From Wikipedia, the free encyclopedia
Рутений (латын. Ruthenium; Ru) — Менделеевтің Периодтық кестесінің VІІІ тобындағы химиялық элемент; рет нөмірі – 44, атомдық массасы - 101,07.
| |||||||||||||||
| Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Күміс-ақ металл 
| |||||||||||||||
| Атом қасиеті | |||||||||||||||
| Атауы, символ, нөмірі |
Рутений / Ruthenium (Ru), 44 | ||||||||||||||
| Топ типі | |||||||||||||||
| Топ, период, блок |
8, 5, d | ||||||||||||||
| Атомдық масса (молярлық масса) | |||||||||||||||
| Электрондық конфигурация |
[Kr] 4d7 5s1 | ||||||||||||||
| Қабықшалар бойынша электрондар |
2, 8, 18, 15, 1 | ||||||||||||||
| Атом радиусы |
134 пм | ||||||||||||||
| Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
| Ковалентті радиус |
125 пм | ||||||||||||||
| Ион радиусы |
(+4e) 67 пм | ||||||||||||||
| Электртерістілігі |
2,2 (Полинг шкаласы) | ||||||||||||||
| Тотығу дәрежелері |
−4, −2, 0, +1, +2, +3, +4, +5, +6, +7, +8 | ||||||||||||||
| Иондалу энергиясы |
1-ші: 710,3 (7,36) кДж/моль (эВ)
| ||||||||||||||
| Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
| Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
| Тығыздық (қ.ж.) |
12,41 г/см³ | ||||||||||||||
| Балқу температурасы |
2334 °C | ||||||||||||||
| Қайнау температурасы |
4077 °C | ||||||||||||||
| Балқу жылуы |
(25,5) кДж/моль | ||||||||||||||
| Молярлық жылусыйымдылық |
24,0 Дж/(K·моль) | ||||||||||||||
| Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
| Тор құрылымы |
алтыбұрышты | ||||||||||||||
| Тор параметрлері |
a=2,706 c=4,282 Å | ||||||||||||||
| c/a қатынас |
1,582 | ||||||||||||||
| Дебай температурасы |
600 K | ||||||||||||||
| Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
| Жылуөткізгіштік |
(300 K) 117,0 Вт/(м·К) | ||||||||||||||
| Юнг модульі |
447 ГПа | ||||||||||||||
| Жылжу модульі |
173 ГПа | ||||||||||||||
| Пуассон коэффициенті |
0.30 | ||||||||||||||
| Моос қаттылығы |
6.5 | ||||||||||||||
| Бринеллий қаттылығы |
2160 МПа | ||||||||||||||
| CAS нөмірі |
7440-18-8 | ||||||||||||||
Табиғи Рутенийдің масса сандары – 96, 98-402 және104 болып келетін 7 тұрақты изотопы бар, ең көп тарағаны 102Ru (31.61 %). Рутенийді алғаш рет 1844 ж. Қазан университетінің профессоры, орыс химик Карл Клаус ашып, оны Ресейдің құрметіне атаған (Rutheniа – Ресейдің орта ғасырдағы латынша аты). Жер қыртысындағы салмақ мөлшері – 5*10−7%. Ол платина тобына жататын металдармен бірге кездеседі.
Рутений – платинаға ұқсас, күміс түсті ақ, қатты металл.
Тығыздығы – 12,2 г/сm² (20°С), балқу температурасы – 2334 °C, қайнау температурасы – 4077 °C.
Рутений платина тобына жататын металдарды өндіргенде шығатын жартылай өнімдерден алынады. 2009 жылы әлемде 17,9 тонна рутений алынған. Жалпы бүкіл әлемдік рутений қоры - 5000 тонна. Бағасы — ~100$ унция үшін.
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: РутенийSeamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
