Yangtsê
From Wikipedia, the free encyclopedia
Yangtsê, yan jî Çemê Yangtsê piştê Çemê Nîlê û Çemê Amazonê sêyem çemê herî mezin a cîhanê ye. Beşên wî yên herî kevn di sedsala 5an a beriya zayînê de ji aliyê avê ve hatine çêkirin. Dirêjiya çem 6.300 kîlomêtre ye û çemê herî dirêj a parzemîna Asyayê ye. Çemê Yangtsê sinorê başûr ê çanda kevnar a çînî ye ku dikeve navbera çemê zer a li bakur û çemê dirêj a li başûr.[1]
Yangtsê | |
Çemê Yangtsê | |
Cih | |
Herêm | Tîbet |
---|---|
Dewlet | Çîn |
Taybetî | |
Dirêjayî | 6.300 km |
Tejane | 1.808.500 km2 |
Robar | |
Cihderk | Dam Qu (Girê Jari) |
- Cih | Çiyayên Tanggula |
- Bilindayî | 5220 m |
Dev | Deryaya Çînê ya Rojhilat |
- Cih | Shanghai û Jiangsu |
Nexşe | |
Nexşeya çemê Yangtsê | |
biguhêre |
Yangtz di dîrok, çand û aboriya Çînê de roleke mezin lîstiye ku bi hezaran salan e çem ji bo av, avdanî, paqijî, veguhastin, pîşesazî, kivşekirina sinoran û ji bo parastina şeran hatiye bikaranîn. Deltaya Yangtze ya dewlemend bi qasî ji %20 ê GDP ya Çînê pêk tîne. Bendava Sê Newala li ser çemê Yangtze santrala hîdro-elektrîkê ya herî mezin a cîhanê ye.[2] Di sala 2014an de hikûmeta Çînê ragihandiye ku ew torgilokek veguheztinê ya pir-ast ava dikin ku ji rêhesin, rê û balafirgehan pêk tê ku li kêleka çem kemberek aborî ya nû tê avakirin.
Yangtze di nav cûrbecûr ekosîsteman re diherike û ji bo çend cureyên endemîk ku di xetereyê de ye jîngeh e ku di nav de Aligatorê çînî, Porpoza bê perçik û Masiya Yangtzê, hene. Di heman demê de çem jingeha Delfîna Çemê Yangtze ya windabûyî bû.[3]