Елбасы

Елбасы — Қазақстанның бірінші президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың 2010 жылғы 14 маусымнан 2022 жылғы 8 маусымға дейін иеленген титулы.^[1] Бұл атау Назарбаевтың жеке басына табынуының маңызды элементтерінің бірі болды.

Лауазымның жалғыз иегері — Нұрсұлтан Назарбаев, 2019 жыл

Тарихы

2010 жылғы 12 мамырда Қазақстан Парламентінің төменгі палатасы — Мәжiлiс депутаттары президент Назарбаевқа ұлт көшбасшысы мәртебесін беретін заң жобалары топтамасына түзетулерді бірауыздан қабылдады.^{[2][3][4][5][6]} 2010 жылғы 13 мамырда Қазақстан Парламентінің Сенаты (жоғарғы палата) президент Нұрсұлтан Назарбаевқа «ұлт көшбасшысы» мәртебесін беретін заңнамаға түзетулерді мақұлдады.^[7] Сол жылдың 3 маусымында Назарбаев жобаға қол қоюдан бас тартты,^[8] бірақ оған вето да салған жоқ. Қазақстан заңнамасындағы олқылықтарға сәйкес, президент қол қоймаған, бірақ парламентке де қайтарылмаған заң президент қол қоюға түскеннен кейін 30 күннен кейін күшіне енеді. Осылайша Назарбаев «Елбасы» атағын 2010 жылдың маусым айында ресми түрде алды.^[9][10][11]

2022 жылғы 29 сәуірде Қазақстан президенті Қасым-Жомарт Тоқаев конституцияға өзгерістер мен толықтырулар енгізу бойынша референдум өткізетінін жариялады, түзетулердің бірі — Нұрсұлтан Назарбаевты конституциядан, оның ішінде елбасы титулын толығымен алып тастау болды. Референдум қорытындысы бойынша ел халқының басым бөлігі түзетулерге дауыс беріп, сол арқылы Назарбаевты бұл титулынан айырды.^[12]

Тағы қараңыз

• Назарбаевтың жеке басына табыну
• Тұңғыш президент күні