Қазтәрізділер

Қазтәрізділер, жалпақ тұмсықтылар (лат. Anseriformes) - су құстары отряды.

Қазтәрізділер
Сұңқылдақ аққу (Cygnus cygnus)
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Хордалылар Табы: Құстар Кіші табы: Желпіқұйрықты құстар Ықшам табы: Galloanserae Сабы: Anseriformes Wagler, 1831
Тұқымдастары
Anhimidae Anseranatidae Үйрек

Жер шарында кең тараған (Антарктидада ғана кездеспейді), әсіресе, Оңтүстік Америкада, Африкада, тропиктік аймақтарда және Аустралияда жиі кездеседі. Қазақстанда 16 туысы, 40 түрі бар. Басқа құстардан айырмашылығы: мойны ұзын, құйрығы қысқа, аяғы 4 башайлы, алдыңғы үшеуі жарғақты келеді. Тұмсығы жалпақ, шеті жұқа, ұшында мүйізді түбіртік "тырнақшасы" болады. Кейбір түрлерінде (мыс., бейнарықта) жақ жиегін мүйізді тісшелер көмкереді. Қауырсындары қалың, тығыз, денесінің бауыр жағында мамық көп болады. Құйымшақ безі жақсы дамыған. Көбі суда жақсы жүзеді. Қ. т. сүңгуір құстар, көптеген түрі 40 м тереңдікке дейін сүңги алады, тағы бір ерекшелігі - суыққа (температура - 110˚С-қа дейін) төзімді (қаз бен үйрек). Салқын және қоңыр-жай аймақта кездесетін көп-теген түрі - жыл құсы. Ұя басу үшін наурыз - сәуір айларында ұшып келіп, қазан — қарашада жылы жаққа ұшып кетеді. Каспий теңізінен Жерорта теңізіне дейінгі шалғай аймақтарда қыстайды. Ұясын үй маңындағы жерлерге, таяз су бетіне, ағашқа, інге, кеуекке, жартасқа салады. Ұясына мамық, шөп төсейді. 5 — 20 жұмыртқа салып, оларды 20 — 40 күндей басады. Жыныстық жағынан 2 — 4 жасында жетіледі. Құрақ өркенімен, өсімдік тамырымен, ұсақ балықтармен және омыртқасыз су жәндіктерімен қоректенеді.

Қазтәрізділердің 9 түрі (қызылжемсаулы қарашақаз, қутұмсық, сұңқылдақ аққу, кіші аққу, мәрмәр шүрегей, алакөз сүңгуір, дөңтұмсық тұрпан, қара тұрпан, ақбас үйрек) қорғауға алынып, Қазақстанның "Қызыл кітабына" енгізілген.^[1]

Дереккөздер

1. Қазақстан құстары: Қазақша құс атаулары Мұрағатталған 4 сәуірдің 2009 жылы.

Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Anseriformes