Тюркле
From Wikipedia, the free encyclopedia
Тюркле — бизни эрагъа дери I мингджыллыкъда Алтайда эм Азияны тюзлеринде къуралгъан этнолингвистика миллет къауумду[3]. Тюрклени адетдеги ишлери, сабанчылыкъдан сора да кёчгюнчю малчылыкъ болгъанды, дагъыда темир къазыу эм темирчилик. Тюрк культура, шимал Евразияны кёчгюнчю культуралары бла джууукъ байламлыды. Сёз ючюн, белгили тюрколог Л. Н. Гумилёв, гуннланы скиф культураны андан ары бардыргъанлагъа санагъанды[4].
Тюркле | |
Миллетни саны | |
---|---|
Миллетни бютеулей саны | 170 млн адам чакълы бир[1] |
Джашагъан джерлери | |
• Тюрк — 55 млн[2] • Тюркмения — 5 млн • Юзбекистан — 20 млн • Азербайджан — 8 млн • Иран — 15-30 млн • Кавказ — 2 млн • Къазахстан — 12 млн • Къыргъызия — 3 млн • Россия — 15 млн • Къытай — 13 млн • Европа бирлик — 2 млн • АБШ — 1 млн • Германия — 5 млн • Франция — 0,4 млн • Уллу Британия — 0,4 млн • Монголия — 80 минг • Япония — 0,1 млн • Канада — 0,2 млн • Бразилия — 0,1 млн • Аргентина — 0,1 млн • Украина бла Белоруссия — 0,3 млн • Латин Америка — 0,8 млн • Австралия — 60 минг • Дунияны башха регионлары — 1,4 млн | |
Башха билгиле | |
Динлери | кёбюсюне ислам дин, дыгъыда христианлыкъ, тейричилик эм шаманчылыкъ |
тюрлендириу |
Тюрктилли миллетле, бизни эрагъа дери III ёмюрден бери белгилидиле. Алай а тюрк этноним (къытайча — ту-кю) биринчи кере VI ёмюрню аллында Монгол Алтайда сагъынылыб башланнганды, кеси да уллу болмагъан бир халкъны белгилегенди, алай а бу халкъ кечирек бютёу Орта Азияда бийлик этген болгъанды. Тюрк сёз — «кючлю», «къаты» деген магъананы тутады[5].
Тюркле, тюрк къауумдан тилледе сёлешедиле.
Бусагъатда тюрк миллетле тюрлю-тюрлю къраллада джашайдыла — Орта бла Ара Азаияда, Шимал Кавказда, Тау Артында, Джерле арасы тенгизни тийресинде, Къыбыла бла Кюнчыгъыш Европада эмда андан ары Россияны Узакъ Кюнчыгъышына дери[6]. Тюрк азчылыкъла, Кюнбатыш Европа бла Американы къралларында эм Къытайда барды.