Иір

Иір (лат. Acorus) – өзімен аттас тұқымдасқа жататын көпжылдық өсімдік. Оның тарамдалған тамырсабақтары үлкен, ұзындығы бір мертге дейін жетеді. Тармақталған сабақтарының ұшында жеке-жеке шоқталған ашық жасыл-сары түсті ұсақ гүлдері болады. Мамыр айының аяғынан бастап маусым айына дейін гүлдейді. Иір Ресейдің бүкіл Еуропалық бөлігінде, Кавказда, Сібірде, Орта Азияда кең тараған. Қазақстанның Шымкент, Жамбыл, Алматы, Шығыс Қазақстан облыстарында өседі. Көбіне өзен жағасы, шалшықты, сазды жерлерде өседі.

Иір
Шалшық андызы
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Дара жарнақтылар Сабы: Acorales Reveal Тұқымдасы: Acoraceae Martinov Тегі: Acorus L.
түрлері
2 түрі белгілі
Синонимдері
Calamus Garsault

Химиялық құрамы

Оның тамыр сабағынан өзіне тән арнайы күшті иісі және ауыз күйдірерліктей ащы дәмі бар 0.8-1.0 пайыз күрделі құрамды эфир майы, ащы гликозид-акорин, 150 мг пайызға дейінгі аскорбин қышқылы, илік заттар, шайыр, крахмалдар табылды.

Қолданылуы

Иір ауырған жерлерді тыныштандыратын, қақырық түсіретін, жел шығаратын дәрі ретінде көптен белгілі. Бұдан жасалған дәрілерді халық арасында құрқұлақ ауруларына, індетті тырысқақ, тұмау-сүзек, сондай-ақ бөртпе сүзекке қарсы талай замандардан бері қолданып келген. Иірдің тамыр сабағынан қайнатып алынған қоймалжың мағызды суық суға қосып тұндырып, тұнба, ал кейде оны кептіріп, ұнтақ ретінде ішеді де, қажетті жағдайда дене сыртына да жағады.

Дереккөздер

1↑"Дәрілік өсімдіктер"/Бас редакторы М.Қожабеков-"Қазақстан" баспасы,1975.