From Wikipedia, the free encyclopedia
ಕುಶಾಲನಗರವು ಭಾರತದ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ನಗರವಾಗಿದೆ. ಕಾವೇರಿ ನದಿಯಿಂದ ಸುತ್ತುವರೆದಿರುವ ಇದು ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು. ಇದು ಕುಶಾಲನಗರ ತಾಲೂಕಿನ ಕೇಂದ್ರ ಕಚೇರಿಯಾಗಿಯೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.[2] ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಮಡಿಕೇರಿ ನಂತರ ಕುಶಾಲನಗರವು ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಎರಡನೇ ದೊಡ್ಡ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ವೇಗವಾಗಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ಪಟ್ಟಣವಾಗಿದೆ. ಕುಶಾಲನಗರ ಕೊಡಗಿನ ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.[3][4]
ಕುಶಾಲನಗರ | |
|---|---|
ಪಟ್ಟಣ | |
| ಕುಶಾಲನಗರ | |
 ಕುಶಾಲನಗರ ತಾಲೂಕು ನಕ್ಷೆ | |
| Nickname: ಕೊಡಗಿನ ಹೆಬ್ಬಾಗಿಲು | |
| Coordinates: 12.457434°N 75.960332°E | |
| ದೇಶ |  ಭಾರತ |
| ರಾಜ್ಯ | ಕರ್ನಾಟಕ |
| ಜಿಲ್ಲೆ | ಕೊಡಗು |
| Government | |
| • Body | ಟೌನ್ ಮುನ್ಸಿಪಲ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ |
| • ನಿರ್ವಾಹಕ | ನರ್ವಾಡೆ ವಿನಾಯಕ್ ಕಾರಭಾರಿ ಐ.ಎ.ಎಸ್ |
| • ಮುಖ್ಯ ಅಧಿಕಾರಿ | ಕೃಷ್ಣ ಪ್ರಸಾದ್ |
| Area | |
| • ಪಟ್ಟಣ | ೧೧.೧೨ km೨ (೪.೨೯ sq mi) |
| Elevation | ೮೪೪ m (೨,೭೬೯ ft) |
| Population (2022)[1] | |
| • ಪಟ್ಟಣ | ೨೯,೨೬೮ |
| • Density | ೨,೬೦೦/km೨ (೬,೮೦೦/sq mi) |
| • Metro | ೮೦,೦೦೦ |
| ಬಾಷೆಗಳು | |
| • ಅಧಿಕೃತ | ಕನ್ನಡ |
| Time zone | UTC+5:30 (ಐಎಸ್‍ಟಿ) |
| ಪಿಐಎನ್ | ೫೭೧ ೨೩೪ |
| ದೂರವಾಣಿ ಕೋಡ್ | ೦೮೨೭೬ |
| ISO 3166 code | ಐಎನ್-ಕೆಎ |
| Vehicle registration | ಕೆಎ-೧೨ |
| Website | www |
ಜನಪ್ರಿಯ ಪುರಾಣದ ಪ್ರಕಾರ, ಹೈದರಾಲಿಯು ತನ್ನ ಮಗ ಟಿಪ್ಪುವಿನ ಜನನದ ಸುದ್ದಿಯನ್ನು ಪಡೆದಾಗ ಅಲ್ಲಿಯೇ ಬೀಡುಬಿಟ್ಟಿದ್ದನು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಕುಶ್ಯಾಲ್ ನಗರ ("ಸಂತೋಷದ ಪಟ್ಟಣ") ಎಂದು ಕರೆದನು.[5] ಆದರೆ ವಾಸ್ತವದಲ್ಲಿ ಟಿಪ್ಪು ೧೭೫೦ ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಜನಿಸಿದರು, ಹೈದರಾಲಿ ೧೭೬೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಕೊಡಗನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿದರು. ಬ್ರಿಟಿಷರು ಕೂರ್ಗ್ ಅನ್ನು ವಶಪಡಿಸಿಕೊಂಡ ನಂತರ ೧೮೩೪ ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಕೂರ್ಗ್‌ನಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ಏಜೆಂಟ್ ಆಗಿದ್ದ ಕರ್ನಲ್ ಜೇಮ್ಸ್ ಸ್ಟುವರ್ಟ್ ಫ್ರೇಸರ್ ನಂತರ ಇದನ್ನು ಫ್ರೇಸರ್‌ಪೇಟ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಯಿತು.[6]
ಕುಶಾಲನಗರವು 12.47°N 75.97°E ನಲ್ಲಿ ಇದೆ.[7] ಇದು ಸರಾಸರಿ ೮೪೪ ಮೀಟರ್ (೧೭೧೬ ಅಡಿ) ಎತ್ತರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.[8]
ಕುಶಾಲನಗರವು ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿದೆ. ಪಟ್ಟಣವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸಮತಟ್ಟಾಗಿದೆ, ಆದರೂ ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳು ಬೆಟ್ಟಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದೆ. ಕಾವೇರಿ ನದಿಯು ಪಶ್ಚಿಮವನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ದಿಕ್ಕುಗಳಲ್ಲಿ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದಿದೆ. ಇದು ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಸರಿಸುಮಾರು ೮೫ ಕಿಲೋಮೀಟರ್, ಬೆಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ೨೨೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ಮತ್ತು ಮಂಗಳೂರಿನಿಂದ ಪೂರ್ವಕ್ಕೆ ೧೭೦ ಕಿಲೋಮೀಟರ್ ದೂರದಲ್ಲಿದೆ.
೨೦೧೧ ರ ಭಾರತದ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ, ಕುಶಾಲನಗರವು ೨೩,೨೦೦ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.[9][10] ೨೦೧೧ ರ ಜನಗಣತಿಯ ಪ್ರಕಾರ ಕುಶಾಲನಗರ ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಅನುಪಾತವು ೯೮೦ ಆಗಿದೆ (ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ ತಾಲೂಕು ೧೦೨೭). ಸೋಮವಾರಪೇಟೆ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲಿ ಪುರುಷರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ೪೯.೨೨ ಪ್ರತಿಶತ (೯೦೭೮೩) ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು ೫೦.೭೮ ಪ್ರತಿಶತ (೯೩೬೬೭). ಕುಶಾಲನಗರವು ಸರಾಸರಿ ೮೯.೫೩% ಸಾಕ್ಷರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ರಾಜ್ಯದ ಸರಾಸರಿ ೭೫.೩೬% ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಕುಶಾಲನಗರದಲ್ಲಿ ೯೩.೫೨% ಪುರುಷರು ಸಾಕ್ಷರರಾಗಿದ್ದರೆ, ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ೮೫.೮೭%. ೬ ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯಸ್ಸಿನವರು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ೧೨%.[11]
ಕುಶಾಲನಗರವು ಮುಳ್ಳುಸೋಗೆ, ಬೈಚನಹಳ್ಳಿ, ಗುಮ್ಮನಕೊಲ್ಲಿ, ಕೂಡ್ಲೂರು ಮತ್ತು ಮಾದಪಟ್ನ ಸೇರಿದಂತೆ ಹತ್ತಿರದ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಸಮೂಹದೊಂದಿಗೆ ೩೯,೩೯೩ ಒಟ್ಟು ಜನಸಂಖ್ಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅತ್ಯಂತ ಜನನಿಬಿಡ ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ.[12]
ಕುಶಾಲನಗರದ ನಗರವು ಸುಮಾರು ೩೫ ಕಿಮೀ೨ ಅಳತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅತಿದೊಡ್ಡ ನಗರ ವಸಾಹತು ಪ್ರದೇಶವಾಗಿದೆ.
ಕುಶಾಲನಗರವು ಕೊಡಗಿನ ಪ್ರಮುಖ ವಾಣಿಜ್ಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ.[3] ಕೆಐಎಡಿಬಿ ಕೈಗಾರಿಕಾ ಪ್ರದೇಶವು ಕುಶಾಲನಗರದ ಕೂಡ್ಲೂರಿನಲ್ಲಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಬಹು ಕಾಫಿ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳಿವೆ.[13]
ಕುಶಾಲನಗರವು ಸರಾಸರಿ ೮೯% ಸಾಕ್ಷರತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಪಟ್ಟಣವು ಆರು ಖಾಸಗಿ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಒಂದು ಸರ್ಕಾರಿ ಶಾಲೆ (ಶಿಶುವಿಹಾರದಿಂದ ಪದವಿಯವರೆಗೆ), ಒಂದು ಪಾಲಿಟೆಕ್ನಿಕ್ ಶಾಲೆ ಮತ್ತು ನಗರವು ವಿಟಿಯು ಗೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿರುವ ಒಂದು ಸರ್ಕಾರಿ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್ ಕಾಲೇಜನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಸೈನಿಕ ಶಾಲೆಯು ಪಟ್ಟಣದ ಹೊರವಲಯದಲ್ಲಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಮಿಲಿಟರಿ ತರಬೇತಿಯನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಇಲ್ಲಿ ಕೆಎಸ್‍ಆರ್‌ಟಿ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣವಿದೆ. ಪಟ್ಟಣವು ಬೆಂಗಳೂರು ಮತ್ತು ಕೆಎಎಎಲ್, ಮೈಸೂರು, ಮಂಗಳೂರು, ಎರ್ನಾಕುಲಂ, ಮಧುರೈ, ಕೊಯಮತ್ತೂರು, ಹುಬ್ಬಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಅನೇಕ ಸಣ್ಣ ನಗರಗಳಂತಹ ಮಹಾನಗರಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತಾರೆ. ಹತ್ತಿರದ ರೈಲು ನಿಲ್ದಾಣಗಳು, ೬೦ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಕೆ ಆರ್ ನಗರ ಮತ್ತು ೮೫ ಕಿಮೀ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ಮೈಸೂರು.
ಕೊಡಗಿನಲ್ಲಿ ರೈಲ್ವೆ ಸೇವೆ ಇಲ್ಲ. ಮೈಸೂರಿನಿಂದ ಕುಶಾಲನಗರಕ್ಕೆ ರೈಲು ಮಾರ್ಗವನ್ನು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ ಆದರೆ ಪರಿಸರ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರಿಂದ ವಿರೋಧ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಹತ್ತಿರದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿರದ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವೆಂದರೆ ಕಣ್ಣೂರು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ. ಭಾರತದ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣಗಳ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು ರಾಜ್ಯದ ಇತರ ಭಾಗಗಳಿಂದ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಕುಶಾಲನಗರ ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಹೊಸ ಕಿರು ವಿಮಾನ ನಿಲ್ದಾಣವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದೆ.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
