ಕುಟಿಲ ಲಿಪಿ

ಕುಟಿಲ ಲಿಪಿ ಅಥವಾ ರಂಜನಾ ಲಿಪಿ^[1] ಒಂದು ವಿಶೇಷ ರೀತಿಯ ನಾಗರೀ ಲಿಪಿ.^[1] ಸುಮಾರು 6ನೆಯ ಶತಮಾನದಿಂದ 9ನೆಯ ಶತಮಾನದವರೆಗೆ ಇದು ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿತ್ತು. ಅಕ್ಷರಗಳ ನೇರ ಗೆರೆಗಳೆಲ್ಲ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿ ಬಲಕ್ಕೆ ಬಾಗಿದಂತಿರುವುದೂ, ಸಂಯುಕ್ತ ಸ್ವರಚಿಹ್ನೆಗಳು ಉದ್ದಕ್ಕೆ ಅಂಕುಡೊಂಕಾಗಿರುವುದೂ ಇದರ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯ. ಈ ರೀತಿಯ ಅಕ್ಷರಗಳ ವಕ್ರರೂಪದಿಂದಲೇ ಈ ಲಿಪಿಗೆ ಕುಟಿಲ ಎಂಬ ಹೆಸರು ರೂಢವಾದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ.

Rañjanā
ವರ್ಗ	Abugida
ಭಾಷೆಗಳು	Newar Sanskrit Tibetan
ಸಮಯಾವದಿ	c. 1100–present
Parent systems	Brahmi Gupta Nepalese Mol Rañjanā
Child systems	Soyombo
Sister systems	Prachalit Litumol
This article contains IPA phonetic symbols. Without proper rendering support, you may see question marks, boxes, or other symbols instead of Unicode characters.

Street sign in Kathmandu in Ranjana, Devanagari and English.

Signboard of Kathmandu Metropolitan City Office in Ranjana script (second row).

ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಕಾಲ

ಕುಟಿಲ ಲಿಪಿಯ ಪ್ರಾರಂಭಿಕ ಘಟ್ಟವನ್ನು ಯಶೋವರ್ಮನ ಮಂಡಸೋರ್ ಶಿಲಾಲೇಖದಲ್ಲೂ ಮಹಾನಾಮನ ಬುದ್ದಗಯೆಯ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಮೌಖರಿ ಅರಸರ ಶಾಸನಗಳು, ಹರ್ಷವರ್ಧನನ ತಾಮ್ರಪಟಗಳು, ಚಂಬಾದ ಮೇರುವರ್ಮನ ಶಾಸನಗಳು, ಮಾಳವ ಮತ್ತು ರಾಜಾಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ದೊರಕಿರುವ ಪ್ರತಿಹಾರ ರಾಜರ ಶಾಸನಗಳು, ಜಪಾನಿನಲ್ಲಿ ಹೊರ್ಯುಜೀ ಬೌದ್ಧ ಮಂದಿರದಲ್ಲಿಟ್ಟಿರುವ ಪ್ರಜ್ಞಾಪಾರಮಿತ, ಹೃದಯ ಸೂತ್ರ ಮತ್ತು ಉಷ್ಣೀಪ ವಿಜಯ ಎಂಬ ಹಸ್ತಪತ್ರಿಗಳು- ಇವೆಲ್ಲ ಈ ಲಿಪಿಯಲ್ಲೇ ಇವೆ. ಇಂದಿನ ದೇವನಾಗರೀ ಅಕ್ಷರಗಳ ಮೂಲರೂಪಗಳು ಈ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ.

ಅಕ್ಷರಗಳು

ಸ್ವರಾಕ್ಷರಗಳು

ಚೀನಾದ ಟಿಯಾಂಜಿನ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಬುದ್ಧ ದೇವಾಲಾಯದ ಮೇಲ್ಚಾವಣಿಯಲ್ಲಿರುವ, ಕುಟಿಲ ಲಿಪಿಯಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಮಂತ್ರಗಳು

a अ	aḥ अः	ā आ	āḥ आः	i इ	ī ई	u उ	ū ऊ	ṛ ऋ	ṝ ॠ
ḷ ऌ	ḹ ॡ	e ए	ai ऐ	o ओ	au औ	å अँ	aṃ अं	aī अय्	a:j आय्	aĪ एय्

ವ್ಯಂಜನಗಳು

k क	kh ख	g ग	gh घ	ṅ ङ
c च	ch छ	j ज	jh झ	ñ ञ
ṭ ट	ṭh ठ	ḍ ड	ḍh ढ	ṇ ण
t त	th थ	d द	dh ध	n न
p प	ph फ	b ब	bh भ	m म
y य	r र	l ल	v व
ś श	ṣ ष	s स	h ह

kṣ क्ष

tr त्र

jñ ज्ञ

ಅಂಕೆಗಳು

0 ०

1 १

2 २

3 ३

4 ४

5 ५

6 ६

7 ७

8 ८

9 ९

ಉಲ್ಲೇಖಗಳು

1. Omniglot

ಬಾಹ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳು

• Ranjana script
• Newari/Ranjana script page on Omniglot
• N3649: Preliminary proposal for encoding the Rañjana script in the SMP of the UCS Archived 2020-11-24 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
• Ranjana script
• Akṣara List of the Manuscript of Aṣṭasāhasrikāprajñāpāramitā, ca. the 11-12th Centuries, Collection of Sanskrit Mss. Formerly Preserved in the China Ethnic Library Archived 2013-12-28 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
• Akṣara List of the Sanskrit Inscriptions of Feilai peak, Hangzhou, China ( 1282-1292 CE) Archived 2014-01-03 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.
• Lantsha script

ವಿಕಿಸೋರ್ಸ್ ನಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಲೇಖನದ ವಿಷಯವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ:

ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಿಶ್ವಕೋಶ/ಕುಟಿಲ ಲಿಪಿ