From Wikipedia, the free encyclopedia
ಹರಿಪ್ರಸಾದ್ ಚೌರಾಸಿಯಾ (ಜನನ ೧ ಜುಲೈ ೧೯೩೮) ಒಬ್ಬ ಭಾರತೀಯ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ ಮತ್ತು ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಕೊಳಲುವಾದಕ. ಇವರು ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಬಾನ್ಸುರಿ ನುಡಿಸುತ್ತಾರೆ.[1]
ಹರಿಪ್ರಸಾದ್ ಚೌರಾಸಿಯಾ | |
---|---|
ಜನನ | |
ವೃತ್ತಿ(ಗಳು) | ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶಕ, ಕೊಳಲುವಾದಕ, ಸಂಯೋಜಕ |
ಸಕ್ರಿಯ ವರ್ಷಗಳು | ೧೯೫೭–ಪ್ರಸ್ತುತ |
ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು |
|
Musical career | |
ಸಂಗೀತ ಶೈಲಿ | ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತ, ಚಲನಚಿತ್ರ ಸ್ಕೋರ್ |
ವಾದ್ಯಗಳು | ಕೊಳಲು |
Associated acts | ಶಿವಕುಮಾರ್ ಶರ್ಮಾ ಭುವನೇಶ್ವರ್ಮಿ ಶ್ರಾ ಬ್ರಿಜ್ ಭೂಷಣ್ ಕಬ್ರಾ ಜಾಕೀರ್ ಹುಸೇನ್ ಜಾನ್ ಮೆಕ್ಲಾಫ್ಲಿನ್ ಜಾನ್ ಗಾರ್ಬರೆಕ್ ಅನಿಂದೋ ಚಟರ್ಜಿ ಇಳಯರಾಜ |
ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರು ೧೯೩೮ ರಂದು ಭಾರತದ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಅಲಹಾಬಾದ್ನಲ್ಲಿ (ಇಂದಿನ ಪ್ರಯಾಗ್ರಾಜ್) ಜನಿಸಿದರು.[2] ಅವರು ಆರು ವರ್ಷದವರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರ ತಾಯಿ ನಿಧನರಾದರು. ಇವರ ತಂದೆ ಕುಸ್ತಿಪಟುವಾಗಿದ್ದರು. ಇವರ ತಂದೆಗೆ ಹರಿಪ್ರಸಾದರು ತಮ್ಮಂತೆಯೆ ಕುಸ್ತಿಪಟುವಾಗಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆ. ಆದರೆ ಇವರಿಗೆ ಸಂಗೀತ ಕಲಿಯುವ ಆಸೆ. ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರು ಅಖಾಡಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ತಮ್ಮ ತಂದೆಯ ಬಳಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಕಾಲ ತರಬೇತಿ ಪಡೆದರು. ಆದರೂ ಅವರು ತಮ್ಮ ಸ್ನೇಹಿತನ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗೀತ ಕಲಿಯಲು ಮತ್ತು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು.[3]
ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರು ತಮ್ಮ ನೆರೆಹೊರೆಯವರಾದ ರಾಜಾರಾಂ ಅವರಿಂದ ತಮ್ಮ ೧೫ ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಗಾಯನ ಸಂಗೀತವನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಎಂಟು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ವಾರಣಾಸಿಯ ಭೋಲಾನಾಥ್ ಪ್ರಸನ್ನ ಅವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ಕೊಳಲು ವಾದನವನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ೧೯೫೭ ರಲ್ಲಿ ಕಟಕ್, ಒಡಿಶಾದ ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋವನ್ನು ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಸಂಯೋಜಕ ಮತ್ತು ಪ್ರದರ್ಶಕರಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರು.[2][4] ಬಹಳ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಆಕಾಶವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾಗ ಅನ್ನಪೂರ್ಣಾ ದೇವಿ(ಬಾಬಾ ಅಲ್ಲಾವುದ್ದೀನ್ ಖಾನರ ಮಗಳು)ಯವರ ಬಳಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವನ್ನು ಪಡೆದರು. ಹರಿಪ್ರಸಾದರು ತಮ್ಮ ೧೯ನೇಯ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಒರಿಸ್ಸಾದ ಕಟಕ್ ಆಕಾಶವಾಣಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಳಲು ವಾದಕರಾಗಿ ಸೇರಿಕೊಂಡರು. ೫ ವರ್ಷಗಳ ನಂತರ ಇವರಿಗೆ ಮುಂಬಯಿ ಆಕಾಶವಾಣಿಗೆ ವರ್ಗಾವಣೆಯಾಯಿತು. ಭಾರತದ ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಕಲಾನಗರಿಯೂ ಆಗಿರುವ ಮುಂಬಯಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕೊಳಲು ವಾದನದ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಜೊತೆಗೆ ಅನ್ನಪೂರ್ಣಾದೇವಿಯವರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನವೂ ಸೇರಿ ಇವರಿಗೆ ಸಂಗೀತದ ಇನ್ನೊಂದು ಜಗತ್ತಿನ ಅನಾವರಣವಾಯಿತು.
ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಹೊರತಾಗಿ, ಹರಿಪ್ರಸಾದ್ ಅವರು ಶಿವಕುಮಾರ್ ಶರ್ಮಾ ಅವರೊಂದಿಗೆ ಶಿವ-ಹರಿ ಎಂಬ ಗುಂಪನ್ನು ರಚಿಸಿದರು.[5] ಹರಿಪ್ರಸಾದ್ ಮತ್ತು ಶಿವಕುಮಾರ್ ಅವರು ಸಿಲ್ಸಿಲಾ ಮತ್ತು ಚಾಂದಿನಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಅನೇಕ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಹಾಡುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಅವರು ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಭುವನೇಶ್ವರದಲ್ಲಿ ವೃಂದಾವನ ಗುರುಕುಲವನ್ನು (೨೦೦೬ ಮತ್ತು ೨೦೧೦ ರಲ್ಲಿ ತೆರೆಯಲಾಗಿದೆ) ಸ್ಥಾಪನೆ ಮಾಡಿದರು. ಈ ಎರಡೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಗುರು-ಶಿಷ್ಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಬಾನ್ಸುರಿಯಲ್ಲಿ ತರಬೇತಿ ನೀಡಲು ಮೀಸಲಾದ ಶಾಲೆಗಳಾಗಿವೆ.[6]
ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರು ಜಾನ್ ಮೆಕ್ಲಾಫ್ಲಿನ್, ಜಾನ್ ಗಾರ್ಬರೆಕ್ ಮತ್ತು ಕೆನ್ ಲಾಬರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಸಂಗೀತಗಾರರೊಂದಿಗೆ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ.[7]
೧೯೬೮ ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರು ಜಾರ್ಜ್ ಹ್ಯಾರಿಸನ್ ಅವರು ಬರೆದ ದಿ ಬೀಟಲ್ಸ್ನ ಬಿ-ಸೈಡ್ "ದಿ ಇನ್ನರ್ ಲೈಟ್" ನಲ್ಲಿ ಸಹ ಹಾಡಿದರು.
ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರು ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಅಡಿಪಾಯದ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಕಲ್ಪನೆಯನ್ನೂ ಸೇರಿಸಿ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಹೊಸ ಶೈಲಿಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಕೊಳಲು ವಾದನ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಧ್ರುಪದ್ ಶೈಲಿಯ ಅಂಶಗಳನ್ನೂ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಇವರ ಅಲಾಪ್ ದೀರ್ಘ, ಗಂಭೀರ ಮತ್ತು ತನ್ನದೇ ಆದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಮೂಡಿಬರುತ್ತದೆ. ಜೀವಮಾನದಾದ್ಯಂತ ಜಗತ್ತಿನೆಲ್ಲೆಡೆಗೂ ತಮ್ಮ ಸಂಗೀತ ಕಚೇರಿಗಳನ್ನು ನಡೆಸಿರುವ ಇವರು ಭಾರತದ ಅಗ್ರಗಣ್ಯ ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತಗಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ.ಇವರಿಗೆ ೨೦೦೦ ದಲ್ಲಿ ಪದ್ಮ ವಿಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಯಿತು.
ಇವರು ಕೇವಲ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಹಿಂದೂಸ್ತಾನಿ ಸಂಗೀತಗಾರ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೇ ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಕೂಡ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಪಂಡಿತ್ ಶಿವಕುಮಾರ್ ಶರ್ಮಾರ ಜೊತೆಗೆ ಸೇರಿ ಇವರು ಶಿವ-ಹರಿ ಎಂದು ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಿಗೆ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶನ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇವರ ಸಂಗೀತ ನಿರ್ದೇಶನದ ಕೆಲವು ಚಿತ್ರಗಳೆಂದರೆ: ಲಮ್ಹೆ, ಚಾಂದನಿ, ಸಿಲ್ಸಿಲಾ, ಡರ್, ಫಾಸಲೇ.
ಹರಿಪ್ರಸಾದರ ಕೊಳಲು ಮತ್ತು ಪಂಡಿತ್ ಶಿವಕುಮಾರ್ ಶರ್ಮಾರ ಸಂತೂರ್ನ ದ್ವಂದ್ವ ವಾದನವು ಸಂಗೀತ ರಸಿಕರ ಮನಸೂರೆಗೊಂಡಿದೆ. ಇವರಿರ್ವರ ಜೋಡಿಯು ಅನೇಕ ಸಂಗೀತ ಕಛೇರಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಲ್ಲದೇ ಅನೇಕ ದ್ವನಿಮುದ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಹೊರತಂದಿದೆ.
ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರು ಮೊದಲು ಕಮಲಾ ದೇವಿಯವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು.[8] ನಂತರ ಅನುರಾಧಾ ರಾಯ್ ಅವರನ್ನು ವಿವಾಹವಾದರು.[3][9] ಚೌರಾಸಿಯಾ ಮತ್ತು ಕಮಲಾ ದೇವಿ ಅವರಿಗೆ ವಿನಯ್ ಮತ್ತು ಅಜಯ್ ಎಂಬ ಇಬ್ಬರು ಗಂಡು ಜನಿಸಿದರು. ಅನುರಾಧಾ ಮತ್ತು ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರಿಗೆ ರಾಜೀವ್ ಎಂಬ ಮಗನು ಜನಿಸಿದರು. ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರಿಗೆ ಐದು ಮೊಮ್ಮಗಳು ಮತ್ತು ಒಬ್ಬ ಮೊಮ್ಮಗ ಇದ್ದಾರೆ.[10] ಅವರ ಸೋದರಳಿಯ ರಾಕೇಶ್ ಚೌರಾಸಿಯಾ ಕೂಡ ಕೊಳಲುವಾದಕರಾಗಿದ್ದಾರೆ.[11][12]
೨೦೧೩ ರ ಬಾನ್ಸುರಿ ಗುರು ಎಂಬ ಸಾಕ್ಷ್ಯಚಿತ್ರ ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರ ಜೀವನ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಇದನ್ನು ರಾಜೀವ್ ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ.
ಹರಿಪ್ರಸಾದ್ ಚೌರಾಸಿಯಾ ಅವರು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿದ ಪ್ರಮುಖ ಆಲ್ಬಂಗಳು
ಅಜನ್ಮ - ಹರಿಪ್ರಸಾದ್ ಚೌರಾಸಿಯಾ (ಸೋಲೋ ಆಲ್ಬಮ್)
ಶಿವಕುಮಾರ್ ಶರ್ಮಾ ಜೊತೆಗೆ ಚೌರಾಸಿಯಾ ಸಂಗೀತ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.