სომალის რეგიონი

სომალის რეგიონი (ამჰ. ሶማሌ ክልል, სომ. Soomaali Galbeed, Ogadenia) — ეთიოპიის რეგიონი. მდებარეობს ეთიოპიის უკიდურეს აღმოსავლეთ ნაწილში. მისი დედაქალაქია — ჯიჯიგა. მოსახლეობა — 5 307 002 ადამიანი^[1] (2014 წელი), ფართობი — 279 252 კმ²^[2]. მას ხშირად მოიხსენიებდნენ როგორც სომალი, მაგრამ ეს არ ნიშნავდა დამოუკიდებელ სახელმწიფო სომალს.

რეგიონი
სომალის რეგიონი ამჰ. ሶማሌ ክልል სომ. Soomaali Galbeed, Ogadenia
დროშა გერბი
ქვეყანა	ეთიოპია
ადმ. ცენტრი	Jijiga
კოორდინატები	7°26′19″ ჩ. გ. 44°17′49″ ა. გ.
ფართობი	279 252 კმ²
ოფიციალური ენა	სომალი ენა
მოსახლეობა	5 307 002 კაცი (2014)
სიმჭიდროვე	19,00 კაცი/კმ²
სასაათო სარტყელი	[[UTCUTC+3]]
ოფიციალური საიტი	http://www.somalistate.com/
სომალის რეგიონი ვიკისაწყობში

ისტორია

1992 წლამდე რეგიონის ადმინისტრაციული ცენტრი იყო ქალაქი კებრი-დაჰერი, მაგრამ შემდეგ ადმინისტრაციული ცენტრი გადაიტანეს ქალაქ გოდეში. 1994 წელს პოლიტიკური და სტრატეგიული თვალსაზრისით ის ისევ გადაიტანეს, ოღონდ ქალაქ ჯიჯიგაში.

2005 წლის ბოლოს წყალდიდობის გამო დაიღუპა დაახლოებით 100 ადამიანი, ასევე 100 000 ადგილობრივი მოსახლე დაზარალდა. წყალდიდობამ ასევე გაანადგურა სომალელი ლტოლვილების 25 000 საცხოვრებელი ადგილი კენიაში^[3].

გეოგრაფია

რეგიონი ესაზღვრება სომალის სახელმწიფოს სამხრეთ-აღმოსავლეთში და ჩრდილო-აღმოსავლეთში, კენიას — სამხრეთ-დასავლეთით, ეთიოპიის რეგიონებს — ორომიის რეგიონს, აფარის რეგიონს და დირე-დაუას — დასავლეთით. რეგიონს უკავია ისტორიული რეგიონის — ოგადენის ტერიტორიის, სადაც 1995 წლამდე მდებარეობდა ჰარერგეს პროვინცია, მნიშვნელოვანი ნაწილი.

მოსახლეობა

2007 წლის მონაცემებით რეგიონის მოსახლეობა შეადგენს 4 445 219 ადამიანს, მათ შორის 2 472 490 მამაკაცია და 1 972 729 ქალი. მოსახლეობის საშუალო სიმჭიდროვეა — 15,9 ად./კმ². რეგიონში აღრიცხულია 685 986 ცალკეული მეურნეობა, ასე რომ, საშუალოდ 6,8 ადამიანი მოდის ერთ მეურნეობაზე (6 — ქალაქის რაიონებში და 6,5 — სოფლის). ძირითადი ეთნიკური ჯგუფებია: სომალელები — 97,2 %, ორომოები — 0,46 %, ამჰარები — 0,66 %, გურაგელები — 0,12 %. ყველაზე უფრო გავრცელებული ენებია: სომალური ენა, ის მშობლიური ენაა რეგიონის მოსახლეობის 96,82 %-სათვის. მოსახლეობის 0,51 %-მა მშობლიურ ენად მიიჩნია ორომოს ენა, 0,92 %-მა — ამჰარული ენა. მუსულმანები შეადგენენ რეგიონის მოსახლეობის 98,4 %-ს; მართლმადიდებელი ქრისტიანები — 0,6 %-ს; სხვა რელიგიების წარმომადგენლები — დაახლოებით 1 %-ს^[4].

რეგიონის ტერიტორიაზე მდებარეობდა დევნილების 8 ბანაკი და 1 სატრანზიტო ცენტრი, სადაც იმყოფებოდა 212 967 დევნილი სომალიდან^[5].

1994 წლის აღწერის მონაცემებით რეგიონის მოსახლეობა შეადგენდა 3 439 860 ადამიანს, მათ შორის 1 875 996 იყო მამაკაცი და 1 563 864 ქალი. ქალაქის მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენდა 492 710 ადამიანს. იმ პერიოდში მოსახლეობის ეთნიკური შემადგენლობა ასე გამოიყურებოდა: სომალელები — 96,23 %; ორომოები — 2,25 %; ამჰარები — 0,69 % და გურაგელები — 0,14 %. მოსახლეობის 95,9 % მშობლიურ ენად მიიჩნევდა სომალურ ენას; 2,24 % — ორომოს ენას და 0,92 % — ამჰარულ ენას. მუსულმანები შეადგენენ რეგიონის მოსახლეობის 98,7 %-ს; 0,9 %-ს — მართლმადიდებელი ქრისტიანები და 0,3 %-ს — სხვა რელიგიების წარმომადგენლები^[6].

CSA-ს 2004 წლის მონაცემებით, მოსახლეობის მხოლოდ დაახლოებით 38,98 % აქვს შესაძლებლობა ისარგებლოს სუფთა სასმელი წყლით (21,32 % სოფლებში და 77,21 % ქალაქებში)^[7]. რეგიონში ცხოვრების დონე საკმაოდ დაბალია. განათლების დონე შეადგენს 22 %-ს მამაკაცებისთვის და 9,8 %-ს ქალებისათვის. ბავშვთა სიკვდილიანობა შეადგენს 57 ბავშვს 1000 დაბადებულზე, რაც, ქვეყნის საშუალოზე მაჩვენებელზე მაღალია — 77 ბავშვი 1000 დაბადებულზე. ამ სიკვდილიანობის ნახევარზე მეტი მოდის ბავშვის სიცოცხლის პირველ თვეზე^[8].

ადმინისტრაციული დაყოფა

ადმინისტრაციული თვალსაზრისით სომალის რეგიონი დაყოფილია 9 ზონად, ხოლო ზონები თავის მხრივ იყოფიან 67 ვორედად. ვორედების ზუსტი რაოდენობა უცნობია, რადგანაც CSA-ს 2005 და 2007 წლების დოკუმენტებში მათი რაოდენობა და დასახელება განსხვავებულია. ქვემოთ მოყვანილია რეგიონის ზონების სია:

• აფდერი (Afder)
• დეგეჰაბური (Degehabur)
• ფიკი (Fiq)
• გოდე (Gode)
• ჯიჯიგა (Jijiga)
• კორაჰე (Korahe)
• ლიბენი (Liben)
• შინილე (Shinile)
• ვერდერი (Werder)

იხილეთ აგრეთვე

• ეთიოპიის რეგიონები

რესურსები ინტერნეტში

• Map of Somali Region at UN-OCHA (PDF ფაილი)
• Map of Somali Region at DPPA of Ethiopia დაარქივებული 2009-03-05 საიტზე Wayback Machine. (PDF ფაილი)
• List of Ogaden-Somali Members of Ethiopian Parliament დაარქივებული 2010-06-03 საიტზე Wayback Machine.
• Official Website of Ogaden-Somali region of Ethiopia დაარქივებული 2012-12-05 საიტზე Archive.isCategory:Webarchive template archiveis links
• "Ethiopia: Rains pound Somali region as death toll rises" - UN IRIN
• "Floods plague Horn of Africa, wash away refugee shelters" - UN News

სქოლიო

1. Federal Demographic Republic of Ethiopia Central Statistical Agency – Population Projection of Ethiopia for All Regions At Wereda Level from 2014 – 2017. 2014 Population and Housing Census of Ethiopia. CSA (2014). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 17 ოქტომბერი 2015. ციტირების თარიღი: 1 October 2014.
2. 2011 National Statistics. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-23. ციტირების თარიღი: 2015-10-03.
3. Floods plague Horn of Africa, wash away refugee shelters — UN
4. « Census 2007 Tables: Somali Region» დაარქივებული 2012-03-10 საიტზე Wayback Machine. , Tables 2.1, 2.5, 3.1, 3.2, 3.4
5. Registered Somali Refugee Population. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2015-09-08. ციტირების თარიღი: 2015-10-04.
6. FDRE States: Basic Information — Somalia დაარქივებული 2005-05-22 საიტზე Wayback Machine. , Population (accessed 12 March 2006)
7. «Households by sources of drinking water, safe water sources» დაარქივებული 2008-11-18 საიტზე Wayback Machine. CSA Selected Basic Welfare Indicators (accessed 28 January 2009)
8. Macro International Inc. «2008. Ethiopia Atlas of Key Demographic and Health Indicators, 2005.» (Calverton: Macro International, 2008), pp. 2, 3, 10 (accessed 28 January 2009)