From Wikipedia, the free encyclopedia
ჰენრი VIII (ინგლ. Henry„ VIII) (დ. 28 ივნისი, 1491, გრინიჩი — გ. 28 იანვარი, 1547, ლონდონი) — ინგლისის მეორე ტიუდორი მეფე 1509-1547 წ.წ. ირლანდიის ლორდი 1509-1542 და მეფე 1542-1547 წლებში. ტახტზე ავიდა მამის, ჰენრი VII-ის გარდაცვალების შემდეგ.
| ჰენრი VIII | |
|---|---|
| Henry VIII | |
 | |
| ინგლისისა და ირლანდიის მეფე | |
| კორონაცია: | 24 ივნისი, 1509 |
| მმართ. დასაწყისი: | 21 აპრილი, 1509 |
| მმართ. დასასრული: | 28 იანვარი, 1547 |
| წინამორბედი: | ჰენრი VII |
| მემკვიდრე: | ედუარდ VI |
| პირადი ცხოვრება | |
| დაბ. თარიღი: | 28 ივნისი, 1491 |
| დაბ. ადგილი: | გრინვიჩის სასახლე, გრინვიჩი |
| გარდ. თარიღი: | 28 იანვარი, 1547 |
| გარდ. ადგილი: | უინძორების სასახლე |
| მეუღლე: |
კატალინა არაგონელი (ქ. 1509 - განქ. 1533) ანა ბოლეინი (ქ. 1533 - სიკ.დასჯ. 1536) ჯეინ სეიმური (ქ. 1536 - გარდ. 1537) ანა კლეველი (ქ. 1540 - განქ. 1540) კათრინ ჰოვარდი (ქ. 1540 - სიკ.დასჯ. 1541) ქეთრინ პარი (ქ. 1543) |
| შვილები: |
მერი I ელისაბედ I ედუარდ VI |
| დინასტია: | ტიუდორები |
| მამა: | ჰენრი VII |
| დედა: | ელისაბედ იორკელი |
| რელიგია: | კათოლიციზმი; მოგვიანებით ანგლიკანიზმი |
| ხელმოწერა: |
 |
ჰენრი VIII-ის მმართველობის პერიოდს ინგლისის ისტორიაში მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია. მის სახელთანაა დაკავშირებული ინგლისის რომისგან განდგომა და ანგლიკანიზმის ჩამოყალიბება. ჰენრიმ თავი ანგლიკანიზმის მეთაურად გამოაცხადა, რითაც მეფის უფლებები ინგლისში ხელშეუხებელი გახდა.
მეფე ჰენრი 6-ჯერ იყო დაქორწინებული. მას ძალიან აწუხებდა მემკვიდრის საკითხი და ეძებდა ქალს, რომელიც მისთვის ვაჟის გაჩენას მოახერხებდა. სწორედ ამ სურვილის გამო მოხდა მისი ძალზე გახმაურებული განქორწინება ეკატერინე არაგონელთან და ქორწინება ანა ბოლეინთან.
ჰენრი VIII დაიბადა Palace of Placentia-ში (სამეფო სასახლე გრინვიჩში), ის იყო ჰენრი VII-ს და ელისაბედ იორკელის მესამე შვილი.[1] ჰენრის ექვსი და-ძმიდან გადარჩა მხოლოდ სამი: არტური უელსის პრინცი, მარგარეტ ტიუდორი და მარია ტიუდორი (საფრანგეთის დედოფალი). 1493 წელს, 2 წლის ასაკში ჰენრი დაინიშნა დუვრის ციხესიმაგრის კონსტებლად და მიენიჭა ხუთი პორტის ლორდის წოდება. 1494 წელს გახდა იორკის ჰერცოგი, შემდეგ ის დაინიშნა ინგლისის ერლ მარშალად და ირლანდიის ლორდ-გამგებლად. მან წამყვანი მასწავლებლებიგან საუკეთესო განათლება მიიღო, თავისუფლად საუბრობდა ლათინურ, ფრანგულ და ესპანურ ენებზე.[2] რადგან ტახტის მემკვიდრედ მისი უფროსი ძმა არტური ითვლებოდა მას სასულიერო კარიერისთვის ამზადებდნენ. დედამისი ელიზაბეტ იორკელი დაიღუპა როდესაც ჰენრი 11 წლის იყო.[3]
არტურის სიკვდილის შემდეგ ტახტზე ასვლა მას მოუწია. ის დაქორწინდა მის რძალზე, კატალინა არაგონელზე. მას 1511 წელს შეეძინა პრინცი ჰენრი რომელიც ორ თვეში გარდაიცვალა, ხუთი წლის შემდეგ კი გაჩნდა პრინცესა მერი, შემდეგში დედოფალი მერი I. მეფემ ესპანელ პრინცესასთან იცხოვრა 1522 წლამდე.
ჰენრის კორონაციიდან ორ დღეში, მისი ბრძანებით დააკავეს ჰენრი VII-ის დროინდელი ორი ყველაზე არაპოპულარური მინისტრი — რიჩარდ ემფსონი და ედმონდ დადლი, რომლებიც 1510 წელს სიკვდილით დაისაჯნენ. ისტორიკოს იან კროფთონის მიხედვით, ასეთი სახის სიკვდილით დასჯები ჰენრის ერთგვარი ტაქტიკა იყო, რათა იოლად მოეშორებინა ყველა, ვინც გზაზე წინ გადაუდგებოდა. თუმცა, ჰენრი მამისგან განსხვავებით შემწყნარეობლაბას იჩენდა იორკების დინასტიის წარმომადგენელთა წინააღმდეგ, რომელნიც რეალურად, ტახტზე მისი მთავარი კონკურენტები იყვნენ. ჰენრიმ რამდენიმე მათგანი შეიწყალა, რომელნიც ჰენრი VII-ის ბრძანებით ციხეში იმყოფებოდნენ.
ჰენრის მმართველობის პირველ წლებში ქვეყანაში კათოლიკური ეკლესიის უფლებები საგრძნობლად გაიზარდა და ფაქტობრივად, ხელშეუხებელი გახდა. ამის მთავარი მიზეზი კი მეფის ეკლესიისადმი დამოკიდებულება იყო, რაც თავის მხრივ, განპირობებული იყო მისი ცხოვრებით ტახტის მემკვიდრედ ქცევამდე. ჰენრიმ კარდინალის დახმარებით წიგნიც კი დაწერა სახელად „შვიდი საიდუმლოს დასაცავად“. ამ წიგნის გამო რომის პაპმა მას „რწმენის დამცველი“ უწოდა.[4]
1533 წელს ჰენრიმ სასამართლოს მიმართა, რადგან სურდა, რომ გაჰყროდა თავის მეუღლეს — კატალინა არაგონელს და ცოლად შეერთო ანა ბოლეინი. რომის პაპმა მეფისა და ანა ბოლეინის ქორწინება კანონიერად არ სცნო. ჰენრის არ მოსწონდა ის, რომ რომის პაპს მის ქვეყანაში მასზე დიდი ძალაუფლება ჰქონდა, ამიტომ 1534 წელს უარყო პაპის ავტორიტეტი და დასაბამი მისცა ანგლიკანურ ეკლესიას.
მას დარჩა სამი მემკვიდრე ედუარდ VI, მერი I და ელიზაბედ I. ისინი ყველა სხვადასხვა ქალისაგან ჰყავდა. მისი გარდაცვალების შემდეგ ტახტზე ედუარდ უფლისწული ავიდა.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
