimanên îranî, hevreha zazakî çal, soranî چاڵ‎ (çał), farisî چال‎ (çal) û belûçî چات‎ (çat, “bîr”).

Werger

• Albanî: gropë → sq m
• Almanî: Grube → de m, Loch → de nt, Vertiefung → de m, Hohlraum → de m, Höhle → de m, Höhlung m, ^?Bodensenke, ^?Kuhle → de
• Aromanî: groapã m
• Azerî: çuxur → az
• Başkîrî: соҡор (soqor)
• Belarusî: я́ма m (jáma)
• Bontociya rojhilatî: lokkong
• Bulgarî: я́ма → bg m (jáma)
• Çekî: jáma → cs m
• Çînî:

  Mandarînî: 坑 → zh (kēng), 穴 → zh (xué)

• Danmarkî: kule
• Endonezyayî: lubang → id
• Erebî: حفرة‎, ^?الأشدخ‎, ^?الأغر‎, ^?الجب‎, ^?الجوبة‎, ^?الجوخة‎, ^?الحافرة‎, ^?الحفنة‎, ^?الدعثور‎, ^?الفقرة‎, ^?الهوة‎, ^?الهوكة‎, ^?بؤرة‎
• Ermenî: հոր → hy (hor), փոս → hy (pʻos)
• Esperantoyî: kavo → eo
• Farisî: گودال‎ → fa (gowdâl), چاله‎ → fa (čâle), چال‎ → fa (čâl)
• Ferî: hola m
• Fînî: kuoppa → fi, lovi → fi, monttu, ontelo → fi, notko → fi
• Fransî: fosse → fr m
• Gaelîka skotî: sloc n
• Galîsî: foxo → gl n
• Gurcî: ორმო (ormo)
• Hawayî: lua
• Hindî: गडडा (gaḍḍā)
• Holendî: kuil → nl n, put → nl n
• Îbranî: בור‎ → he m (bor)
• Îlokanoyî: abut
• Îngilîzî: pit → en, cavernous → en, gap → en, sunken → en, ^?rut → en, ^?crater → en, ^?fossa → en, ^?drain → en, ^?moat → en
• Îtalî: fossa → it m, buca → it m
• Îzlendî: hola → is m, gryfja → is m
• Japonî: 落とし穴 (おとしあな, otoshiana), 穴 → ja (あな, ana)
• Kalingayiya başûrî: lungug
• Katalanî: sot → ca
• Kîkûyûyî: irima 5
• Koreyî: 구멍 → ko (gumeong), 구덩이 (gudeong-i)
• Latînî: fovea m, puteus → la n
• Lubuagan kalingayî: abut, mamboka
• Makedonî: јама m (jama)
• Malayalamî: കുഴി → ml (kuḻi)
• Maorî: rua → mi
• Maratî: खड्डा n (khaḍḍā)
• Mecarî: gödör → hu, verem → hu
• Navajoyî: łeʼoogeed, nooʼ
• Ojibweyî: waanikaan
• Oksîtanî: fòssa m, trauc → oc n, clot n
• Oriyayî: ଗାଡ (gaḍô)
• Osetî: уӕрм (wærm)
• Polonî: dół → pl m inan, jama → pl m
• Portugalî: buraco → pt n, poço → pt n, cavouco → pt n, vala → pt m, fosso → pt n
• Qazaxî: шұңқыр (şūñqyr)
• Romanyayî: groapă → ro m
• Rusî: я́ма → ru m (jáma)
• Sirboxirwatî:

  Kirîlî: јама m

  Latînî: jama → sh m

• Slovakî: jama m
• Slovenî: jama → sl m, brezno → sl nt
• Spanî: fosa → es m
• Swêdî: grop → sv g
• Tagalogî: hukay, lubak
• Tarifitî: anu n
• Tayî: หลุม → th (hlǔm), บ่อ → th (bɔ̀ɔ)
• Telûgûyî: గొయ్యి → te (goyyi)
• Tirkî: çukur → tr, ^?havuz → tr, ^?kuyu → tr, ^?sarpın → tr, ^?seki → tr
• Tîbetî: ས་དོང (sa dong)
• Toxarî B: kāre
• Ûkraynî: я́ма → uk m (jáma)
• Viyetnamî: hố → vi
• Weylsî: pant n
• Ximêrî: ក្រហូង → km (krɑhoong)
• Yûnaniya kevn: βόθρος n (bóthros), βάραθρον nt (bárathron)
• Yûnanî: λάκκος → el n (lákkos)
• Zazakî: çal

Rengdêr

çal, ç-ya req

1. parçeyek spî ya pûrtî di nav komek pûrtê tarî de
   (li porê mirovan yan pûrtê heywanan)

   Bi zimanê reşiyan ev peyva çal tê maneya "sereş", ango gava te go nêriyê çal, miya çal,berxê çal tê wê manê ku nêrî ser reş e,mî ser reş e, û berx ser reş e. Li aliyê din ew heywanên ku serê wan reş û û li ser eniya wan xaleke spî hebe bi wan re bi reşwendî dibêjin "beş". heywanên spî û xalên reş li ser hebin bi wan re dibêjin "deq".

   • Apê Xilik dibê: "Ez di xwêdanê de mame û tamîr dikim, şivanek hat nêzî min. Min ji şivan ra got: “Çavnêrî be bila bizinên te benzîna ku di teştê da ye venexwin ha”. Gava min barxane bi cîh kir û zîvirîm benzînê dagirêmê, çi bibînim! Nêrîyê çal (rû sipî) li ba teştê sekiniye. Lê di teştê de qet benzîn nemaye." — (Lotikxane.com, 6/2009)

Bi alfabeyên din

• kurdî-erebî: چال‎
• kurdî-krîlî: ч'ал

Etîmolojî

Ji tirkî, bi tirkiya kevn [skrîpt hewce ye] (çal, “rengîn”), hevreha tirkiya niha çil. Ev peyv ji mêj ve ji tirkî ketiye kurdî û li derveyî Bakurê Kurdistanê jî tê bikaranîn.

Jê

• çalî

Werger

Tirkî

Navdêr

çal

1. lehf
   • (Nimûneyekê bide) (biguhêre)