![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Radiocontrolledclock.jpg/640px-Radiocontrolledclock.jpg&w=640&q=50)
Cifrlı maǵlıwmatlar
From Wikipedia, the free encyclopedia
Cifrlı maǵlıwmatlar (ingl. digital data) - informaciya teoriyası menen informaciyalıq sistemalarda, diskret simvollar izbe-izligi retinde usınılǵan informaciya, olardıń hárqaysısı háripler yamasa cifrlar sıyaqlı ayırım alfavittegi mánislerdiń sheklengen sanınıń birewin ǵana qabıllay aladı. Mısal retinde alfavit-cifrlı belgiler dizbeginen ibarat tekstli hújjetti keltiriwge boladı. Házirgi informaciyalıq sistemalardaǵı cifrlı maǵlıwmatlardıń eń kóp tarqalǵan túri ekilik cifrlar (razryadlar) dizbegi menen usınılatuǵın ekilik maǵlıwmatlar bolıp tabıladı, olardıń hárqaysısında eki mánistiń birewi ya 0, ya 1 bolıwı múmkin.
![Thumb image](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Radiocontrolledclock.jpg/640px-Radiocontrolledclock.jpg)
Cifrlı maǵlıwmatlardı haqıyqıy sanlardıń úziliksiz diapazonındaǵı mánis penen usınılǵan analog maǵlıwmatlarǵa qarama-qarsı qoyıwǵa boladı. Analoq maǵlıwmatlar analog signal arqalı beriledi, ol tek úziliksiz mánislerdi qabıllaw menen qatar, waqıtqa baylanıslı úziliksiz ózgere aladı, waqıttıń úziliksiz real mánisli funkciyası. Mısalı, dawıs tolqınındaǵı hawa basımınıń ózgeriwi.
Cifrlı sózi digit hám digitus (latınsha barmaq sózi) sózleri menen bir derekten alınǵan, óytkeni barmaqlar sanaw ushın jiyi qollanıladı. Bell Telephone Laboratories xızmetkeri matematik Djordj Stibitc cifrlı degen sózdi 1942 jılı zenit quralların kózlep, atıwǵa arnalǵan qurılma shıǵaratuǵın tez elektr impulslarına baylanıslı qollandı.[1] Bul termin kóbinese esaplaw texnikasında hám elektronikada qollanıladı, ásirese real dúnyadaǵı informaciya cifrlı audio hám cifrlı fotosúwretler sıyaqlı ekilik sanlı formaǵa túrlendirilgende.