ಆಫ್ರಿಕಾದ ಒಂದು ದೇಶ From Wikipedia, the free encyclopedia
ಗೆಬೊನ್ ಅಥವಾ ಗೆಬೊನೀಸ್ ರಿಪಬ್ಲಿಕ್ ಪಶ್ಚಿಮದಲ್ಲಿರುವ ಮಧ್ಯ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಒಂದು ದೇಶ. ಈ ದೇಶವನ್ನು ವಿಷುವದ್ರೇಖೆಯ ಗಿನಿ, ಕ್ಯಾಮೆರೂನ್, ಕಾಂಗೊ ಗಣರಾಜ್ಯ ಮತ್ತು ಗಿನಿ ಕೊಲ್ಲಿ ಸುತ್ತುವರೆದಿವೆ. ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಇಂದ ಆಗಸ್ಟ್ ೧೭, ೧೯೬೦ರಲ್ಲಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಪಡೆದ ನಂತರದಿಂದ ಈ ದೇಶವನ್ನು ಕೇವಲ ಇಬ್ಬರು ಸರ್ವಾಧಿಕಾರಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ಆಳಿದ್ದಾರೆ. ಪ್ರಸಕ್ತ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಎಲ್ ಹಾಡ್ಜ್ ಒಮಾರ್ ಬೊಂಗೊ ೧೯೬೭ರಿಂದ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದು, ಆಫ್ರಿಕಾದ ಅತ್ಯಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಕಾಲ ಅಧಿಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಅಧ್ಯಕ್ಷನಾಗಿರುವನು. ಕಡಿಮೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ಹೇರಳ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಸಂಪತ್ತುಗಳಿಂದ ಗಬೊನ್ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಗತಿಶಾಲಿ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.[1]
ಗೆಬೊನ್ ಗಣರಾಜ್ಯ ರೆಪುಬ್ಲಿಕ್ ಗಬೊನೈಸ್ | |
---|---|
Anthem: ಲಾ ಕಾನ್ಕೊರ್ದ್ | |
Capital | ಲೀಬ್ರ್ವಿಲ್ |
Largest city | ರಾಜಧಾನಿ |
Official languages | ಫ್ರೆಂಚ್ |
Demonym(s) | Gabonese |
Government | ಗಣರಾಜ್ಯ |
• ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ | ಎಲ್ ಹಾಡ್ಜ್ ಒಮಾರ್ ಬೊಂಗೊ |
• ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ | ಜಾನ್ ಅಯೆಘೆ ನ್ದೊಂಗ್ |
ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ | |
• ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಇಂದ | ಆಗಸ್ಟ್ ೧೭, ೧೯೬೦ |
• Water (%) | 3.76% |
Population | |
• ಜುಲೈ ೨೦೦೫ estimate | 1,454,867 (150th) |
GDP (PPP) | ೨೦೦೫ estimate |
• Total | $9.621 billion (136th) |
• Per capita | $7,055 (89th) |
HDI (೨೦೦೪) | 0.633 medium · 124th |
Currency | CFA franc (XAF) |
Time zone | UTC+1 (WAT) |
• Summer (DST) | UTC+1 (not observed) |
Calling code | 241 |
Internet TLD | .ga |
ಈ ಪ್ರದೇಶದ ಆರಂಭಿಕ ನಿವಾಸಿಗಳು ಪಿಗ್ಮಿ ಜನರು .ಅವರು ವಲಸೆ ಹೋದಾಗ ಬಂಟು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರು ಆ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಕಂಡುಬಂದರು.೧೫ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ, ಮೊದಲ ಯುರೋಪಿಯನ್ನರು ಬಂದರು. ೧೮ ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಒರುಂಗು ರಾಜ್ಯದ ಮೈನಿ ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುವ ಪ್ರದೇಶವು ಗೆಬೊನ್ನಲ್ಲಿ ರಚನೆಯಾಯಿತು. ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೦,೧೭೨೨ ರಂದು, ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಬಾರ್ಟ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವೆಲ್ಷ್ ದರೋಡೆಕೋರ ಬಾರ್ತಲೋಮೆವ್ ರಾಬರ್ಟ್ಸ್ ಅವರು ಕೇಪ್ ಲೋಪೆಜ್ ಸಮುದ್ರದಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.ಅವರು ೧೭೧೯ ರಿಂದ ೧೭೨೨ ರವರೆಗೆ ಅಮೆರಿಕ ಮತ್ತು ಪಶ್ಚಿಮ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಹಡಗುಗಳ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ನಡೆಸಿದರು.
೧೮೭೫ರಲ್ಲಿ ಫ್ರೆಂಚ್ ಪರಿಶೋಧಕ ಪಿಯರೆ ಸಾವೊರ್ಗ್ನಾನ್ ಡಿ ಬ್ರಾಜ್ಜಾ ತನ್ನ ಮೊದಲ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಗ್ಯಾಬೊನ್-ಕಾಂಗೋ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಮುನ್ನಡೆಸಿದರು.ಅವರು ಫ್ರಾನ್ಸ್ವಿಲ್ಲೆ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು ಮತ್ತು ನಂತರ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ರಾಜ್ಯಪಾಲರಾಗಿದ್ದರು. ೧೮೮೫ ರಲ್ಲಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಹಲವಾರು ಬಂಟು ಗುಂಪುಗಳು ಈಗಿನ ಗ್ಯಾಬೊನ್ ಎಂಬ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದರು.೧೯೧೦ ರಲ್ಲಿ, ಗ್ಯಾಬೊನ್ ಹಾಗೂ ಫ್ರೆಂಚ್ ಈಕ್ವಟೋರಿಯಲ್ ಆಫ್ರಿಕಾದ ನಾಲ್ಕು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಒಂದಾದವು, ೧೯೫೯ ರವರೆಗೆ ಈ ಒಕ್ಕೂಟವು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತು.ಎರಡನೆಯ ಮಹಾಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ, ಮಿತ್ರರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ವಿಚಿ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ಪರ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಉರುಳಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಗ್ಯಾಬೊನ್ ಮೇಲೆ ಆಕ್ರಮಣ ಮಾಡಿದರು . ಫ್ರೆಂಚ್ ಈಕ್ವಟೋರಿಯಲ್ ಆಫ್ರಿಕಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳು ಆಗಸ್ಟ್ ೧೭,೧೯೬೦ ರಂದು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಯಿತು.[2] ೧೯೬೧ ರಲ್ಲಿ ಚುನಾಯಿತರಾದ ಗ್ಯಾಬೊನ್ನ ಮೊದಲ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಲಿಯಾನ್ ಎಂ'ಬಾ, ಹಾಗೂ ಒಮರ್ ಬೊಂಗೊ ಒಂಡಿಂಬಾ ಅವರು ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿದ್ದರು.
ಎಂ'ಬಾ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ನಂತರ, ಪತ್ರಿಕಾ ಮಾಧ್ಯಮಗಳನ್ನು ನಿಗ್ರಹಿಸಲಾಯಿತು, ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲಾಯಿತು, ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು, ಇತರ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಕ್ರಮೇಣ ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಹೊರಗುಳಿದವು, ಮತ್ತು ಸಂವಿಧಾನವು ಫ್ರೆಂಚ್ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಬದಲಿಸಿತು.ಏಕಪಕ್ಷೀಯ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ೧೯೬೪ ರ ಜನವರಿಯಲ್ಲಿ ಎಂಬಾ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಿದಾಗ, ಸೈನ್ಯದ ದಂಗೆಯು ಅವರನ್ನು ಅಧಿಕಾರದಿಂದ ಹೊರಹಾಕಲು ಮತ್ತು ಸಂಸದೀಯ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ಪುನಃಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿತು . ಫ್ರೆಂಚ್ ಪ್ಯಾರಾಟ್ರೂಪರ್ಗಳು ೨೪ ಗಂಟೆಗಳ ಒಳಗೆ ಎಂ'ಬಾರನ್ನು ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ತರಲು ಹೋರಾಟ ನಡೆಸಿದರು.ಕೆಲವು ದಿನಗಳ ಹೋರಾಟದ ನಂತರ, ದಂಗೆ ಕೊನೆಗೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ವ್ಯಾಪಕ ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳು ಮತ್ತು ಗಲಭೆಗಳ ಹೊರತಾಗಿಯೂ ಪ್ರತಿಪಕ್ಷಗಳನ್ನು ಜೈಲಿಗೆ ಹಾಕಲಾಯಿತು. ಫ್ರೆಂಚ್ ಸೈನಿಕರು ಇಂದಿಗೂ ಗ್ಯಾಬೊನ್ ರಾಜಧಾನಿಯ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಕ್ಯಾಂಪ್ ಡಿ ಗೌಲ್ನಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿದ್ದಾರೆ. ೧೯೬೭ ರಲ್ಲಿ ಎಂ'ಬಾ ನಿಧನರಾದಾಗ, ಬೊಂಗೊ ಅವರನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಯಿತು. ಮಾರ್ಚ್ ೧೯೬೮ ರಲ್ಲಿ, ಬೊಂಗೊ ಬಿಡಿಜಿಯನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಹೊಸ ಪಕ್ಷ- ಪಾರ್ಟಿ ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಗ್ಯಾಬೊನೈಸ್ (ಪಿಡಿಜಿ) ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗ್ಯಾಬೊನ್ ಅನ್ನು ಏಕಪಕ್ಷೀಯ ರಾಜ್ಯವೆಂದು ಘೋಷಿಸಿದರು. ಹಿಂದಿನ ರಾಜಕೀಯ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಿಸದೆ ಎಲ್ಲಾ ಗಬೊನೀಸ್ ಜನರನ್ನು ಭಾಗವಹಿಸಲು ಅವರು ಆಹ್ವಾನಿಸಿದರು. ಈ ಹಿಂದೆ ಗಬೊನೀಸ್ ರಾಜಕೀಯವನ್ನು ವಿಭಜಿಸಿದ್ದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು ಬುಡಕಟ್ಟು ಜನಾಂಗದವರನ್ನು ಮುಳುಗಿಸಲು ಪಿಡಿಜಿಯನ್ನು ಒಂದು ಸಾಧನವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಸರ್ಕಾರದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಬೊಂಗೊ ಒಂದೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಚಳವಳಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು. ಫೆಬ್ರವರಿ ೧೯೭೫ ರಲ್ಲಿ ಬೊಂಗೊ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು; ಏಪ್ರಿಲ್ ೧೯೭೫ ರಲ್ಲಿ, ಉಪಾಧ್ಯಕ್ಷ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಅವರ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಯಿತು.ಬೊಂಗೊ ಅವರು ಡಿಸೆಂಬರ್ ೧೯೭೯ ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ ೧೯೮೬ ಎರಡರಲ್ಲೂ ೭ ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಮತ್ತೆ ಅಧ್ಯಕ್ಷರಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು.
ಗ್ಯಾಬೊನ್ ೧೯೬೧ ರ ಸಂವಿಧಾನದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗಣರಾಜ್ಯವಾಗಿದೆ.ಅಧ್ಯಕ್ಷರನ್ನು ಏಳು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಗೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮತದಾನದ ಮೂಲಕ ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ; ೨೦೦೩ ರ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತಿದ್ದುಪಡಿಯು ಅಧ್ಯಕ್ಷೀಯ ಅವಧಿಯ ಮಿತಿಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿತು. ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಸ್ವತಂತ್ರ ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ನ ಪ್ರಧಾನಿ, ಕ್ಯಾಬಿನೆಟ್ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಧೀಶರನ್ನು ನೇಮಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ವಜಾಗೊಳಿಸಬಹುದು. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸುವ ಅಧಿಕಾರ, ಮುತ್ತಿಗೆಯ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಘೋಷಿಸುವುದು, ಶಾಸನವನ್ನು ವಿಳಂಬ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು ಮುಂತಾದ ಇತರ ಪ್ರಬಲ ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ.ಗ್ಯಾಬೊನ್ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯು ಸೆನೆಟ್ನೊಂದಿಗೆ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಶಾಸಕಾಂಗವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ೧೨೦ ನಿಯೋಗಿಗಳಿದ್ದು, ಅವರನ್ನು ೫ ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಆಯ್ಕೆಮಾಡುತ್ತಾರೆ.ಪುರಸಭೆಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸಭೆಗಳಿಂದ ಚುನಾಯಿತರಾಗಿ ೬ ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುವ ೧೦೨ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಸೆನೆಟ್ ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ೧೯೯೦-೧೯೯೧ರ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಪರಿಷ್ಕರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸೆನೆಟ್ ಅನ್ನು ರಚಿಸಲಾಯಿತು, ಆದರೂ ಇದನ್ನು ೧೯೯೭ ರ ಸ್ಥಳೀಯ ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ತರಲಾಗಿಲ್ಲ.[3]
ಗ್ಯಾಬೊನ್ ಸುಮಾರು ೫೦೦೦ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳ ವೃತ್ತಿಪರ ಮಿಲಿಟರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಸೈನ್ಯ, ನೌಕಾಪಡೆ, ವಾಯುಪಡೆ, ಜೆಂಡರ್ಮೆರಿ ಮತ್ತು ಪೊಲೀಸ್ ಎಂದು ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಗ್ಯಾಬೊನೀಸ್ ಪಡೆಗಳು ದೇಶದ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಆಧಾರಿತವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಪಾತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದಿಲ್ಲ. ೧೮೦೦ ಸಿಬ್ಬಂದಿಗಳು ಅಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಗ್ಯಾಬೊನ್ ಅನ್ನು ಒಂಬತ್ತು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇವುಗಳನ್ನು ಪುನಃ ೫೦ ವಿಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಂಗಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅಧ್ಯಕ್ಷರು ಪ್ರಾಂತೀಯ ಗವರ್ನರ್ಗಳನ್ನು, ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರನ್ನು ಮತ್ತು ಉಪ-ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರನ್ನು ನೇಮಿಸುತ್ತಾರೆ.[4]
ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳು (ಆವರಣದಲ್ಲಿ ರಾಜಧಾನಿಗಳು):
೧.ಎಸ್ಟುವೈರ್ ( ಲಿಬ್ರೆವಿಲ್ಲೆ )
೨.ಹಾಟ್-ಒಗೌ ( ಫ್ರಾನ್ಸ್ವಿಲ್ಲೆ )
೩.ಮೊಯೆನ್-ಒಗೌ ( ಲಂಬರಾನ )
೪.ನ್ಗೌನಿಕ್ ( ಮೌಯಿಲಾ )
೫.ನ್ಯಾಂಗಾ ( ಟ್ಚಿಬಂಗಾ )
೬.ಒಗೌ-ಇವಿಂಡೋ ( ಮಕೊಕೌ )
೭.ಒಗೌ-ಲೊಲೊ ( ಕೌಲಮೌಟೌ )
೮.ಒಗೌ-ಮ್ಯಾರಿಟೈಮ್ ( ಪೋರ್ಟ್-ಜೆಂಟಿಲ್ )
೯.ವೊಲು-ಎನ್ಟೆಮ್ ( ಒಯೆಮ್ )
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.