Windows 10

Windows 10 — ოპერაციული სისტემა პერსონალური კომპიუტერებისთვის. იგი შემუშავებულია კომპანია Microsoft-ის მიერ, როგორც Windows NT სერიის ოპერაციული სისტემა. მისი, როგორც Windows 8.1-ის გაგრძელების გამოსვლის შესახებ ცნობილი გახდა 2014 წლის 30 სექტემბერს.^[6] სისტემის სრული ვერსია გამოვიდა 2015 წლის 29 ივლისს.

Windows 10

Windows NT-ის ვერსია
Windows 10 (Fall Creators Update, ვერსია 1709), მოქმედებათა ცენტრი და დაწყების მენიუ
შემქმნელი	Microsoft
ოპერაციული სისტემის ოჯახი	Microsoft Windows
წყაროს მოდელი	დახურული წყარო, გაზიარებული წყარო (Windows Driver Frameworks ღია წყაროს სახის არის)[1]
თავდაპირველი ვერსიის საბოლოო ვარიანტი	15 ივლისი, 2015; 9 წლის წინ (2015-07-15)[2]
ძირითადი ხელმისაწვდომობა	29 ივლისი, 2015; 9 წლის წინ (2015-07-29)
უკანასკნელი გამოშვება	22H2 (10.0.19045.4780) / 13 აგვისტო, 2024
უახლესი ნიმუში	22H2 (10.0.19045.4842) / 22 აგვისტო, 2024
მარკეტინგული სამიზნე	პერსონალური კომპიუტერები
განახლების მეთოდი	Windows Update, Windows Store, Windows Server Update Services
მხარდაჭერილი პლატფორმები	IA-32, x86-64, ARM64
ბირთვის ტიპი	ჰიბრიდული (Windows NT)
სამომხმარებლო სივრცე	Windows API .NET Framework Universal Windows Platform Windows Subsystem for Linux
მომხმარებლის გრაფიკული გარემო	Windows-ის გარსი
ლიცენზია	საცდელი,[3] Microsoft Software Assurance, MSDN, Microsoft Imagine
წინა	Windows 8.1 (2013)
შემდეგი	Windows 11 (2021)
ოფიციალური საიტი	https://www.microsoft.com/it-it/windows microsoft.com/ru-ru/software-download/windows10, https://www.microsoft.com/it-it/windows
მხარდაჭერის სტატუსი
ყველა, ხანგრძლივი პერიოდით მხარდაჭერილი ვერსიის გარდა: ძირითადი მხარდაჭერა 2020 წლის 13 ოქტომბრამდე გაფართოებული მხარდაჭერა 2025 წლის 14 ოქტომბრამდე მოწყობილობა საჭიროებს უკანასკნელი განახლების დაყენებას, რათა მისი მხარდაჭერა გაგრძელდეს[4] 2015 წლის ხანგრძლივი პერიოდით მხარდაჭერილი ვერსია: ძირითადი მხარდაჭერა 2020 წლის 13 ოქტომბრამდე გაფართოებული მხარდაჭერა 2025 წლის 14 ოქტომბრამდე [5] 2016 წლის ხანგრძლივი პერიოდით მხარდაჭერილი ვერსია: ძირითადი მხარდაჭერა 2021 წლის 12 ოქტომბრამდე გაფართოებული მხარდაჭერა 2026 წლის 13 ოქტომბრამდე [5]

Windows 10-ში პირველად არის წარმოდგენილია ე.წ. „უნივერსალური პროგრამები“, Metro-ს სტილის პროგრამების ახალი ვერსიები, რომლებიც Microsoft-ის სხვადასხვა ტიპის პროდუქციაში არის ხელმისაწვდომი - პერსონალურ კომპიუტერებზე, პლანშეტებზე, სმარტფონებზე, ჩასმულ პროგრამებში, Xbox One-ზე, Surface Hub-ში და Mixed Reality-ში. Windows-ის მომხმარებლის ინტერფეის გადამუშავდა ისე, რომ ზოგიერთ მოწყობილობაზე გადართვა მაუსს და სათითურს შორის მარტივად ხდება. ყველა ინტერფეისს ახლავს განახლებული დაწყების მენიუ, რომელშიც შეთავსებულია Windows 7-ის ტრადიციული დაწყების მენიუ და Windows 8-ის მოზაიკა. Windows 10-ის პირველ ვერსიაში აგრეთვე წარმოდგენილია ვირტუალური სამუშაო დაფა, ხელების ანაბეჭდების იდენტიფიცირების მხარდაჭერა და სახის ამოცნობა, კორპორატიული გარემოების უსაფრთხოების ელემენტები და DirectX 12 / WDDM 2.0-ის მხარდაჭერა, რათა შესაძლებელი იყოს ახალი ვიდეო თამაშების მხარდაჭერა.

განვითარება

მაიკროსოფტის მსოფლიო პარტნიორთა კონფერენციაზე 2011 წელს, მაიკროსოფტის მობილური ტექნოლოგიების ხელმძღვანელმა, ენდრიუ ლისმა განაცხადა, რომ კომპანიას სურდა ერთი ერთიანი პროგრამული ეკოსისტემა ჰქონოდა პერსონალური კომპიუტერებისთვის, სმარტფონებისთვის, ტაბლეტებისთვის და სხვა მოწყობილობებისთვის: „ჩვენ არ გვექნება ცალკე ეკოსისტემა კომპიუტერებისთვის, ცალკე ტელეფონებისთვის და ცალკე ტაბლეტებისთვის — ისინი ყველა ერთად გაერთიანდება“.

2013 წლის დეკემბერში, მთავარმა რედაქტორმა მერი ჯო ფოლიმ აღნიშნა, რომ მაიკროსოფტი მუშაობდა Windows 8-ის განახლებაზე, რომელსაც კოდური სახელი „Threshold“ ჰქონდა, მაიკროსოფტის ჰალოს ფრენჩაიზში არსებული პლანეტის მიხედვით. ფოლის თქმით, „Threshold“, ისევე როგორც „Blue“ (რომელიც გახდა Windows 8.1), არ იყო ერთიანი ოპერაციული სისტემა, არამედ „ოპერაციული სისტემების ტალღა“, რომელიც გავრცელდებოდა მაიკროსოფტის სხვადასხვა პლატფორმასა და სერვისებზე. მისი წყაროების მიხედვით, ეს განახლება იგეგმებოდა 2015 წლის მეორე კვარტალში. მან ასევე აღნიშნა, რომ „Threshold“-ის ერთ-ერთი მიზანი იყო ერთიანი აპლიკაციების პლატფორმისა და განვითარების ინსტრუმენტარიუმის შექმნა Windows-ისთვის, Windows Phone-ისთვის და Xbox One-ისთვის (ყველა იყენებს Windows NT-ზე დაფუძნებულ მსგავს ბირთვს).

Build კონფერენციაზე 2014 წლის აპრილში, მაიკროსოფტის ტერი მაიერსონმა წარადგინა Windows 8.1-ის განახლებული ვერსია (Build 9697), რომელიც მოიცავდა შესაძლებლობას, Microsoft Store-ის აპლიკაციები გაშვებულიყო დესკტოპის ფანჯრებში და შეიცავდა უფრო ტრადიციულ სტარტ მენიუს, Windows 8-ის სტარტ ეკრანის ნაცვლად. ახალი სტარტ მენიუ Windows 7-ის დიზაინის მსგავსი იყო, ეკრანის მხოლოდ ნაწილს იყენებდა და მარცხენა სვეტში აპლიკაციების სია იყო განთავსებული. მარჯვენა სვეტში კი Windows 8-ის სტილის აპლიკაციების ფილები იყო ნაჩვენები. მაიერსონმა განაცხადა, რომ ეს ცვლილებები მოხდებოდა მომავალ განახლებაში, მაგრამ მეტი დეტალი არ გაუმჟღავნებია. მაიკროსოფტმა ასევე წარადგინა „უნივერსალური Windows აპლიკაციის“ კონცეფცია, რაც გულისხმობდა, რომ Windows 8.1-ისთვის შექმნილი Windows Store-ის აპლიკაციები შეიძლებოდა გადატანილიყო Windows Phone 8.1-ზე და Xbox One-ზე საერთო კოდის ბაზის გამოყენებით, სხვადასხვა მოწყობილობის ფორმატისთვის მორგებული ინტერფეისით და მომხმარებლის მონაცემებისა და ლიცენზიების გაზიარების შესაძლებლობით სხვადასხვა პლატფორმებზე. Windows Phone 8.1 თითქმის 90%-ით იზიარებდა საერთო Windows Runtime API-ს Windows 8.1-თან.

2014 წლის ივლისში გავრცელდა ეკრანის სურათები Windows-ის ვერსიაზე, რომელსაც „Threshold“ ეწოდა და აჩვენებდა წინა პრეზენტაციაზე ნაჩვენებ სტარტ მენიუს და ფანჯრებში გაშვებულ Windows Store-ის აპლიკაციებს. სექტემბერში გამოჩნდა კიდევ ერთი სურათი, სადაც ფაილი იყო იდენტიფიცირებული, როგორც „Windows Technical Preview“, ნომრით 9834, სადაც ნაჩვენები იყო ახალი ვირტუალური დესკტოპის სისტემა, შეტყობინებების ცენტრი და ახალი ფაილ ექსპლორერის ხატულა.

ანონსი

2014 წლის 30 სექტემბერს, მაიკროსოფტმა ოფიციალურად განაცხადა, რომ "Threshold" მედიის ღონისძიებაზე წარმოდგენილი იქნებოდა როგორც Windows 10. ტერი მაიერსონმა აღნიშნა, რომ Windows 10 იქნებოდა მაიკროსოფტის "ყველაზე კომპლექსური პლატფორმა", რომელიც უზრუნველყოფდა ერთიან, უნივერსალურ პლატფორმას დესკტოპებისთვის, ლეპტოპებისთვის, ტაბლეტებისთვის, სმარტფონებისთვის და „ყველა ერთში“ მოწყობილობებისთვის. მაიერსონმა ხაზი გაუსვა, რომ Windows 10-ში მოხდებოდა Windows 7-ის მომხმარებლის ინტერფეისის მექანიზმების აღდგენა, რათა გაუმჯობესებულიყო მომხმარებლის გამოცდილება არა-სენსორულ მოწყობილობებზე, რაც გამოწვეული იყო Windows 8-ის სენსორულ ინტერფეისთან დაკავშირებული კრიტიკით კლავიატურისა და მაუსის მომხმარებლების მხრიდან. მიუხედავად ამ დათმობისა, მაიერსონმა აღნიშნა, რომ Windows 10-ში სენსორული ინტერფეისი ასევე განვითარდებოდა.

რაც შეეხება ახალ ოპერაციულ სისტემას Windows 10-ის ნაცვლად Windows 9-ის დასახელების მიზეზს, ტერი მაიერსონმა განაცხადა, რომ "იმ პროდუქტის გათვალისწინებით, რომელიც მოდის, და იმაზე, თუ რამდენად განსხვავებული იქნება ჩვენი მიდგომა მთლიანობაში, არასწორი იქნებოდა მას Windows 9 დავარქვათ". მან ასევე იხუმრა, რომ ვერ დაარქვეს მას "Windows One" (მაიკროსოფტის სხვა პროდუქტების, როგორიცაა OneDrive, OneNote და Xbox One, მსგავსი ბრენდის მიხედვით), რადგან უკვე არსებობდა Windows 1.0.

2014 წლის ოქტომბერში სან-ფრანცისკოში გამართულ კონფერენციაზე, მაიკროსოფტის Windows მარკეტინგის ვიცე-პრეზიდენტმა, ტონი პროპეტმა, განაცხადა, რომ Windows 9 „მოვიდა და წავიდა“, ხოლო Windows 10 არ იქნებოდა "ინკრემენტული ნაბიჯი Windows 8.1-დან", არამედ "მნიშვნელოვანი ნაბიჯი. ჩვენ ვცდილობთ შევქმნათ ერთი პლატფორმა, ერთი ეკოსისტემა, რომელიც აერთიანებს რაც შეიძლება მეტ მოწყობილობას, დაწყებული მცირე ჩაშენებული ინტერნეტ-საქმიანობიდან, ტაბლეტების, ტელეფონების, პერსონალური კომპიუტერებისა და საბოლოოდ Xbox-თან ერთად."

Windows 10-ის მომხმარებელზე ორიენტირებული მახასიათებლების შესახებ დამატებითი დეტალები წარმოდგენილი იყო 2015 წლის 21 იანვარს გამართულ მედია ღონისძიებაზე, სახელწოდებით "Windows 10: The Next Chapter". ამ ღონისძიებაზე წარმოდგენილი იყო Cortana-ს ინტეგრაცია ოპერაციულ სისტემაში, ახალი Xbox-ზე ორიენტირებული მახასიათებლები, Windows 10 Mobile, განახლებული Office Mobile-ს კომპლექტი, Surface Hub — დიდი ეკრანის მქონე Windows 10 მოწყობილობა, რომელიც შექმნილია საწარმოს თანამშრომლობისთვის Perceptive Pixel ტექნოლოგიაზე დაფუძნებით, ასევე HoloLens — გაფართოებული რეალობის სათვალე და მასთან დაკავშირებული პლატფორმა, რომელიც საშუალებას აძლევს აპლიკაციებს ჰოლოგრამების გაშვება HoloLens-ის მეშვეობით.

დამატებითი დეტალები "Universal Windows Platform" კონცეფციასთან დაკავშირებით წარმოდგენილი და განხილული იყო მაიკროსოფტის Build დეველოპერების კონფერენციაზე. მათ შორის იყო "Islandwood"-ის წარმოდგენა, რომელიც უზრუნველყოფს საშუალებებს Objective-C-ზე დაფუძნებული პროგრამული უზრუნველყოფის (განსაკუთრებით iOS-ის) კომპილაციისთვის, რათა ისინი გაშვებულ იქნას როგორც უნივერსალური აპლიკაციები Windows 10 და Windows 10 Mobile-ზე. წარმოდგენილი იყო Candy Crush Saga-ის პორტი, რომელიც დამზადებული იყო ამ ხელსაწყოების გამოყენებით და იზიარებდა დიდ ნაწილს iOS ვერსიის კოდისგან. ასევე გამოცხადდა, რომ ეს თამაში Windows 10-თან ერთად ჩატვირთული იქნებოდა.

2015 წლის Ignite კონფერენციაზე, მაიკროსოფტის თანამშრომელმა, ჯერი ნიქსონმა, განაცხადა, რომ Windows 10 იქნება "ბოლო ვერსია Windows-ის", რაც ასახავდა კომპანიის განზრახვას, რომ Windows გადაქცეულიყო "პროგრამული უზრუნველყოფის სერვისად", სადაც ახალი ვერსიები და განახლებები გამოქვეყნდებოდა განუსაზღვრელი დროის განმავლობაში. თუმცა, 2021 წელს მაიკროსოფტმა განაცხადა, რომ Windows 10-ის შემდეგ გამოვიდოდა Windows 11 და რომ Windows 10-ის მხარდაჭერა დასრულდებოდა 2025 წლის 14 ოქტომბერს, რაც გამოიწვევდა "Windows როგორც სერვისი"-ის კონცეფციისგან გადახვევას.

გამოშვება და მარკეტინგი

2015 წლის 20 ივლისს, მაიკროსოფტმა დაიწყო სარეკლამო კამპანია „Upgrade Your World“, რომელიც Windows 10-ის გარშემო ტრიალებდა. კამპანია მოიცავდა სატელევიზიო რეკლამების ჩვენებას ავსტრალიაში, კანადაში, საფრანგეთში, გერმანიაში, იაპონიაში, გაერთიანებულ სამეფოში და შეერთებულ შტატებში. რეკლამები ფოკუსირებული იყო სლოგანზე „ადამიანური გზა, რომლითაც შეიძლება გააკეთო“, რაც ხაზს უსვამდა Windows 10-ის ახალ ფუნქციებსა და ტექნოლოგიებს, რომლებიც მომხმარებელს „პერსონალური“ გამოცდილების მიწოდებას ცდილობდა. კამპანია დასრულდა 2015 წლის 29 ივლისს, როდესაც 13 ქალაქში ჩატარებული ღონისძიებებით აღინიშნა „უპრეცედენტო როლი, რომელიც ჩვენს ყველაზე დიდ გულშემატკივრებს ჰქონდათ Windows 10-ის განვითარების პროცესში“.

2015 წლის 29 ივლისს, მაიკროსოფტმა ოფიციალურად გამოაცხადა, რომ Windows 10 ხელმისაწვდომი გახდებოდა საცალო გაყიდვებისთვის და როგორც უფასო განახლება Windows-ის წინა ვერსიებიდან. წინა ვერსიებისგან განსხვავებით, რომლებშიც გამოშვებასა და საერთო გაყიდვას შორის უფრო დიდი ინტერვალი იყო, HP-ს ერთ-ერთმა აღმასრულებელმა განმარტა, რომ მაიკროსოფტმა უკვე იცოდა, რომ 2015 წელს აპირებდა სისტემის გამოშვებას, ამიტომ კომპანიას შეეძლო წინასწარ მოემზადებინა თავისი მიმდინარე და მომავალი პროდუქტები Windows 10-ისთვის.

Windows 10-ის ზოგადი ხელმისაწვდომობის ვერსია, რომლის ნომერია 10240, პირველად Windows Insider არხებში გამოვიდა პრელანჩ ტესტირებისთვის 2015 წლის 15 ივლისს, მისი ოფიციალური გამოშვების წინ. მიუხედავად იმისა, რომ მაიკროსოფტის ერთ-ერთმა ოფიციალურმა წარმომადგენელმა განაცხადა, რომ Windows 10-ს არ ექნებოდა კონკრეტული RTM (Release to Manufacturing) ვერსია, 10240-ს მედია რესურსები RTM ვერსიად ახასიათებდნენ, რადგან ის ერთდროულად გამოვიდა ყველა Windows Insider-ის წევრისთვის და აღარ შეიცავდა წინასწარი გამოშვების მარკირებას და წყლის ნიშანს. მისი ნომერი 10-სთან მათემატიკურად დაკავშირებული იყო, რაც ოპერაციული სისტემის დასახელებას უკავშირდებოდა.

Windows 10 ციფრულად ვრცელდება "Media Creation Tool"-ის მეშვეობით, რომელიც ფუნქციურად იდენტურია Windows 8-ის ონლაინ ინსტალერს. შესაძლებელია ISO გამოსახულების ან USB საინსტალაციო მედიის გენერირება. ადგილზე განახლებები მხარდაჭერილია Windows 7-ისა და Windows 8.1-ის უმეტეს ვერსიებში. თუმცა, არქიტექტურის შეცვლა (მაგალითად, 32-ბიტიანი ვერსიიდან 64-ბიტიანზე განახლება) ადგილზე განახლების გზით არ არის მხარდაჭერილი და საჭიროებს სუფთა ინსტალაციას. Windows 10 ასევე შესაძლებელი იყო 190 ქვეყანაში და 111 ენაზე, ხოლო ჩინეთში მომხმარებლების ხელახალი ჩართვის მიზნით მაიკროსოფტმა Qihoo-სა და Tencent-თან თანამშრომლობა დაიწყო Windows 10-ის პოპულარიზაციისთვის.

საცალო ვაჭრობაში, Windows 10-ის ფასები მსგავსი იყო Windows 8.1-ის ვერსიების ფასებთან, აშშ-ში Home ვერსიის ფასი 119 დოლარი, ხოლო Pro ვერსიის ფასი 199 დოლარი იყო. Windows 10-ის საცალო ასლები მხოლოდ USB ფლეშდრაივზე იყო ხელმისაწვდომი. ახალი მოწყობილობები, რომლებიც Windows 10-ით იყო აღჭურვილი, ასევე გამოვიდა ოპერაციული სისტემის გამოშვების პერიოდში.

სიახლეები

• დაბრუნდა ძველი დაწყების მენიუ, რომელიც ამოღებული იყო წინა ვერსიებში (Windows 8 და 8.1).
• დაემატა ხმოვანი ასისტენტი Cortana.
• შეიცვალა სტანდარტული ბრაუზერი. Internet Explorer შეცვალა Microsoft Edge (Project Spartan)-მა, რომელსაც მომხმარებლები საკმაოდ დადებითად აფასებენ.
• დაემატა ახალი სერვისი Windows Hello, იდენტიფიკაციის ახალი გზა.
• დაემატა რამდენიმე სამუშაო მაგიდის გამოძახების შესაძლებლობა.
• ინტეგრირებულია OneDrive როგორც ვირტუალური მყარი დისკი.
• დამატებულია აპლიკაციებში შესაბამისი კომბინაციით (Win+Alt+G) სურათის გადაღება ე.წ. „ScreenShot“.
• მნიშვნელოვნად შეიცვალა ინტერფეისი.
• გაიზარდა ოპერაციული სისტემის, მონაცემებისა და აპლიკაციების ჩატვირთვის სიჩქარე.
• დამატებულია გვერდითი Notification პანელი (Windows 10 mobile-ს მსგავსად) სადაც შესაძლებელია შეტყობინებების ნახვა და გასუფთავება.
• დამატებულია Task View მიმდინარე პროცესების მარტივი გადახედვისა და დახურვისთვის.
• დამატებულია ახალი მუსიკების დამკვრელი Groove Music.
• როგორც ამერიკული ტექნოლოგიური გამოცემა, The Verge-ის თანახმად, „Microsoft-ის“ მიერ გავრცელებული ფოტოების მიხედვით, Windows 10-ის ინტერფეისი მინიმალურადაა შეცვლილი და მეტწილად ემთხვევა ინტერნეტში პროექტ „ნეონის“ აქამდე გაჟონილ გამოსახულებს, თუმცა კომპანია დიზაინში ცვლილებების განხორციელებას სხვა კუთხით გეგმავს. კერძოდ, მაიკროსოფტი გეგმავს განახლებულ Windows-ს აპლიკაციის გახსნისას ეფექტები დაამატოს  და ოპერაციული სისტემა მეტად ანიმირებული გახადოს.^[7]

რესურსები ინტერნეტში

• ოფიციალური საიტი

სქოლიო

1. Windows Driver Frameworks. Microsoft. ციტირების თარიღი: 15 February 2017.
2. 15 ივლისი, 2015; 9 წლის წინ (2015-07-15)
3. Windows 10. Microsoft. ციტირების თარიღი: November 27, 2015.
4. Bott, Ed. Microsoft commits to 10-year support lifecycle for Windows 10. CBS Interactive (July 17, 2015).
5. Windows 10. Microsoft. ციტირების თარიღი: August 10, 2016.
6. Hello World: Windows 10 Available on July 29. windows.com (June 1, 2015). ციტირების თარიღი: June 1, 2015.
7. ბოგვერაძე, მარიამ (13 თებერვალი, 2017). „მაიკროსოფტი ვინდოუს 10-ის დიზაინს ცვლის“. NETGAZETI.ge. ციტირების თარიღი: 8 აგვისტო, 2022. შეამოწმეთ თარიღის პარამეტრი |access-date= და |date=-ში (დახმარება)