Xanedana Xoyê

Xanedana Xoyê (1747-1813) Xanedanekî kurd e.^[1][2][3] Li xaka bakurê rojavayê Azerbaycanê (Îrana Sefewî û Îrana Qacarî) ava bû yeç Bajarên Xoy, Ûrmiye, Makû, Tewrêz û Naxçivan di nav tixûbên xanedaniyê e bûn.

Xanedana Xoyê
1731 — 1813
Agahiyên gelemperî
Rêveberî		{{{hikûmet}}}
Paytext		Xoy
Ziman		Kurdî û Farisî
Dîn
TBH		{{{tbh}}}
TBH/sal		{{{tbh kes}}}
Dirav		{{{dirav}}}
Dem		{{{dem}}}
Nîşana înternetê		{{{nîşana înternetê}}}
Kd. telefonê		{{{koda telefonê}}}
{{{agahîgelemp1 sernav}}}		{{{agahîgelemp1}}}
{{{agahîgelemp2 sernav}}}		{{{agahîgelemp2}}}
{{{agahîgelemp3 sernav}}}		{{{agahîgelemp3}}}
{{{agahîgelemp4 sernav}}}		{{{agahîgelemp4}}}
{{{agahîgelemp5 sernav}}}		{{{agahîgelemp5}}}
Gelhe
		{{{gelhe}}}
		{{{gelhe2}}}
		{{{gelhe3}}}
		{{{gelhe4}}}
		{{{gelhe5}}}
Rûerd
		{{{rûerd}}}
		{{{rûerd2}}}
		{{{rûerd3}}}
		{{{rûerd4}}}
		{{{rûerd5}}}
Dîrok û bûyer
		{{{bûyer1}}}
		{{{bûyer2}}}
		{{{bûyer3}}}
		{{{bûyer4}}}
		{{{bûyer5}}}
		{{{bûyer6}}}
		{{{bûyer7}}}
		{{{bûyer8}}}
		{{{bûyer9}}}
		{{{bûyer10}}}
		{{{bûyer11}}}
		{{{bûyer12}}}
Serwerî
{{{sernav serokA}}}
		Şahbaz Xan Donbolî (yekemîn)
		Mihemed Sadiq Xan (dawîn)
		{{{serokA3}}}
		{{{serokA4}}}
		{{{serokA5}}}
		{{{serokA6}}}
{{{sernav serokB}}}
		{{{serokB1}}}
		{{{serokB2}}}
		{{{serokB3}}}
		{{{serokB4}}}
		{{{serokB5}}}
{{{sernav serokC}}}
		{{{serokC1}}}
		{{{serokC2}}}
		{{{serokC3}}}
		{{{serokC4}}}
		{{{serokC5}}}
{{{sernav serokD}}}
		{{{serokD1}}}
		{{{serokD2}}}
		{{{serokD3}}}
		{{{serokD4}}}
		{{{serokD5}}}
{{{sernav serokE}}}
		{{{serokE1}}}
		{{{serokE2}}}
		{{{serokE3}}}
		{{{serokE4}}}
		{{{serokE5}}}
		{{{serokE6}}}
		{{{serokE7}}}
		{{{serokE8}}}
		{{{serokE9}}}
Karîna qanûndanînê
	{{{perleman}}}
		{{{perleman1}}}
		{{{perleman2}}}
		{{{perleman3}}}
		{{{perleman4}}}
		{{{perleman5}}}
Ya berê Ya paşê Dewleta Sefewiyan Dewleta Qacariyan

Dîrok

Xanedana Xoy, ji hêla serokê eşîrên Donbilî Şahbaz Xan ve hatiye damezrandin.^[4] Eşîra ku bi eslê xwe kurd e, bi demê re li herêmê bi Tirkan re bûye yek. Donbilî yekemcar di vegotinên erdnîgarên ereb ên sedsala 11an de di derbarê Sûriyê de tê behs kirin. Ferhenga ensîklopedîkî ya navdar a Firûzabadî El-Kamusu'l-Mûhît jî dinivîse: Donbilî navê eşîreke kurd e ku li derdora Mûsilê dijî û navê hiqûqnasê şafii Ehmed b. Nasr û hedîsîst Ali b. Ebû Bekir b. Silêman donbiliye^[5]

Pirtûka Şerefname vê eşîrê wekî "Dunbuliye Bohtî" (Dunbuli ya Botan) bi nav dike. Li gorî Şerefxan, ew eşir Êzîdiyan bûn ku dûv re ola Îslamê pejirandin û li gorî wî, eşîra Dunbuli Mîrîtiya Sekmanabad birêve dibir. Û Carek , wan Mîrektiya Hekariyê bi alîkariya Sefewiyan girtin.^[6]

Ev xanedanî heya sala 1799 jiyaye. Xanedana Xoyê carinan serbixwe, carinan jî bi otonomî dihat birêvebirin. Di nav de sererastkirina dîwarên keleha Tebrîzê, Xanedan li heremên heyx Hoy, Çors, Selmas, rumiye, Tebrîz û Ganja gelek imaret ava kirin.

Mîrên xanedanê

• Şahbaz Xan^[7]
• Ehmed Xan
• Hisên Kulxan
• Cefer Kulxan

Çavkanî

1. Donboli name of a turkicized Kurdish tribe in the Ḵoy and Salmās regions of northwestern Azerbaijan and of the leading family of Ḵoy since the 16th century." -Encyclopædia Iranica". Encyclopædia Iranica".{{cite book}}: CS1 maint: numeric names: lîsteya nivîskaran (lînk)
2. "Xanedana xoy u Donboli" (PDF). Ji orîjînalê (PDF) di 11 kanûna paşîn 2021 de hat arşîvkirin.
3. "Enciclopèdia iranica".
4. "Enciclopèdia".
5. دُنْبُل كفنْفُذٍ قَبِيلَةٌ مِن الأَكراد بنَواحِي المَوصِل منهم أحمدُ بنُ نصر الفقيه الشافِعي وعليّ بن أبي بكر بن سُلَيمانَ المُحَدِّثُ الدُّنْبُلِيّان Mecdeddîn Yakûb Fîrûzabadî, El-Qamusu'l-Mûhît, C. 3, Mısır 1979, s. 366. 5.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: lîsteya nivîskaran (lînk) CS1 maint: numeric names: lîsteya nivîskaran (lînk)
6. Şerefhan, Şerefname (çev. Mehmet Emin Bozarslan), İstanbul 1971.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: lîsteya nivîskaran (lînk) CS1 maint: numeric names: lîsteya nivîskaran (lînk)
7. Veysel Başçı, “Dunbulî Beyliği Tarihi ve Tarihi Kronikleri [XIII-XVIII. YY.]”, Kadim Akademi SBD, C. 3, S. 2, 2019,. 1.{{cite book}}: CS1 maint: extra punctuation (lînk) CS1 maint: multiple names: lîsteya nivîskaran (lînk) CS1 maint: numeric names: lîsteya nivîskaran (lînk)