មហានិកាយ

មហានិកាយ (ការបកប្រែតាមព្យញ្ជនៈ៖ "មហានិកាយ") គឺជាបទបញ្ញតិមួយក្នុងចំនោមព្រះសង្ឃសំខាន់ពីរ ឬភាតរភាពនៃព្រះពុទ្ធសាសនាថៃ និងខ្មែរសម័យទំនើប។ ពាក្យ​នេះ​គេ​ប្រើ​សំដៅ​លើ​ព្រះសង្ឃ​ថេរវាទ​ណា​ដែល​មិន​ស្ថិត​នៅ​ក្នុង​ព្រះធម្មយុត្តិកនិកាយ ជា​លំដាប់​សង្ឃ​ដ៏​សំខាន់​មួយ​ទៀត។ មហានិកាយគឺជាលំដាប់ធំបំផុតនៃព្រះពុទ្ធសាសនាថេរវាទ នៅក្នុងប្រទេសថៃ និងប្រទេសកម្ពុជា ដែលនៅក្នុងប្រទេសថៃបានកាន់កាប់ព្រះសង្ឃជាង ៩០% នៃព្រះពុទ្ធសាសនានៅក្នុងប្រទេស។

ផ្នែកជាបន្តបន្ទាប់នៃ ព្រះពុទ្ធសាសនា គ្រោងមតិកា · ក្លោងទ្វារ

ប្រវត្តិ កាលប្បវត្តិ · សង្គាយនា ព្រះពុទ្ធ · សាវ័ក

ព្រះធម៌ ឬ Concepts អរិយសច្ច៤ · បញ្ចក្ខន្ធ អនិច្ចំ · ទុក្ខំ · អនត្តា បដិច្ចសមុប្បាទ លោកុត្តរបដិច្ចសមុប្បាទ១១ មជ្ឈិមគ្គបដិបទា · សុញ្ញតា ច្បាប់នៃកម្ម · ជាតិ (ជាតិ សង្សារវដ្ត · លោកធាតុ

ការបដិបត្តិ ព្រះរតនត្រ័យ សិក្ខាបទ៥ · សិក្ខាបទ៨ សមាធិ · បញ្ញា អរិយអដ្ឋង្គិកមគ្គ ពោធិបក្ខិយធម៌

និព្វាន និព្វាន៤ថ្នាក់ · ព្រះអរហន្ត ពុទ្ធភាពពោធិសត្វ · ពោធិសត្វ

ប្រពៃណីព្រះពុទ្ធសាសនា គម្ពីរធម៌ · ថេរវាទ គម្ពីរបាលី · មហាយាន គម្ពីរធម៌ចិន · វិជ្រយាន គម្ពីរធម៌ទីបេ

ម ព ក

ប្រវត្តិសាស្ត្រ

បន្ទាប់ពីការបង្កើតធម្មយុត្តិកនិកាយ ដោយស្តេចមង្កុដ ក្នុងឆ្នាំ១៨៣៣ ជាច្រើនទស្សវត្សរ៍ក្រោយមកព្រះសង្ឃទាំងអស់ដែលទទួលស្គាល់ថាមិនត្រូវបានតែងតាំងនៅក្នុងលំដាប់ ធម្មយុត្តិកនិកាយ ត្រូវបានចាត់ទុកថាជាផ្នែកមួយនៃ មហានិកាយ ដែលជា "ការប្រមូលផ្តុំដ៏អស្ចារ្យ" នៃអ្នកខាងក្រៅនៃធម្មយុត្តិកនិកាយភាតរភាពថ្មី ។ ដូច្នេះ ព្រះសង្ឃភាគច្រើននៅក្នុងប្រទេសថៃ ជាកម្មសិទ្ធិរបស់មហានិកាយច្រើន ឬតិចតាមលំនាំដើម។ លំដាប់ដោយខ្លួនវាផ្ទាល់ មិនបានបង្កើតការអនុវត្ត ឬទស្សនៈជាក់លាក់ណាមួយ ដែលកំណត់លក្ខណៈដល់អ្នកដែលប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលលទ្ធិរបស់ខ្លួន។ តាមពិតមាននិកាយ រាប់រយផ្សេងគ្នានៅទូទាំងតំបន់ថៃដែលត្រូវបានប្រមូលផ្តុំគ្នាជា "មហានិកាយ" ។

នៅ ​កម្ពុជា ​ក៏​មាន​ស្ថានភាព​ស្រដៀង​គ្នា​នេះ​ដែរ។ ធម្មយុត្តិកនិកាយ ត្រូវបានគេសន្មត់ថាបាននាំចូលពីប្រទេសសៀមនាក្នុងឆ្នាំ១៨៥៥ (សម័យព្រះបាទអង្គឌួង) ហើយព្រះសង្ឃទាំងនោះដែលនៅសេសសល់នៅខាងក្រៅបទបញ្ញត្តិធម្មយុត្តិកនិកាយ ត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាជាសមាជិកនៃមហានិកាយ ។ សង្ឃរាជ ​ដាច់​ដោយ​ឡែក​សម្រាប់​ព្រះធម្មយុត្តិកនិកាយ ត្រូវ​បាន​តែងតាំង​ដោយ​ព្រះបាទសម្តេចនរោត្តម ។ សង្ឃរាជកាលពីមុន បានក្លាយជាប្រមុខនៃមហានិកាយកម្ពុជា។^{[ត្រូវការអំណះអំណាង]}

នៅក្នុងប្រទេសថៃ សង្ឃរាជ តែមួយត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាមានអំណាចលើទាំង មហានិកាយ និង ធម្មយុត្តិកនិកាយ។ ក្នុងប៉ុន្មានឆ្នាំថ្មីៗនេះ ព្រះសង្ឃមហានិកាយ មួយចំនួនបានធ្វើយុទ្ធនាការសម្រាប់ការបង្កើតបុព្វបុរស មហានិកាយ ដាច់ដោយឡែកមួយ ដោយសារតែបុព្វបុរសកំពូលរបស់ថៃស្ទើរតែទាំងអស់ត្រូវបានដកចេញពី ធម្មយុត្តិកនិកាយ ដែលគាំទ្រដោយរាជវង្ស ទោះបីជាព្រះសង្ឃធម្មយុត្តិកនិកាយ មានត្រឹមតែ ៦ភាគរយនៃព្រះសង្ឃក៏ដោយនៅប្រទេសថៃ។ ^[1]

សូម​មើល​ផង​ដែរ

• ធម្មយុត្តិកនិកាយ
• មហាយាន
• និកាយ
• សង្ឃរាជ
• សម្តេចព្រះសង្ឃរាជ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។
• អយ្យកោនៃប្រទេសថៃ

ឯកសារយោង

1. "The politics of Thailand's Buddhist Supreme Patriarch". Channel News Asia. http://www.channelnewsasia.com/news/asiapacific/the-politics-of-thailand-s-buddhist-supreme-patriarch-7598378.