Kenya

Kenya, bi fermî Komara Kenya (bi swahîlî: Jamhuri ya Kenya), welatekî li rojhilatê Afrîkayê ye. Paytexta vî welatî Naîrobî ye.

Republic of Kenya  Kenya Republic of Kenya
Ala Mertal
Dirûşm: Magical Kenya
Sirûd: Ee Mungu Nguvu Yetu
Kenya li ser nexşeyê
Paytext		Nairobî  0°6'Bk, 38°0'Rh
Zimanên fermî		Zimanê swahîlî zimanê inglîzî
Zimanên tên bikaranîn		zimanê inglîzî (zimanê duyem, 2.700.000) Swahili Kalenjin Taita Rendille
Rêber
•	Serokdewlet	William Ruto (2022–)
•	Serokwezîr	William Ruto (2022–)
Avakirin
•	Dema avakirinê	1963
•	Rûerd	581.309 ±1 kîlometre çargoşe
Gelhe
•	Giştî	48.468.138 (2017)
Demjimêr		UTC+3 Africa/Nairobi
Hatûçûna ajotinê		Çep
Koda telefonê		+254
Malper http://www.president.go.ke

Bi 580,367 kîlometre çargoşe, Kenya 48emîn welatê herî mezin ê cîhanê ye. Di serjimêriya 2019an de nifûsa xwe 47.6 mîlyon bû.^[1] Bi vê yekê Kenya 27emîn welatê herî qelebalix ê cîhanê ye.^[2] Paytext û bajarê herî mezin ê welêt Naîrobî ye. Mombasa, bajarek peravê û yê herî kevn ê welêt, paytexta yekem bû û îro duyemîn meztirîn bajarê welêt e. Kisumu City sêyemîn bajarê herî mezin e û li ser Gola Viktoria hatiye damezrandin. Bajarên din ên girîng Nakuru û Eldoret in. Ji sala 2020an de, Kenya piştî Nîjerya û Afrîkaya Başûr xwediyê sêyemîn meztirîn aboriya li Afrîkaya Sub-Saharayî ye.^[3]

Kenya li bakur rojavayê bi Sûdana Başûr, li bakurê bi Etiyopya, li rojhilatê bi Somalya, li rojavayê bi Ûganda, li başûrê bi Tanzanya û li başûr rojhilatê bi Okyanûsa Hindî re sînordar e. Erdnîgarî, avhewa û gelheya wê li gorî herêman pir diguhêre. Li welêt herêmên çiyayî yên sar (Batian, Nelion û Point Lenana li Çiyayê Kenya), daristanên berfireh, jîngeha kovî, herêmên çandiniyê yên bi bereket, avhewaya nerm li wîlayetên geliyên rojavayî û deştê, deverên kêm berdar û nîv-hiş û çolên teqez (li çola Çalbî û çola Nyiri) hene.

Nifûs

Nifûs li gorî salan

Sal Nifûs ±% 1960 8.105.440 —     1961 8.361.442 +3,2% 1962 8.628.973 +3,2% 1963 8.908.425 +3,2% 1964 9.200.158 +3,3% 1965 9.504.702 +3,3% 1966 9.822.505 +3,3% 1967 10.154.489 +3,4% 1968 10.502.250 +3,4% 1969 10.867.717 +3,5% 1970 11.252.466 +3,5% 1971 11.657.477 +3,6% 1972 12.083.159 +3,7% 1973 12.529.800 +3,7% 1974 12.997.438 +3,7% 1975 13.486.241 +3,8% 1976 13.995.996 +3,8% 1977 14.527.242 +3,8% 1978 15.081.677 +3,8% 1979 15.661.480 +3,8% 1980 16.267.906 +3,9% 1981 16.901.167 +3,9% 1982 17.559.844 +3,9% 1983 18.241.424 +3,9% 1984 18.942.464 +3,8% 1985 19.660.018 +3,8% 1986 20.392.312 +3,7% 1987 21.138.372 +3,7%

Sal Nifûs ±% 1988 21.896.890 +3,6% 1989 22.666.720 +3,5% 1990 23.446.439 +3,4% 1991 24.237.056 +3,4% 1992 25.036.941 +3,3% 1993 25.839.132 +3,2% 1994 26.634.659 +3,1% 1995 27.418.077 +2,9% 1996 28.186.224 +2,8% 1997 28.943.647 +2,7% 1998 29.702.246 +2,6% 1999 30.478.597 +2,6% 2000 31.285.050 +2,6% 2001 32.126.351 +2,7% 2002 33.000.524 +2,7% 2003 33.905.011 +2,7% 2004 34.834.606 +2,7% 2005 35.785.718 +2,7% 2006 36.757.498 +2,7% 2007 37.752.304 +2,7% 2008 38.773.277 +2,7% 2009 38.610.097 −0,4% 2010 40.909.194 +6,0% 2011 42.027.891 +2,7% 2012 43.178.141 +2,7% 2013 44.353.691 +2,7% 2017 48.468.138 +9,3% 2019 47.564.296 −1,9%

Çavkanî: Li ser Wîkîdaneyê bibîne

Mijarên têkildar

• Bajarên Kenyayê

Çavkanî

1. "2019 KENYA POPULATION AND HOUSING CENSUS - POPULATION BY COUNTY AND SUB COUNTY - Kenya Data Portal". web.archive.org. 16 nîsan 2021. Ji orîjînalê di 16 nîsan 2021 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 10 kanûna paşîn 2023.
2. adminusr (4 çiriya paşîn 2019). "2019 Kenya Population and Housing Census Results". Kenya National Bureau of Statistics (bi îngilîziya amerîkî). Roja gihiştinê 10 kanûna paşîn 2023.
3. Reporter, Standard. "Kenya now third-largest economy in sub-Saharan Africa". The Standard (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 10 kanûna paşîn 2023.

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Kenya de hene.